عیارسنجی تفکیک وزارت راه و شهرسازی

کارشناسان بر این باور هستند که وزارت راه و شهرسازی گستره‌ای از حوزه‌های متنوع با موضوعات مختلف است که سهم عمده‌ای در اقتصاد کشور برعهده دارد، این مسئله به ویژه در بخش مسکن حائز اهمیت بیشتری است و نیاز به تمرکز افزون‌تری دارد، لذا باید ضمن بررسی‌های دقیق و کارشناسی شده، پیش از اجرای آن با رعایت تمام جوانب و جلوگیری از تحمیل هزینه‌های احتمالی بیشتر نسبت به انجام آن تصمیم نهایی را گرفت.

به گزارش «آرمان ملی»، وزارت راه و شهرسازی یکی از وزارتخانه‌های کلیدی در ایران است که وظیفه سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و نظارت بر حوزه‌های زیرساختی نظیر حمل‌ونقل، مسکن و شهرسازی را بر عهده دارد. در سال‌های اخیرمرتباً بحث تفکیک این وزارتخانه به دو وزارتخانه مستقل (وزارت راه و وزارت مسکن و شهرسازی) مطرح شده است. برخی از کارشناسان با توجه به گستردگی وظایف وزارت راه و شهرسازی و متنوع بودن حوزه‌های تحت پوشش آن شامل حمل‌ونقل جاده‌ای، ریلی، هوایی، دریایی، مسکن و شهرسازی معتقدند مدیریت مطلوب بر این حوزه‌های نیازمند تفکیک آن به دو بخش است، اما گروهی نیز بر این باور هستند که جداسازی وزارت راه و شهرسازی در شرایط کنونی باعث هزینه تراشی‌های بیشتر و تعدد در تصمیم‌گیری در موضوعات مرتبط به هم خواهد شد.

تمرکز بر تخصص

کارشناسان معتقدند، تفکیک وزارت راه و شهرسازی می‌تواند به ایجاد دو وزارتخانه مستقل منجر شود که هر یک بر اساس تخصص‌های خود به مسائل مربوط به راه و شهرسازی بپردازند، تفکیک این وزارتخانه بزرگ می‌تواند به بهبود کیفیت تصمیم‌گیری و اجرای پروژه‌ها کمک کند و در نتیجه هر وزارتخانه می‌تواند به صورت مستقل و با تمرکز بیشتری بر روی پروژه‌های خود فعالیت کند، این موضوع می‌تواند به تسریع در روند اجرای پروژه‌ها و کاهش زمان‌های تأخیر کمک کند. به علاوه جداسازی وزارتخانه مذکور به برنامه‌ریزی و مدیریت بهتری در حوزه‌های مختلف منجر خواهد شد و این مهم با توجه به چالش‌های موجود در حوزه مسکن و راه، این تفکیک می‌تواند به توسعه پایدار و متوازن‌تر کمک کند. گروهی از کارشناسان نیز معتقدند، با ایجاد وزارتخانه‌های مستقل، امکان جذب سرمایه‌گذاری‌های خصوصی و خارجی در هر یک از حوزه‌های مسکن و راه افزایش می‌یابد، این موضوع می‌تواند به بهبود زیرساخت‌ها و پروژه‌های مسکن کمک کند. به گفته گروهی از صاحب‌نظران، با توجه به بحران مسکن در ایران و ضرورت توسعه سیاست‌های ویژه در این حوزه، تفکیک وزارتخانه می‌تواند به تقویت برنامه‌ریزی و اجرای پروژه‌های مرتبط با مسکن کمک کند.

