«آرمان ملی» در گفت‌وگو با منصور حقیقت‌پور بررسی می‌کند
بازیگران منطقه‌ای در مرزهای شرقی
آرمان ملی- سیاوش پورعلی: روابط جمهوری اسلامی ایران و همسایه‌‌هایش همواره با فراز و نشیب‌هایی همراه بوده و نه‌تنها با آنها چالش‌های اقتصادی دارد بلکه مسائل امنیتی هم همواره مهمان این منطقه است.
همسایگی با کشورهای پاکستان و افغانستان همواره خطرهایی را متوجه ایران کرده است در این مورد می‌توانیم به حضور شبه‌نظامی‌های رادیکال در مرزهای مشترک با پاکستان و البته تهدیدهای محیط زیستی، امنیتی و حضور مهاجرانی که از افغانستان وارد مرزها می‌شوند اشاره کنیم. باتوجه به این تضادها، شباهت‌ها اما بسیار است. از جمله این شباهت‌ها می‌توانیم به نزدیکی‌های فرهنگی، تاریخی، مذهبی، زبانی و... اشاره کنیم که به‌دور از دخالت دولت‌ها بین شهروندان وجود دارد. البته به این موضوع هم اشاره کنیم که هر سه کشور پسوند جمهوری اسلامی را یدک می‌کشند که خود می‌تواند شرایط خاصی را به‌وجود آورد که نیاز به بحث‌های تاریخی دارد. همواره در مورد آینده روابط فی‌مابین صحبت می‌شود و هچنین اقداماتی از سوی ایران مانند مسدودکردن مرزهای زمینی عملیاتی شده است. در مورد آخرین تحولات این 3 همسایه با یکی از تحلیل‌گران منطقه‌ای مصاحبه‌ای انجام داده‌ایم. حقیقت‌پور در این مورد می‌گوید که بازیگران منطقه‌ای همواره در این حوزه چالش‌های را بین کشورها ایجاد می‌کنند. در ادامه این گفت‌وگو را می‌خوانید.
نقش بازیگران فرامنطقه‌ای
منصور حقیقت‌پور، تحلیلگر مسائل منطقه‌ای و عضو ادوار کمیسیون امنیت ملی در پاسخ به اینکه روابط تهران، اسلام‌آباد و کابل چرا همواره با فراز و نشیب‌هایی روبه‌رو می‌شود به خبرنگار «آرمان ملی» می‌گوید: «اگر روابط ایران و همسایه‌های شرقی بر پایه حسن همجواری، فرهنگی، تاریخی، زبانی و مذهبی باشد نباید مشکلی با کشورهای پاکستان و افغانستان داشته باشیم ولی هنگامی‌که بازیگران منطقه‌ای در این دو کشور نقش مداخله‌جویانه ایفا می‌کنند طبیعی است که روابط مکدر خواهد شد. جریان «سپاه سحابه» سال‌های سال در پاکستان برعلیه ایران و شیعیان اقدام کرده‌اند در این مورد باید بپرسیم که نیروهای این گروهک را چه کسی تجهیز و تامین می‌کرد و یا اینکه بار مالی و برنامه‌‌های آموزشی‌شان از کجا می‌آمد. باید پرسید که در پشت‌پرده این نیروهای ضدشیعه چه خبر است؟ جواب آن مشخص است، وهابیت وابسته به سعودی‌ها در منطقه و جریاناتی مانند داعش که اکنون در افغانستان حضور دارند همه از یک خانواده هستند.» او در همین مورد ادامه می‌دهد: «توجه داشته باشید که بخش زیادی از مردم کشورِ افغانستان چه از نظر زبان، نژاد و مذهب با ما شباهت دارند، باتوجه به این توضیح باید بگوییم که نباید با ما مشکلی داشته باشند ولی هر باری که بازیگرانی مانند آمریکا، اسراییل، داعش و... وارد میدان می‌شوند اقداماتی انجام می‌دهند که باعث شکاف نظامی و امنیتی بین همسایه‌ها می‌شود. هرباری ردپای بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در این دو کشور کمتر باشد، مشاهده می‌کنیم که هیچ مشکلی با این همسایه‌ها نداریم. زبان فارسی در پاکستان زبان دوم آنها بوده و زبان ادبا و شعرای پاکستانی است. اقبال لاهوری نه به ایران آمده بود و نه آموزشی در ایران دیده بود ولی می‌بینیم متون و آثار فوق‌الاده‌ای به زبان فارسی برجای گذاشته است. اگر روابط در بستر طبیعی باشد ما می‌توانیم منافع را تعریف کنیم و همچنین می‌توانیم روابط منطقی و معقول اقتصادی داشته