سیدجلال ساداتیان در گفت‌وگو با «آرمان ملی»
ترامپ می‌خواهد نقشه‌های خودش را پیش ببرد
آرمان ملی: ترامپ اعلام کرد که اگر در روزی که به اتاق بیضی درکاخ سفید می‌رود، جنگ در خاورمیانه پایان نیافته باشد این منطقه آتش خواهد گرفت.
به نظر می‌رسد روی این سخن دونالد ترامپ با اسرائیل است. چراکه این نخست‌وزیر رژیم حاکم بر تل‌آویو بود که بارها و بارها مذاکرات آتش‌بس را رها کرد و حاضر نبود ارتش خود را از غزه بیرون بکشد. از سوی دیگر او در ارتباط با تبادل اسرا نیز ملاحظاتی داشت که این مورد نیز باعث می‌شد آتش‌بس منعقد نشود اما در نهایت و از قرار معلوم آنچه ماه‌ها قبل باید اتفاق می‌افتاد، بالاخره به وقوع پیوست و اسرائیل با حماسی که در موردش اعلام کرده بود آن را نابود خواهد کرد، به توافق رسید و این مورد در معنای آن است که اسرائیل نتوانسته به هدف اصلی خود یعنی نابودی حماس دست یابد و زیر فشار خانواده اسرا و همچنین تغییر و تحولات قدرت در سطح جهان مجبور شد با حماس توافق آتش‌بس امضا کند. اکنون دردسرهای وی چند برابر شده است چراکه از یکسو تحت پیگرد دیوان بین‌المللی لاهه قرار گرفته و احتمال بازداشت وی وجود دارد. از سوی زیر فشار افراطی‌های کابینه خود است که آنها خواستار بازگشت وی به موضع جنگ بعد از پایان موعد آتش‌بس هستند و از سوی دیگر دادگاه‌های داخلی اسرائیل نیز آغازشده و احتمال اینکه وی در دادگاه اسرائیل به جرم انجام جرائمی محکوم شود، دور از انتظار نیست. سیدجلال ساداتیان سفیر سابق ایران در لندن در گفت‌وگو با «آرمان ملی» آتش‌بس بین حماس و رژیم صهیونیستی را بررسی کرد هاست که در ادامه می‌خوایند.
*بعد از حادثه 7 اکتبر اسرائیل بارها اعلام کرده بود که غزه را نابود و حماس را از بین خواهد برد. اکنون اسرائیل و حماس با هم به آتش‌بس رسیده‌اند، آیا رژیم حاکم بر تل‌آویو توانسته به اهداف خود برسد؟
اسرائیل در این مدت تمام فشار خود را برای رسیدن به هدفش یعنی نابودی حماس به نوار غزه وارد کرد و در اثر این فشارها و بمباران و ورود به غزه بیش از 50 هزار کشته بیش از 100 هزار نفر مجرج در غزه برجای ماند و بیش از 80 درصد زیرساخت‌ها و ساختمانی‌های غزه را هم نابود شد. نتانیاهو تمام این اقدامات را برای آن انجام داد تا حماس را نابود کرده و خود در این باریکه مستقر شود و حتی اهالی غزه را مجبور به کوچ اجباری به خارج از غزه کند اما نتوانست به هیچ‌کدام از اهداف خود دست یابد و این مورد شکستی بزرگ برای اسرائیل و شخص نتانیاهوست.
* فارغ از هزینه‌های مادی که گریبان اسرائیل را گرفت، آثار این نبرد برای اسرائیل چه خواهد بود؟
بعد از اقدامات اسرائیل در غزه دادگاه بین‌المللی کیفری نخست وزیر و وزیر جنگ این رژیم را تحت تعقیب قرارداده و درنهایت آنها را به‌عنوان جنایتکار جنگی و نسل‌کشی متهم شده‌اند و بسیاری از کشورها اعلام کرده‌اند که در صورت حضور این افراد در کشورشان آنها را بازداشت می‌کنند. ضمن اینکه تظاهرات زیادی هم در این مدت در اقصی نقاط جهان از آمریکا تا اروپا علیه اسرائیل شکل گرفت که جایگاه تل‌آویو را درهم شکست. البته باید گفت دولت بایدن در این زمینه با اسرائیل همکاری کرده و به آنها امکانات داد و از آنها پشتیبانی کرد تا به جنایت‌های خود ادامه دهد اما تنها دستاورد آنها ویرانی غزه بود و البته نتوانستند حماس را هم نابود کنند. آنها صراحتا می‌گفتند که غزه باید بدون هیچ گروه از گروه‌های مقاومت باشد و حاکمیت امنیتی اسرائیل باید در غزه برقرار باشد اما اکنون می‌بینیم که آنها به آنچه می‌خواستند نرسیدند.