تفکیک این وزارتخانه بزرگ می‌تواند به بهبود کیفیت تصمیم‌گیری و اجرای پروژه‌ها کمک کند و در نتیجه هر وزارتخانه می‌تواند به صورت مستقل و با تمرکز بیشتری بر روی پروژه‌های خود فعالیت کند

معایب احتمالی

از سوی دیگر برخی از مخالفان اجرای این طرح نیز بر این اعتقاد هستند که، تفکیک وزارتخانه‌ها ممکن است به افزایش هزینه‌های اجرایی و اداری منجر شود، در حقیقت ایجاد دو وزارتخانه جدید نیازمند منابع مالی و انسانی بیشتری است که می‌تواند فشار بیشتری بر بودجه دولت وارد کند، همان‌گونه که پیش از این نیز این احتمال در باره جدایی تفکیک وزارت بازرگانی و صمت گفته شده بود. همچنین یکی از چالش‌های اصلی تفکیک، احتمال عدم هماهنگی بین دو وزارتخانه جدید است، این موضوع می‌تواند به بروز مشکلاتی در اجرای پروژه‌ها و برنامه‌ریزی‌های مشترک منجر شود یا شاید در مراحل ابتدایی تفکیک، ممکن است پروژه‌ها با تأخیر مواجه شوند. تغییرات ساختاری و اداری می‌تواند زمان‌بر باشد و این موضوع ممکن است بر روند اجرای پروژه‌ها تأثیر منفی بگذارد.

موفقیت مشروط

با توجه به مزایا و معایب مطرح شده، تأثیر تفکیک وزارت راه و شهرسازی بر پروژه‌های مسکن و راه به عوامل مختلفی بستگی دارد. اگر این تفکیک به درستی مدیریت شود و برنامه‌ریزی‌های لازم برای هماهنگی بین دو وزارتخانه انجام گیرد، می‌تواند به پیشرفت پروژه‌ها و بهبود کیفیت خدمات منجر شود. از سوی دیگر، اگر تفکیک به صورت نامناسب و بدون برنامه‌ریزی کافی انجام شود، ممکن است به بروز مشکلاتی در اجرای پروژه‌ها و کاهش کیفیت خدمات منجر شود. بنابراین، موفقیت این اقدام به مدیریت صحیح و هماهنگی بین دو وزارتخانه جدید بستگی دارد. قطعاً برای بهره‌برداری بهینه از این اقدام، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت مؤثر وجود دارد که البته باید حتماً هدف اصلی یعنی، بهبود کیفیت زندگی شهروندان و توسعه پایدار زیرساخت‌ها باشد.

نماینده مخالف

مهرداد لاهوتی نماینده لنگرود در مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی به عنوان مخالف یک فوریت طرح تفکیک وزارت راه و شهرسازی اظهارکرد: در گذشته وزارت مسکن و شهرسازی وجود داشت که برای کوچک شدن دولت در وزارت راه و شهرسازی ادغام شد و به یک وزارتخانه راه و شهرسازی تبدیل شد حالا ما می‌خواهیم دوباره به قبل بازگردیم. وی ادامه داد: ما با این کار مجددا وظایف قبلی را منتقل می‌کنیم وظیفه وزارت مسکن سیاست‌گذاری در بخش مسکن است و قرار نیست وزارت مسکن برای مردم مستقیما خانه بسازد بلکه قرار است در این حوزه سیاست‌گذاری داشته باشد. لاهوتی گفت که با تفکیک وزارت راه و شهرسازی، دولت بزرگ‌تر می‌شود باید هزینه‌های جاری دولت را کم کرد نه این‌که دولت را بزرگ‌تر کرد. علاوه بر آن این کار خلاف اصل ۷۵ بوده و بار مالی به دولت تحمیل می‌کند.

اشتباه پیشین!

هادی قوامی نماینده اسفراین در مجلس شورای اسلامی به عنوان موافق یک فوریت گفت: از همان ابتدا ادغام وزارت راه و مسکن اشتباه بود و باید به مسیر درست برگردیم. در همه جای دنیا این وزارتخانه‌ها جدا هستند چون اساسا موضوع زیرساخت مهم است. وی اضافه کرد: نتیجه وضعیت فعلی این است که پروژه‌ها دیرتر به بهره‌برداری رسیده و با تورم سرسام‌آور هزینه‌های اضافی به پروژه‌ها تحمیل می‌شود. این نماینده مجلس شورای اسلامی با برشمردن فواید تفکیک وزارت راه و شهرسازی گفت که با این تفکیک بهره‌وری افزایش پیدا کرده و این دو وزارتخانه چابک‌تر می‌توانند اقدامات‌شان را انجام داده و به اهداف برسند. تفکیک وزارت راه و شهرسازی بار مالی برای دولت ندارد.