سایه روشن آینده دمشق و تهران

ایران در زیر تحریم‌های سخت آمریکا قرار داشت و سوریه هم گرفتار جنگی خانمان‌سوز شده بود و از تحریم‌های آمریکا و اروپایی رنج می‌برد. این موارد در کنار نگاه دو کشور به نظم جهانی و اسرائیل موجب شده بود ایران و سوریه به هم نزدیک شوند. ضمن اینکه ایران، اسد در سوریه را از سقوط نجات داده بود و با تروریست‌ها در خاک این کشور جنگیده بود. با وجود چنین سابقه‌ای، اکنون اسد از سوریه خارج شده، نظام مبتنی بر دیدگاه‌های حزب بعث این کشور از بین رفته و مخالفان اسد با نگاهی متفاوت بر سوریه حاکم شده‌اند. ظاهرا آنها علاقه دارند با چهارگوشه جهان ارتباط بگیرند و احمد الشرع اعلام کرده حاکمان کنونی سوریه در اندیشه ساختن سوریه هستند. از این منظر چه در زمانی که شهرهای سوریه را یکی پس از دیگری به تسخیر در می‌آوردند و چه اکنون، تلاش می‌کردند پیام‌های مثبتی به ایران ارسال کنند هر چند گاه نیش و کنایه‌هایی هم از احمد الشرع در ارتباط با ایران شنیده شده است.

*مذاکره و هشدار

این روزها هیات‌های مختلفی درحال ارسال پیام و حضور در سوریه و مذاکره با رهبر تحریر الشام هستند. یکی از این هیات‌ها، هیات آمریکایی است. ظاهرا گفت‌وگوهای جدی‌ای نیز بین هیات آمریکایی و سوری در سوریه صورت گرفته و حتی آمریکایی‌ها در ارتباط با ایران هشدارهایی را به ایران داده‌اند. سفارت ایالات متحده در دمشق اعلام کرد: مسئولان آمریکایی با مقامات دولت موقت سوریه در دمشق دیدار و در مورد لزوم حفاظت از آمریکایی‌ها گفت‌وگو کردند. طبق گزارش الجزیره، سفارت آمریکا در دمشق تأکید کرد: مسئولان ما با مقامات دمشق درباره ادامه مبارزه با داعش و «ممانعت از ظهور مجدد ایران در سوریه» و تضمین یک روند سیاسی فراگیر گفت‌وگو کردند. «آکسیوس» به نقل از ۲ مسئول آمریکایی نوشت «دنیل روبنشتاین» فرستاده وزارت خارجه آمریکا به دمشق سفر و با «اسعد الشیبانی» وزیر خارجه سوریه دیدار کرد.

*نگاه جولانی به ایران

به نظر می‌رسد جولانی این روزها در حال جا انداختن خود به عنوان یک رهبر سوری است که مجبور شده برای سرنگونی بشار اسد دست به سلاح ببرد. او به خوبی مانند دیپلمات‌ها در ارتباط با لزوم توسعه روابط سوریه جدید با کشورهای مختلف از غرب گرفته تا شرق سخن می‌گوید و رسانه‌ها نیز سخنان او را بازتاب می‌دهند. در این میان در ارتباط با ایران نیز تلاش دارد به گونه‌ای سخن بگوید که ضمن برخی گلایه‌ها از ایران در حمایت از اسد اما روابط دیپلماتیک با تهران داشته باشد لذا با احترام از نام ایران یاد کرده و ایران را کشوری بزرگ و قدرتمند دانست. در گذشته نیز زمانی که هنوز اسد از سوریه خارج نشده بود و تحریر الشام در حمص و سوریه در حال به دست آوردن پیروزی‌های جدید بود، محمد الشرع در ارتباط با ایران اعلام کرد که حکومت جدید سوریه به دنبال روابط استراتژیک با ایران است او در گفت‌وگوهای مختلف بر روابطه دیپلماتیک با جمهوری اسلامی تاکید کرده است. اخیرا نیز جولانی در مورد ایران چنین گفته: «سوریه نمی‌تواند با کشور بزرگ در منطقه مانند ایران قطع رابطه کند، اما باید روابط دمشق و تهران مبتنی بر اصول دیپلماتیک، احترام متقابل به حاکمیت دو کشور و عدم مداخله در امور داخلی باشد. الشرع به شبکه العربیه گفت: «معتقدم که نقش ایران در منطقه باید مثبت و قابل درک باشد.» الجولانی با این حال مدعی شد: «مرحله فعلی مستلزم تجدید نظر ایران در سیاست‌های خود است.» وی همچنین گفت که اداره عملیات نظامی مخالفان مسلح سوریه «وظیفه خود را در قبال مقرهای ایرانی» در این کشور انجام داده است.

*در نهایت

 در نهایت به نظر می‌رسد ایران نیز به رغم نگاه‌های حساس به دولت سوریه و هشدارهایی که در مورد مواضع اسرائیل به خاک سوریه می‌دهد اما نه تنها خواستار قطع روابط خود با حاکمان جدید سوریه نیستند بلکه رسما اعلام کرده است که از تمامیت ارضی سوریه دفاع کرده و نسبت به اشغال این کشور توسط اسرائیل هشدار داده است و خواستار استقرار حکومتی بر مبنای خواست مردم سوریه با در نظر گرفتن حقوق اقلیت‌های مختلف از جمله علوی‌ها و سایر گروه‌های این کشور است. هم سخنگوی دولت در ایران و هم سخنگوی وزارت خارجه بر لزوم برقراری روابط ایران و سوریه در دوره جدید تاکید کرده‌اند. سفیر ایران در سوریه نیز اعلام کرده که مقدمات بازگشایی سفارت ایران در سوریه در حال آماده شدن است. به نظر می‌رسد با توجه به مواضع حاکمان کنونی سوریه و بیانات مقامات ایرانی در ارتباط با روابط دیپلماتیک با سوریه در آینده نزدیک می‌توانیم شاهد دیدارهایی بین مقامات ایران و سوریه و بازگشایی سفارتخانه‌ها در تهران و دمشق باشیم.