معتدل، ملی و فراجناحی

برای درک بهتر این موضوع  شاید بهتر باشد مثالی از مجلس بزنیم که به‌نظر کاملا بتواند منظور نظر را حاصل کند. مجلس 290 نفر نماینده از حوزه‌های انتخابیه مختلف دارد که هر کدام با تعداد رای مختلف اما مشخصی به مجلس راه یافته‌اند، اما آنچه که آنها را از دیگر نمایندگان متمایز می‌کند نه تعداد رای آنها یا حتی جریان سیاسی متبوعی که از آنها حمایت کرده بلکه نوع کنشگری آنها در دوره 4 ساله نمایندگی است. اگر دقت کرده باشید در هر مجلسی نام یک یا چند نماینده به‌عنوان نمایندگانی که مطالبات مردم را فریاد می‌زنند و با دید ملی‌گرایانه مسائل را بررسی می‌کنند مطرح می‌شود. تفاوت اینگونه افراد با سایر نمایندگان این است که آنها صرفا بر مبنای منفعت ملت صحبت می‌کنند و هیچگونه منفعت باندی و جناحی را مطرح نمی‌کنند. لذا در میان چهره‌های سیاسی و بعضا نظامی ‌نیز شاهد چنین افرادی بوده و هستیم که همواره فراجناحی و بر منافع مردم اقدام و عمل کرده‌اند. نمونه‌های تاریخی بسیاری را می‌توان در این خصوص برشمرد، اما شاید بتوان در تاریخ معاصر پس از انقلاب چهره‌هایی مثل شهید بهشتی  و مرحوم آیت‌ا.. هاشمی‌ رفسنجانی را در زمره این افراد آورد. چه اینکه در شرایط حاضر نیز چهره‌ای مانند محمدجواد ظریف، معاون راهبردی رئیس‌جمهور از تبار چنین افرادی قلمداد کرد. اما آنچه مهم است اینکه هر زمان این افراد در جامعه حضور و تاثیر داشته‌اند و در مدارج بالای مدیریتی حضور پیدا نموده‌اند کشور توانسته از ظرفیت بالای آنها در حل مسائل و مشکلات کشور و استفاده کافی و وافی را ببرد و هر زمان نیز دایره نخبگانی و مدیریتی از چنین افرادی تهی شده حل مشکلات  و مسائل کشور در حوزه‌های مختلف با چالش‌ها و دست‌اندازهایی روبه‌رو شده است.

