حلقه‌های مفقوده در جذب و بقای سرمایه‌گذاران

گروهی بر این باور هستند که حذف ارزهای رانتی ‌باعث خروج این سرمایه‌گذاران از کشور شده است، برخی نیز این رویکرد را ناشی از تحولات و فشارهای سیاسی و احتمالاً تغییرات و تحولاتی می‌دانند که به گفته برخی از مسئولان بخش خصوصی احتمالاً در پیش است و کسی از آن اطلاعات کاملی ندارد. از طرفی بعضی از کارشناسان معتقدند، بحران‌های اقتصادی، تنش‌های سیاسی، نوسانات ارزی شدید، ریسک سرمایه‌گذاری، تورم و کاهش قدرت خرید مردم، سرمایه‌گذاران خارجی را به خروج از ایران وادار کرده است، اما آنچه که همگان بر آن توافق دارند اینکه، سرمایه‌گذاری باعث رونق اقتصادی و تولید می‌شود و در این مسیر باید از سرمایه‌گذاران کشورهایی بیشتر استقبال کرد که همزمان با ورود سرمایه بتوانند تکنولوژی و فناوری‌های نوین را نیز به داخل کشور انتقال دهند.

آسیب‌پذیری اقتصاد

به گزارش «آرمان ملی»، رضا حنیفه کارشناس اقتصادی در این خصوص گفت: ایران یکی از کشورهایی است که اقتصاد وابسته‌ای به روابط خارجی داشته و دارد و از این رو گاه رخدادهای کوچک در دنیا می‌تواند بر اقتصاد کشور تاثیر مستقیم یا غیرمستقیم بگذارد و نوسان نرخ ارز و به دنبال آن تغییر بر دیگر پارامترهای اقتصادی را به دنبال داشته باشد، تا حدی که خروج برخی از سرمایه‌گذاران در حد خُرد و کلان باعث اظهارنظرهای مختلف در کشور شده است، اما در عین حال نباید از این امر غاقل شد که سرمایه‌گذاری در هر کشور یکی از ارکان توسعه و بهبود تراز تجاری و تولید در کشور می‌شود، از این رو باید با اتخاذ سیاست‌های اقتصادی پایدار و کاهش نوسانات نرخ ارز نرخ سرمایه‌گذاری در کشور را ارتقا بخشید تا بتوان به بهبود شرایط اقتصادی و جذب مجدد سرمایه‌گذاران کمک کند. او افزود: ایجاد شفافیت در قوانین و مقررات، حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران و کاهش بروکراسی می‌تواند جذابیت بازار ایران را برای سرمایه‌گذاران افزایش دهد.

دیپلماسی فعال

این کارشناس اضافه کرد: در این مسیر قطعاً کاهش تنش‌های سیاسی و بهبود روابط بین‌المللی می‌تواند به کاهش تحریم‌ها و تسهیل ورود سرمایه‌گذاران خارجی منجر شود، چراکه در غیراینصورت، خروج سرمایه‌گذاران خارجی می‌تواند تأثیرات منفی بر اقتصاد کشور داشته باشد، از جمله کاهش سرمایه‌گذاری، افزایش بیکاری و کاهش رشد اقتصادی. همچنین، این موضوع می‌تواند به کاهش اعتماد سایر سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی منجر شود. حنیفه در عین حال خروج اخیر برخی از سرمایه‌گذاران از ایران را نیز قابل توجه ندانسته و افزود: اما در عین حال باید با به کارگیری دیپلماسی مناسب در تلاش برای بهره وری بهینه از حضور ایران در گروه‌هایی مانند بریکس و... باشیم تا بتوان از روابط موجود با کشورهای برتر مانند چین در این گروه بهره‌وری بهینه کنیم. کشور چین در حال حاضر از قدرت‌های برتر اقتصادی محسوب می‌شود و بنا به اختیار منتشر شده دارای حدود 1000 میلیارد دلار سرمایه مازاد در سال گذشته بوده است. این رویکرد بهترین فرصت برای ایران است تا از این فرصت و انگیزه‌ای که همواره در چین برای حضور در عرصه تجارت و... دارد استفاده کند تا از سرمایه‌گذاری چین در عرصه‌های مختلف داخلی ایران بهره گیرد. این در حالی است که در سال‌های اخیر در تراز تجاری ایران بیشتر به سرمایه‌گذاری و انتقال سرمایه افغانستان در ایران اشاره شده که هرچند می‌تواند مطلوب باشد، اما از وزن مطلوبی در این زمینه برخوردار نیست و ایران باید از سرمایه‌گذاری کشورهایی استقبال کند همراه با انتقال تکنولوژی و حضور فناوری از سوی کشورهای سرمایه‌گذار همراه باشد.

