ادبیات راهبردی در مذاکره با غرب

ایران در سال‌های اخیر روابط مسدودی با غرب داشت و این روند از دولت دوم حسن روحانی با خروج ترامپ از برجام و با تحریم‌های سریالی آمریکا آغاز شد. تحریم‌هایی که باعث دشواری‌های اقتصادی شهروندان شده است و به‌همین دلیل جامعه را در وضعیت سخت معیشتی قرار داد، وضعیتی که با افزایش تورم و روند صعودی قیمت‌ها شرایط را برای جامعه بحرانی‌تر می‌کند و در این وضعیت مدیریت کشور برای دولت چهاردهم هم سخت‌تر خواهد شد. آن هم باتوجه به وعده‌های رفاهی و همچنین روی کارآمدن دولت ترامپ که سابقه خوبی هم با جمهوری اسلامی ندارد.

در این شرایط رئیس دولت چهاردهم و تیم وزارت امورخارجه ایران تلاش دارند تا راه‌ها را برای شروع دور جدید مذاکرات همواره کنند. در این زمینه همان‌طوری که اشاره کردیم دولت تلاش می‌کند تا روزنه‌هایی را برای گفت‌وگو به‌وجود بیاورد روزنه‌هایی که در دولت گذشته باتوجه به تاکید پاستور در نگاه به شرق، کم اهمیت عنوان می‌شد، باعث تنگ‌تر شدن فضای دیپلماسی ایران شد. رئیس‌جمهور در گفت‌وگو با این رسانه آمریکایی می‌گوید: «درخواست کردیم با اروپا روابط راهبردی داشته باشیم. ما می‌خواهیم با همه کشورها توافق راهبردی داشته باشیم و در همه زمینه‌هایی که امکان‌پذیر است، با همدیگر تعامل کنیم. این نشان می‌دهد ایران در حال تغییر رویکرد در سیاست‌خارجی است و در این مورد با یکی از تحلیلگران بین‌الملل گفت‌وگو کرده‌ایم. فرجی‌راد معتقد است اگر این ادبیات ادامه داشته باشد و در این چند هفته بتوانیم با یک ادبیات با غربی‌ها دیالوگ داشته باشیم می‌تواند در نتیجه مذاکرات تاثیر داشته باشد در این مورد بیشتر می‌خوانید.

یک علامت مهم

فرجی‌راد، تحلیلگر مسائل بین‌الملل در واکنش به این گفته رئیس‌جمهوری که اعلام کرده ایران می‌خواهد با اروپا روابط راهبردی داشته باشد و اینکه چنین ادبیاتی چقدر می‌تواند برای طرف‌های غربی جذابیت داشته باشد، به‌خبرنگار‌ «آرمان ملی» می‌گوید: «ابتدا باید به این مورد اشاره کنیم که پزشکیان قبل از ورود به پاستور در کارزار انتخاباتی این شعار را می‌داد که ما می‌خواهیم تعادلی را در روابط غرب داشته باشیم و همین روابط را با شرق یعنی روسیه و چین هم حفظ کنیم. این نوع ادبیات می‌تواند پیام خوبی برای غربی‌ها داشته باشد در واقع علامتی است که ایران می‌خواهد مشکلات خودش را با غرب برطرف کند و در واقع به توافقی برسد و در کنار این توافق بتواند تحریم‌ها را بردارد و راه را برای سرمایه‌گذاری در داخل کشور باز کند و در ادامه شاهد بهبود روابط سیاسی و اقتصادی با کشورهای غربی باشیم. یعنی همین روابطی که با شرق یعنی روسیه و چین داریم را با غربی‌ها هم داشته باشیم. ادامه این روند و آغاز مذاکره با غرب باید با تصمیم مقامات بالادستی باشد تا به توافق برسیم. او در همین مورد ادامه می‌دهد: «اکنون شرایطی است که وقتی به رابطه با غرب اشاره داریم یعنی در مورد رابطه با آمریکا و اروپا صحبت می‌کنیم. اگر تحریم نبودیم و یک حالت عادی مانند دولت‌های سازندگی، دولت‌های اصلاحات و البته دولت اول روحانی داشتیم، می‌توانستیم با اروپا رابطه داشته باشیم ولی اکنون در چارچوب 1+5 و تحریم‌های اجباری آمریکا قرار داریم و حتی اگر بخواهیم با اروپا به نتیجه برسیم بازهم تحریم‌های کاخ سفید باقی می‌ماند. رنج جامعه ما به‌خاطر تحریم‌های تحمیلی آمریکا است. این تحلیلگر در مورد اینکه نظر طرف‌های غربی به ادبیات جدید ایران چه خواهد بود اضافه می‌کند: «وقتی ایران چندین بار هم از سوی رئیس‌جمهوری و هم از سوی وزیرامورخارجه اعلام کرد که خود را برای مذاکره آماده کرده است در این شرایط اگر غربی‌ها برای مذاکره خود را آماده نشان ندهند، خودشان مقصر خواهند بود. طرف ایرانی اکنون سیاست‌ خوبی را در دستور کار قرار داده و همواره اعلام می‌کند که در مورد مهم‌ترین چالش یعنی پرونده هسته‌ای می‌خواهد با غرب به توافق برسد و در این وضعیت آنها نمی‌توانند این پیشنهاد را نپذیرند و در ادامه ایران هم به رفتارهای تقابلی روی خواهد آورد در این وضعیت باز هم غربی‌ها مقصر خواهند بود. اگر این روند ادامه داشته باشد، می‌توانیم به نتیجه لازم در مذاکرات برسیم ولی متاسفانه برخی مواقع صحبت‌هایی از سوی برخی در فضای دیپلماسی مطرح می‌شود که تناقضاتی در این مورد دیده می‌شود. این عدم‌ هماهنگی‌ها باید برداشته شود و در سیاست خارجی نیاز داریم که با یک صدا و یک زبان و یک مفهوم با جهان صحبت کنیم. به‌خصوص در چند هفته آینده، این نوع ادبیات می‌تواند بر روی طرف‌‌های مقابل تاثیر مثبت بگذارد.