* ملی و فراجناحی

یکی از این چهره‌های ملی و فراجناحی که در میان همه جریانات سیاسی و جامعه مورد پذیرش بود، شهید سردار سلیمانی بود که همواره می‌کوشید در راستای منافع ملی و امنیت ملی کار و فعالیت کند. از قضا وجه تمایز وی با بسیاری از تندروها که اکنون نیز با استفاده از نام سردار سلیمانی میدان‌داری می‌کنند همین وجهه میانه‌روی، اعتدال و نگاه فراجناحی بود که حتی در زمان حیاتش نیز آنها با سردار سلیمانی زاویه داشتند. نگاهی به مواضع سیاسیون از اصلاح‌طلبان گرفته تا معتدلین و اصولگرایان تاکید بر همین رویه و رویکرد اعتدالی و میانه‌روی بود و نه تندروی. سردار سلیمانی چهره‌ای ملی بود که همه را با دید یکسان می‌دید و حتی در دولت روحانی که بسیاری از تندروها به جهت تعامل و مذاکره با غربی‌ها دولت را آماج حملات خود قرار می‌دادند با دولت هم‌اندیشی و همکاری داشت. چه اینکه محمدجواد ظریف معاون راهبردی رئیس جمهور و وزیر خارجه دولت روحانی می‌گوید: «معمولا در ۹۰ درصد موارد، بنده و حاج‌قاسم در جلساتی که معمولا دونفری داشتیم در صبح‌های سه‌شنبه در وزارت امور خارجه، دیدگاهمان را هماهنگ می‌کردیم و معمولا کمتر اتفاق می‌افتاد که ما در شورای‌عالی امنیت ملی یا در دبیرخانه با هم اختلاف‌نظر داشته باشیم». حتی در مسائل اجتماعی و فرهنگی مثل مساله حجاب که بسیاری از تندروها به روش‌های بسته و قهری معتقد بودند سردار سلیمانی معتقد بود که همه این فرزندان این آب و خاک هستند و باید آنها را جذب کرد نه اینکه با رویکردهای سلبی به دفع آنها پرداخت. لذا همین امر است که باعث شده همه از اخلاق‌گرایی، نگاه فراجناحی و ملی‌گرایی بودن وی به‌عنوان خصایص نیکو یاد کنند. چنانکه علی مطهری، نایب رئیس مجلسی دهم اظهارکرد: «شهید سلیمانی برخلاف تبلیغ برخی افرادی که می‌خواهند ایشان را منتسب به گروه‌های تندرو سیاسی کنند، یک نگاه معتدل اجتماعی و سیاسی داشت. ایشان مخالف تندروی‌ها بود و تعصبی نسبت به یک گروه سیاسی خاص نداشت، بلکه خواهان وحدت بین همه اقشار و همه گروه‌های سیاسی بود و می‌گفت باید همه با هم کار کنیم و از دو قطبی‌کردن جامعه به شدت گریزان بود و دیگران را نیز از انجام این کار نهی می‌کرد. من خودم دو سه بار با ایشان ملاقات داشتم. خیلی نگاه معتدلی نسبت به مسائل اجتماعی و سیاسی کشور داشتند و با بسیاری از تندروی‌ها مخالف بودند. حتی بعضی افراد به خاطر همین اعتدالی که ایشان داشت، او را مورد حمله قرار می‌دادند». آنچه در این میان اهمیت وافر دارد اینکه شخصیت مستقل و معتدل سردار سلیمانی به عنوان یک ژنرال نخبه نظامی ‌به نفع یک جریان خاص مصادره نشود و حاج قاسم ملی بماند.

* انسانی جامع‌نگر

معاون اول دولت‌‌های یازدهم ودوازدهم در خصوص ابعاد شخصیتی شهید سردار سلیمانی گفت: سردار سلیمانی انسانی جامع‌نگر بود و به مسائل مختلفی توجه داشت. یکی از بدی‌هایی که وجود دارد این است که برخی، افراد را آن‌طور که خودشان می‌خواهند معرفی می‌کنند. اسحاق جهانگیری بیان داشت: سردار سلیمانی واقعا فرد جامع‌نگری بود. انسانی بود که روی پای خودش بالا آمد. بچه‌ای روستایی از خانواده سطح پایین جامعه بود که وارد سپاه شد و نشان داد دارای شایستگی است که گردان داشته باشد، لشکر داشته ‌باشد. با عملکرد خودش را نشان داد، آیت‌ا...زاده نبود که مثل برخی آسانسوری رشد‎ کند، بلکه پله‌پله بالا آمد. سردار سلیمانی دغدغه‌های جدی داشت. هر جا، هم در کشور خودمان یا عراق و سوریه در زمینه مسائل اقتصادی یا اجتماعی مشکلاتی وجود داشت، مانند یک مدیر پای کار می‌آمد و می‌ایستاد که حلش کند. وزیر پیشین صنعت در دولت اصلاحات تصریح کرد: آخرین جلسه‌ای که با سردار سلیمانی داشتم در زمان معاون اولیم بود. من فقط یکبار به دفتر ایشان رفتم. فکر می‌کنم روز یکم، آذر ۹۸ بود که به آن‌جا رفتم. یکی دیگر از مقامات امنیتی هم آمد. درباره آقای خاتمی ‌صحبت کردیم. گفتم که چنین محدودیت‌هایی به مصلحت کشور نیست و درست نیست که یکی از سرمایه‌های مملکت را محدود کنیم. اجازه دهید که زمینه باز شود و به صحنه بازگردد؛ زیرا برای کشور و رهبری مفید است. بالاخره به تفاهم رسیدیم و قرار شد اقداماتی انجام شود. بعد از آن جلسه کاغذهایی میان ما مبادله شد، با من تماس گرفت و گفت تمام است و به ایران که بیایم این موضوع را حل می‌کنم. که خبر شهادتش را به ما دادند.