*واقعا ترامپ جلوی ادامه جنگ در غزه را گرفت یا به‌قول‌معروف چوب‌خط جنگ پرشده بود؟
ترامپ نه از مسیر دلسوزی برای حماس و اهالی غزه بلکه بر اساس آنچه خود به دنبال آن است از آتش‌بس در غزه حمایت کرد. ترامپ قصد دارد هم‌زمان با ورود به کاخ سفید وارد فضایی شود که جنگ بزرگی وجود نداشته باشد. در این زمینه هم صحبت‌هایی داشته است. البته برخورد شخصی نیز با نتانیاهو داشته است. این برخورد به گذشته‌ها بازمی‌گردد. ترامپ فردی است که واکنش‌های فردی را در تصمیم‌گیری‌ها کلان آمریکا مداخله می‌دهد.
*یعنی ترامپ احتمالا با نتانیاهو مشکلاتی خواهد داشت؟
بله ترامپ موضع‌گیری افراد درگذشته را در نظر دارد و بر اساس موضع‌گیری افراد مختلف در جهان علیه خودش سیاست‌های آمریکا را تنظیم می‌کند. در یاد داریم درگذشته وقتی بایدن از ترامپ در انتخابات سبقت گرفت، نتانیاهو بالا فاصله به بایدن تبریک گفت. در آن زمان ترامپ دلخور شد و گفت که نتانیاهو ابن‌الوقت است. البته در دور دوم نیز نتانیاهو بلافاصله به ترامپ تبریک گفته است و در برابر ترامپ نیز او را تحویل نگرفته است. به نظر می‌رسد نتانیاهو موضع ترامپ در برابر خود را فهمیده و برای اینکه به‌قول‌معروف جلوی ترامپ خودشیرینی کند رضایت داده که بر اساس خواست ترامپ آتش‌بس اتفاق بیفتد. در حقیقت به صورت ناخودآگاه شرایط به این سمت‌وسو حرکت کرده است که وضعیت به نفع حماس باشد وگرنه ترامپ به هیچ وجه از حماس دفاع نکرده و نخواهد کرد.
*شاهد واکنشی از سوی بخش افراطی کابینه نتانیاهو به امضا این آتش‌بس هستیم و آنها خواستار ادامه جنگ توسط نتانیاهو بعد از تبادل اسرا هستند. آیا ممکن است با توجه به اینکه پایان زمان آتش‌بس به‌نوعی با آغاز ریاست جمهوری ترامپ هم‌زمان است، نتانیاهو به جنگ علیه حماس در غزه ادامه دهد؟
خیر. بسیار بعید به نظر می‌رسد. مگر اینکه حوادث دیگری به وقوع بپیوندد. اکنون اتفاقاتی که در بحث آتش‌بس در منطقه رخ داده و تحولاتی هم در اوکراین در حال وقوع است و از قرار معلوم مبنا نیز همین مورد است. ظاهرا ترامپ برای تأمین منافع آمریکا به دنبال آن است که در منطقه و جهان صلح برقرار شود و تهدیدی متوجه منافع کشورش در منطقه نباشد. ترامپ در خاورمیانه دنبال نزدیک شدن به اعراب است و در اوکراین هم دنبال آن است از چند منطقه‌ای که روسیه تسخیر کرده بخش‌هایی را به روسیه منتقل کنند. در برابر هم اوکراین در زمین جنگ تحولاتی را بپذیرد و ترامپ نیز در مقابل، پشتیبانی‌ها از اروپا و اوکراین را کم کند تا درنهایت صلح در این منطقه ایجاد شود. از سوی دیگر ترامپ دنبال ادامه آتش‌بس در خاورمیانه خواهد بود حتی اگر او نخست‌وزیر اسرائیل را در این راه قربانی کند، برای ترامپ مهم نیست. رئیس‌جمهور آمریکا دنبال منافع اقتصادی کشورش در منطقه است.