باشیم ولی بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای همواره باعث می‌شوند شرایط دچار دگرگونی‌هایی شود.» حقیقت‌پور در مورد گروهک‌های تروریستی که در مرزهای جنوب‌شرقی و به‌ویژه از کشور پاکستان وارد خاک ایران می‌شوند و وضعیت امنیتی را برهم می‌زنند، می‌گوید: «سرچمشه اینگونه گروهک‌ها به همان بازیگران منطقه‌ای و نیروهای وهابیت بازمی‌گردد که سال‌ها در حال تجهیز مالی و نظامی‌شان هستند. برای محدودکردن این گروهک‌های تروریستی باید با دولت مستقر اسلام‌آباد روابط و مذاکرات مداومی داشته باشیم تا بتوان راهکاری مناسبی پیدا کرد.» این تحلیلگر منطقه با اشاره به مسدودکردن سهم آب ایران در مرزهای افغانستان و همچنین حضور مهاجران افغانستانی در شهرهای مختلف اضافه می‌کند: «آب و سایر مواردی که اکنون مورد اختلاف جمهوری اسلامی و دولت طالبان است مسائل حقوقی و قانون است. هر رودخانه‌ای باید حق‌حیاتش وجود داشته باشد و اگر در اینجا افغانستان با شیطنت کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای هدف‌هایی را دنبال می‌کند، باید با آنها از راه قانونی و بین‌المللی رفتار کنیم و آنها را الزام بر رعایت قانون کنیم. این رویه به نفع دولت طالبان نخواهد بود.» آبگیری پاشدان پس از سد سلما، به‌عنوان دومین مانع بر روی هریرود به‌شمار می‌آید که باعث سیراب شدن ۱۳ هزار هکتار زمین کشاورزی در افغانستان می‌شود، اما این سدکشی‌ها بدون توجه به حقابه ایران می‌تواند اکوسیستم منطقه پایین‌دست رودخانه را برهم زده که تنها منحصر به دشت سرخس نمی‌شود و اگر آب به سد دوستی نرسد، می‌تواند مشکلات عدیده‌ای برای کشاورزی ترکمنستان نیز ایجاد کند. این اقدام با به خطرانداختن اقلیم و محیط‌زیست، می‌تواند امنیت انسانی را به طور جدی با تهدید روبه‌رو کند.
تحولات تهران-اسلام‌آباد
سردار محمد باقری، رئیس ستادکل نیروهای مسلح که به دعوت فرمانده ارتش پاکستان در سفری به اسلام‌آباد رفته بود با آصف‌علی زرداری، رئیس‌جمهوری پاکستان دیدار و طرفین در زمینه روابط میان دو کشور همسایه گفت‌وگو کردند. بنابر اعلام کاخ ریاست‌جمهوری پاکستان مقامات دو کشور ضمن گفت‌وگو درخصوص اهمیت تقویت همکاری‌های امنیتی و اطلاعاتی میان دو کشور در راستای مبارزه با تروریسم و تهدیدات مشترک تاکید کردند. در بیانیه‌ای که از سوی اسلام‌آباد منتشر شده آمده است: «همکاری نزدیک ایران و پاکستان در این زمینه می‌تواند به تامین امنیت و ثبات در مرزهای دو کشور و منطقه کمک کند. سردار سرلشکر محمد باقری در دیدار خود با رئیس‌جمهور پاکستان از مواضع مستحکم و حمایتی دولت و ملت این کشور همسایه در قبال حمایت از غزه و لبنان قدردانی کرده است. طرفین در این دیدار با اشاره به اهمیت روابط طولانی مدت و برادرانه میان پاکستان و ایران بر لزوم تقویت روابط تجاری و اقتصادی فی مابین برای منافع مشترک دو کشور برادر تاکید کردند.» سردار باقری همچنین در این دیدار بیان داشت: «هیات نظامی ایران 5 ملاقات بسیار سودمند با فرمانده ارتش، فرمانده نیروی هوایی، نخست‌وزیر، رئیس‌جمهور و اکنون با وزیر دفاع پاکستان داشته است. در مورد مسائل متعدد صحبت و نتایج سودمندی حاصل شد که یکی از مهم‌ترین آن مساله ارتقای امنیت مرزهای دو کشور و تبدیل مرزها برای مسیر تجارت و رفاه و آرامش هر دو همسایه بود. نیروهای مسلح ایران و پاکستان درباره مرز و برخورد با تروریست‌ها به طور مفصل بحث و تصمیم‌گیری شد که توسعه روابط دو نیروی مسلح در ابعاد مختلف بررسی شود.»
ارسال نظر