توافق راهبردی

مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران در گفت‌وگو با شبکه «تلویزیونی NBC» آمریکا با تاکید بر اینکه ما نسبت به سابقه عملکرد آمریکا و کشورهای اروپایی از نقض عهد در تعهدات نگرانی داریم، گفت: «با این وجود آماده گفت‌وگو هستیم. ما یک گفت‌وگوی برابر و با در نظر گرفتن عزت و حکمت خودمان را می‌پذیریم و به هیچ‌وجه تابع زور نخواهیم شد». پزشکیان در ادامه این مصاحبه تصویری به‌تشریح مواضع و رویکردهای جمهوری اسلامی ایران و دولت چهاردهم در مهم‌ترین موضوعات داخلی و خارجی پرداخت. او در پاسخ به این سوال خبرنگار که شما این هفته در سفر به مسکو، دیداری با رئیس‌جمهور پوتین خواهید داشت و فکر می‌کنم که یک توافق همکاری امضا خواهید کرد، آیا همکاری‌های نظامی در این توافق آمده است؟ تصریح کرد: «ما قرار است یک توافق راهبردی با روسیه داشته باشیم، همان‌گونه که با چین داشتیم و همان‌گونه که درخواست کردیم با اروپا داشته باشیم. ما می‌خواهیم با همه کشورها توافق راهبردی داشته باشیم و در همه زمینه‌هایی که امکان‌پذیر است، با همدیگر تعامل کنیم. این به روسیه تنها ربط پیدا نمی‌کند بلکه با همه کشورهایی که بخواهند ارتباط صمیمی، منطقی و توافق متقابلی با هم داشته باشیم، این آمادگی را داریم با همدیگر بنشینیم و این موافقت‌نامه را امضا کنیم». رئیس‌جمهوری در همین مورد و در جواب به‌اینکه آیا فوریتی برای نهایی‌سازی این تفاهم وجود دارد؟ ادامه داد: «نه، این توافق از خیلی وقت پیش از این مطالب نوشته و آماده شده، توافقات وجود دارد. ما الان تلاش‌مان بر این است با همه کشورهایی که در منطقه هستند و همسایه هستند، یک چنین ارتباطی را برقرار کنیم. این مطالب قبلا با روسیه نوشته شد، قبل از اینکه من به قدرت برسم، این توافقات نوشته شده بود و قرار شد در این سفری که داریم می‌رویم، آن توافقات را امضا کنیم».