ترامپ دنبال ادامه آتش‌بس در خاورمیانه خواهد بود حتی اگر او نخست‌وزیر اسرائیل را در این راه قربانی کند، برای ترامپ مهم نیست. رئیس‌جمهور آمریکا دنبال منافع اقتصادی کشورش در منطقه است
البته نتانیاهو با ترامپ صحبت کرده و از او تشکر کرده است!
بله نتانیاهو برای بقا در قدرت دست به این اقدام زده و از پشتیبانی ترامپ برای آتش‌بس تشکر کرده است. این در حالی است که ترامپ تا قبل از این به آتش‌بس رضایت نمی‌داد. به نظر می‌رسد نتانیاهو از در قدرت قرار گرفتن ترامپ برای اینکه ممکن است موقعیت‌های خود را از دست بدهد، ترسیده است. ضمن اینکه به‌قول‌معروف خر ترامپ از پل گذشته است، چراکه دیگر نیازی به آی‌پک اسرائیل در آمریکا ندارد. لذا ترامپ دنبال اهداف بلندمدت خود است. اهدافی که بخشی از آنها مربوط به سرمایه‌گذاری‌های شخصی خود ترامپ در کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس است و برای رسیدن به آن بسیار جدی است.
*ترامپ چه اهدافی را در ارتباط با منطقه غرب آسیا در نظر دارد؟
رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا با انتخاب افرادی که برای سمت‌های امنیت ملی و وزارت خارجه انتخاب کرده دنبال خط‌ونشان کشیدن برای همه در خاورمیانه است. این افراد جدا از ترامپ نمی‌توانند تصمیم بگیرند. در حقیقت این اشخاص برای ایجاد هراس از آمریکا در جهان برگزیده شده‌اند. او طرح‌هایی را برای منطقه در نظر دارد که این شرایط را ایجاد کرده است.
*البته بازی قدرت در منطقه ما آنقدر سیار است که ترامپ نیز نمی‌تواند از اکنون خط و مشی برای این منطقه تعیین کند.
اگر همه‌چیز تحت تاثیر رقابت‌ها باشد، خیر ترامپ می‌تواند به فضایی که ایجاد کرده ادامه دهد مثلا اگر یک عملیات ویژه در منطقه ما علیه منافع آمریکا و اسرائیل و منافع متحدان آنها ایجاد شود، این شرایط تغییر خواهد کرد و یا اینکه روسیه بخواهد وارد مسیر جدیدی شود و اگر اقدامی شود که بازی ترامپ بر هم بخورد، ممکن است صورت مسأله به نفع یا به ضرر ترامپ در منطقه تغییر کند.
*دیپلماسی که ایران برای مذاکره برای رفع تحریم‌ها آغاز کرده تا چه اندازه بر اساس رفتاری که ترامپ تلاش دارد از خود نشان دهد، به نتیجه خواهد رسید؟
پالسی که آقای پزشکیان در گفت‌وگو با رسانه‌های خارجی در ارتباط با آمادگی برای گفت‌وگو ارسال کرده است می‌تواند مسیر را برای حل مشکلات ایران هموار کند چراکه ترامپ هم بدش نمی‌آید حل مسأله هسته‌ای با ایران را به نفع خود تمام کند.