تحولات سیاسی

این کارشناس توضیح داد: خروج سرمایه‌گذاران از ایران نه تنها به دلیل مشکلات اقتصادی داخلی، بلکه به دلیل تحولات سیاسی و فشارهای بین‌المللی نیز قابل تحلیل است. در این راستا، دولت باید با اتخاذ سیاست‌های مناسب و ایجاد بسترهای لازم برای جذب سرمایه‌گذاری، به بهبود وضعیت اقتصادی کشور کمک کند. این امر نیازمند همکاری نزدیک با کشورهای برتر اقتصادی و بهره‌برداری از فرصت‌های موجود در بازارهای جهانی است. در مجموع، وضعیت کنونی نشان‌دهنده نیاز فوری به اصلاحات ساختاری در اقتصاد ایران تلقی می‌شود و بدیهی است، تنها با ایجاد ثبات اقتصادی و جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی می‌توان به رونق اقتصادی و خروج از رکود امیدوار بود.

خروج صافولا

اما بعضی از کارشناسان نوسانات ارزی و پایان فعالیت ارز نیمایی را دلیل خروج برخی از سرمایه‌گذاران مانند صافولا از کشور می‌دانند. عطا بهرامی در این باره به خصوص درباره خروج شرکت صافولا معتقد است: نمی‌شود به‌طور کلی در این زمینه قضاوت کرد. چون گرانی روغن می‌تواند ناشی از تورم باشد. ما در پنج شش سال اخیر با تورم ۴۵ تا ۵۰ درصدی مواجه بودیم و سرمایه‌گذار چه باشد و چه نباشد تورم کار خودش را می‌کند. حتی ارز ترجیحی هم تاثیری در بهبود تورم در بازار نداشته است و فقط حاشیه سود ناعادلانه برای کسانی که دسترسی داشتند ایجاد می‌کرد، اما در مجموع اگر ما پایه‌های اقتصادی را درست پیش ببریم بهتر نتیجه می‌گیریم. البته در دولت جدید تصمیمات اقتصادی خوبی گرفته شد، اما با این حال ما همچنان شاهد خروج سرمایه از ایران خواهیم بود. دست کم سرمایه‌گذارانی که در ائتلاف غربی و عربی تعریف می‌شوند خروج سرمایه خواهند داشت. به نظرم اگر دولت از سیاست‌های درست اقتصادی عقب نشینی نکند و جلو برود، خروج سرمایه‌ها در بازار چندان تاثیرگذار نیست، چون بازار ما انقدر به سرمایه خارجی متکی نبوده است. به نظرم دولت همین روندی را که در پیش گرفته تداوم دهد و ارز را تک نرخی کند و جلوی خیلی از رانت‌ها را بگیرد وضعیت ثبات بهتری خواهیم داشت و نتایج خوبی از آن می‌گیریم.

مواجهه با دنیا

این کارشناس اقتصادی افزود: به طور کلی خروج سرمایه‌ها و سرمایه‌گذاران خارجی از ایران خبر خوبی نیست و تاثیر منفی بر بازار و کسب و کار می‌گذارد. البته ما می‌توانیم از فرصت‌های دنیای جدید استفاده کنیم. الان در دنیا وضعیت به‌گونه‌ای است که دیگر نمی‌شود وسط بازی کرد و باید آدم تکلیف خود را روشن کند. الان سعودی‌ها با اینکه در حال مذاکره یا کار با روسیه و چین بودند ولی با آمریکا هم کار می‌کنند. کشور عربی که چند هزار میلیارد دلار دارایی‌اش در غرب است، نمی‌تواند ریسک کند و اگر بخواهد از این بلوک (اروپا) خارج شود باید از سرمایه قبلی خود صرف نظر کند. چون غربی‌ها به کسی پول پس نمی‌دهند. در نهایت، برای جلوگیری از ادامه این روند، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و هماهنگی بین نهادهای مختلف اقتصادی و سیاسی هستیم تا با ایجاد شرایط مناسب، سرمایه‌گذاران خارجی را به ادامه فعالیت در ایران ترغیب کنیم.