سوگ اصلی هاشمی!

گفتمانی کارنامه‌دار و کارآمد در نزد قاطبه مردم که بیش از غم فقدان شخص هاشمی باید در سوگ دوری از آن نشست. گفتمانی که شاید اگر از سال ۷۶ به بعد در کشور ادامه می‌یافت، روزگار ما و منطقه اینگونه نمی‌شد. گفتمان هاشمی به زبان ساده یک جمله بود. او معتقد بود، «هیچ کشوری تا به قدرت اقتصادی تبدیل نشود، نه مردمش، قبولش خواهند داشت و نه حرفش، در دنیا شنیده خواهد شد.» دولت سازندگی زاییده همین گفتمان بود که برای برخی کشورهای همسایه نظیر ترکیه هم در دهه ۹۰ میلادی، الهام بخش شد. گفتمان هاشمی از سال‌های پایانی دهه ۷۰ در جمهوری اسلامی مورد تخریب قرار گرفت و آرام‌آرام در صحنه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و دیپلماتیک منزوی شد. اینگونه بود که گفتمانی هدفمند و متمرکز که هدفش اولویت بخشیدن به تحقق قدرت اقتصادی در ایران بود، جای خود را به مسیری طولانی از آشفتگی‌های سیاسی و شعارزدگی‌های فاقد پشتوانه اجرایی داد تا عالی‌ترین سند چشم‌انداز توسعه بیست ساله کشور روزبه‌روز از دسترس دورتر و دورتر شود‌. تجربه موفق اقتصادی چین، ترکیه و حتی روسیه در ۲۵ سال گذشته نشان‌دهنده این شاخص حیاتی است که حفظ «گفتمان قدرت اقتصادی» تنها با حفظ طراحان اصلی در اداره کشور، ممکن است. نگاهی به وضعیت اقتصادی جمهوری اسلامی در طی ۲۵ سال گذشته و نسبت تحقق آن با اهداف اقتصادی مندرج در اسناد بالادستی نظام به‌خوبی مؤید این ادعاست که اقدامی که ما می‌توانستیم برای ثبات گفتمان اقتصادی کشور در سال ۱۹۹۷ انجام دهیم را پوتین از سال ۱۹۹۹ در دستور کار خود قرار داد و چینی‌ها هم در سال ۲۰۱۸ به آن پیوستند و محدودیت دو دوره متوالی برای تصدی مقام ریاست جمهوری را از قانون اساسی خود برداشتند. جالب است همه‌پرسی قانون اساسی ترکیه هم که در سال ۲۰۱۷ انجام گرفت، هدفی مشابه اقدام چین در سال ۲۰۱۸ داشت و مسیر حفظ گفتمان اجرایی اردوغان را در آینده کشورش هموار و مستحکم کرد. در حالی که جمهوری اسلامی ایران در آغاز سال ۲۰۲۵ همچنان از داشتن یک گفتمان اقتصادی کارآمد و موثر محروم است و در نتیجه سهمی هم از رویای ۲۰۳۰ قدرت‌های بزرگ اقتصادی غرب آسیا را ندارد، بازخوانی گفتمان هاشمی در سالگرد ارتحالش، می‌تواند افق جدیدی را پیش روی رئیس‌جمهور عملگرایی نظیر مسعود پزشکیان قرار دهد. رئیس‌جمهور درستکاری که اگر امروز بخواهد از گفتمان هاشمی یک درس یک خطی بگیرد، باید به هر وسیله ممکن همکاری اقتصادی مثلث طلایی ایران، ترکیه و عربستان را محقق کند. تشکیل این مثلث طلایی مهم‌ترین محور توفیق گفتمان هاشمی در دولت سازندگی بود که متاسفانه در سال‌های بعد از آن گرفتار تبعات جنگ سرد ایران و عربستان شد و امروز هم گویا قرار است با وقایع اخیر سوریه، موجب دوری ایران و ترکیه شود. «سوگ اصلی هاشمی» این است!

*محمد محمودی

دبیرسابق پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌ا... هاشمی