پایتخت را کجا ببریم؟

انتقال پایتخت هر چند در برخی از کشور‌ها نتایج مناسب و رضایت بخش عاید ننموده است، پاکستان، استرالیا و... الگوهای مناسبی برای عبرت گرفتن هستند. اصلی‌ترین دلایل برای تغییر پایتخت از تهران، افزایش بی‌رویه و بی‌حساب جمعیت، بین ۱۲ تا ۲۰میلیون به روایات مختلف درشب یا روز، آلودگی‌های خطرآفرین محیط‌زیستی، از زباله‌های خانگی تا فاضلاب‌های صنعتی، قرار گرفتن تهران روی گسل‌های زلزله‌ساز و تقریبا قطعیت وقوع زلزله بین ۵ تا ۷ ریشتر، با توجه به فرسودگی حدود ۶۰ درصد از اماکن فرسوده، تا بیش از ۸ هزار مدرسه فرسوده، در این شهر ضعف زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی و عدم آمادگی مقابله با سوانح گسترده، عامل آلودگی‌های تنفسی که سهم عمده‌ای در بیماری‌های دشوار ریوی و مرگ‌ها دارند، بخشی از دلایل مدافعان انتقال پایتخت از تهران هستند، که گاه جدی و محکم و گاهی آرام و در سکوت مطرح می‌شود. هر بار نیز مخالفان و موافقان این نظریه، نکاتی را در رد یا قبول آن بیان می‌کنند، اما به جرات می‌توان گفت که نه میان مدافعان و نه مخالفان این طرح، تاکنون دلایل منطقی ارائه نشده است. آخرین نقطه‌ای که انتقال پایتخت به آنجا مطرح شده، منطقه مکران است. از خدا پنهان نیست، از شما چه پنهان، که تا این چند روز موقعیت جغرافیایی مکران از اینجانب پوشیده بود و تازه به جایگاه آن پی بردم. هزینه‌های فوق‌العاده انتقال پایتخت و‌ مهیا نبودن زیرساخت‌های اساسی، اولین موانع این جابه‌جایی به نظر می‌رسد. بررسی و چکش کاری این موضوع حیاتی و تحلیل ابعاد مختلف انسان شناختی، اقتصادی، جغرافیایی، شرایط اقلیمی، ظرفیت‌های انرژی و در نظر آوردن مسائل مهمی مانند تهیه آب و برق لازم، اولین قدم‌های ضروری در مطالعات این انتقال است. انتقال سازمان‌های اداری، سیاسی و اقتصادی به مناطق جدید، با خانواده‌ها مجموعا حداقل ۲۰ میلیون نفر است. تهران بعد از ۵۰ تا ۶۰ سال سابقه پایتخت بودن، هنوز توان و ظرفیت یک باران شدید، یا زلزله در حد ۵ ریشتر را نداشته و‌ غافلگیرشدن، ویروس خطرناک در چنین مواقعی است. اینجانب و اکثریت کارشناسان، دست به دعا هستیم که موضوع انتقال پایتخت از تهران در حد بحث وگفت‌وگو بوده و پس قطعیت یافتن جنبه‌های علمی و اجرایی، حرکتی در رابطه با آن صورت گیرد.

* مجید ابهری

آسیب‌شناس اجتماعی