*البته در داخل هم در برابر این مصاحبه آقای پزشکیان در ارتباط با آمادگی برای مذاکره برای رفع تحریم‌ها واکنش‌هایی صورت گرفته است. آیا مخالفان سیاسی پزشکیان این قدرت را دارند که او را از اظهاراتش پشیمان کنند؟
بله، برخی در رسانه‌های خود همه‌چیز پندار این‌گونه القا کرده‌اند که رئیس‌جمهور در این زمینه کاره‌ای نیست. سؤال این است که شما چه‌کاره هستید که اعلام می‌کنید که رئیس‌جمهور این کشور کاره‌ای نیست؟ مردم در انتخابات به آقای پزشکیان به‌این‌علت رأی داده‌اند که او موانع توسعه کشور ازجمله تحریم‌ها را بردارد. آقای پزشکیان هم دراین ارتباط قول دادند و مردم به او اعتماد کردند. لذا اینکه عده‌ای می‌گویند که رئیس‌جمهور کاره‌ای نیست به این جهت است که احساس می‌کنند که آقای پزشکیان توانسته شرایطی را فراهم کنند که مشکلات کشور حل شود. از این منظور درصدد هستند که در برابر وی ایستادگی کنند.
*ترامپ در دوره قبل طرحی تحت عنوان طرح آبراهام را در نظر داشت با توجه به تحولات کنونی در منطقه بعد از جنگ غزه او همچنان به دنبال اجرای این طرح خواهد بود؟
مشکل ترامپ فلسطین نیست. او دنبال آن است که نظر اعراب را در منطقه به خود جلب کند. در این معنا که قصد دارد از طریق جلب حمایت اعراب نقشه‌های خود را پیش ببرد. لذا به دنبال آن است که در آرامش ایجادشده در پسا جنگ؛ به امور تجاری مدنظر خود در منطقه ما بپردازد.
*اسرائیل می‌تواند مانع رسیدن ترامپ به اهداف اقتصادی‌اش در منطقه غرب آسیا شود؟
به نظر من اگر اسرائیل بخواهد به آتش‌افروزی خود در منطقه ادامه دهد ترامپ نمی‌تواند به اهداف اقتصادی خود در منطقه دست یابد. ترامپ می‌داند که اعراب با اسرائیل بدنام حاضر به سازش نخواهند شد. چراکه اسرائیل بدنام و جنایتکار کنونی قابل مذاکره نیست. خصوصا اینکه اگر عربستان تمایلی به عادی‌سازی روابط خود با اسرائیل نداشته باشد همه چیز به هم می‌خورد چراکه اگر عربستان وارد مذاکره سازش نشود سایر کشورهای عربی نیز پا پیش نمی‌گذارند. ترامپ برای اینکه به نتایج مطلوبی برسد باید رضایت اعراب را جلب کند لذا تلاش خواهد کرد به نتانیاهو فشار آورد و این فرد هم از منظر بین‌المللی محکوم است لذا او را قربانی خواهد کرد.
*پس آنچه امنیت اسرائیل از منظر آمریکاست چه می‌شود؟
ترامپ از امنیت اسرائیل حمایت خواهد کرد. امنیت اسرائیل را به این‌گونه حل خواهد کرد که روابط اقتصادی در منطقه را در هم می‌تند تا امنیت اقتصادی و سیاسی اسرائیل تأمین شود.
*آینده منطقه را با تحولات در جهان و منطقه چگونه می‌بینید؟
آمریکا برای اینکه به اهدافش در منطقه برسد اجازه نخواهد داد آن‌گونه که از قبل اسرائیل دنبال شهرک‌سازی در فلسطین اشغالی بود، اقدام کند چراکه این دست فعالیت‌ها در اسرائیل باعث تشنج و موضع‌گیری کشورهای منطقه خواهد شد. البته تلاش خواهند کرد که مقاومت نیز بیش از این بر معادلات منطقه اثر نگذارد. ضمن اینکه این زمینه فراهم می‌شود که دو کشور به رسمیت شناخته شود. البته در آن فلسطین حماس را نمی‌خواهند، جهاد اسلامی را نمی‌خواهند و محمود عباس را هم نمی‌خواهند و تلاش خواهند کرد نیروهای جدیدی را در فلسطین حاکم کنند تا از این طریق امنیت اسرائیل تأمین شود. حال که این نقشه‌ها تا چه میزان قابلیت اجرایی داشته باشد درگذر زمان معلوم می‌شود.
ارسال نظر