راه‌گشایی با خروج از لیست سیاه FATF

تمام دولت‌هایی هم که از پی هم روی کار آمده‌اند مساله اقتصادی را نخستین اولویت خود قرار داده و وعده حل مشکلات اقتصادی و ایجاد ثبات اقتصادی داده‌اند. اما پرواضح است که که این مساله محقق نخواهد شد جز با رفع برخی موانع پیش‌رو که اگر مرتفع شوند آن زمان می‌توان به آینده خوشبین بود. قدر مسلم موانع پیش‌روی حل مشکلات کشور را می‌توان در رفع تحریم‌ها  و حل و فصل لوایح باقی مانده از FATF دید که از قضا قاطبه کارشناسان و صاحبنظران بر آن تاکید دارند، اما برخی جریانات تندرو که درکی از منافع ملی ندارند با این مساله مخالف هستند و سنگ‌اندازی می‌کنند. واقعیت امر بر آن است که امروز تحریم بیش از آنچه که فکر می‌کنیم بر امورات کشور سایه انداخته و تمامی مسائل را تحت‌الشعاع قرار داده است. امروز ایران از مراودات مالی و تجاری بین‌المللی گرفته تا صادرات نفت و سایر اقلام با مشکلات عدیده‌ای  مواجه است و تجربه ثابت کرده که دورزدن تحریم‌ها اگر چه بعضا نقشی مُسکن وارد داشته، اما قطعا درمان و چاره کار نبوده است. چرا که دورزدن تحریم‌ها نیز ساز و کار خود را دارد و خالی از عیب نیست. لذا مساله تحریم یکبار برای همیشه باید به‌صورت ریشه‌ای حل شود و حل آن نیز قطعا از مسیر مذاکره با قدرت‌های بین‌المللی و در راس آن آمریکا می‌گذرد. تجربه توافق موفق برجام نشان داد که اگر بخواهیم می‌توانیم با دنیا تعامل و مذاکره کنیم و راستای منافع ملی به توافق‌های مثبت و موثر در راستای حل مشکلات اقتصادی کشور  و گشایش و شکوفایی اقتصادی دست پیدا کنیم. چه اینکه در خود برجام نیز اگر ترامپ از توافق خارج نمی‌شد و تحریم‌های یکجانبه علیه ایران واضع نمی‌کرد شاید در همان زمان مشکلات اقتصادی کشور نیز حل و فصل می‌شد و از تورم گرفته تا قیمت ارز به طرز چشمگیری کاهش می‌یافت. هر چند که پس از آن نیز تلاش‌های بسیاری برای احیای توافق شد؛ اما در نهایت شرایط به سمت و سویی رفت که تلاش‌ها به سر انجامی نرسد. با این حال با روی کار آمدن دولت پزشکیان و اینکه خود رئیس‌جمهور چه در زمان انتخابات و چه پس از آن به لزوم تعامل با دنیا و مذاکره از سر عزت با غربی‌ها در جهت رفع تحریم‌ها تاکید داشته است.  چه اینکه اگر هر زمان نیز شرایط و بستر برای مذاکره و توافق مهیا گردد دولت و دستگاه سیاست خارجی آن را از دست نخواهد داد. چه اینکه اخیرا سخنگوی وزارت امور خارجه نیز از آغاز مذاکرات با تروئیکای اروپایی در اواخر دی ماه خبر داده بود مساله مهم این است که  مخالفان بدانند که حل مشکلات کشور به‌خصوص حل مشکلات اقتصادی که ریشه در تحریم‌ها دارند راهی جز مذاکره و تعامل با دنیا ندارد.

* بررسی مجدد

بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی بر این امر تاکید دارند که امروز بدون تصویب لوایح  FATF در کشور حتی با برداشته شدن تحریم‌ها نیز نمی‌توان چندان کاری از پیش برد و لزوم حل مسائل FATF از بسیاری از اموری که در دستور کار است به مراتب برای کشور واجب‌تر است. حاجت به گفتن نیست که به جهت عدم پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی مراودات مالی و بانکی کشور با مشکلات بسیاری مواجه بوده و بسیاری از بانک‌های دنیا به همین دلیل با ایران کار نمی‌کنند. از همین رو نیز لزوم پیوستن ایران به این سازوکار کاملا ضروری می‌نماید. البته ناگفته نماند که مجمع تشخیص از میان 41 بند سازوکار گروه اقدام مالی ایران 39 مورد را پذیرفته و تضویب کرده و تنها مخالفت با 2 مورد باعث شده تا این لوایح همچنان بلاتکلیف بمانند. لوایح پالرمو و CFT دولایحه‌ای هستند که هنوز پس از سال‌ها در مجمع تشخیص خاک می‌خورند. این در حالی است که چندی پیش رئیس مجمع تشخیص از احتمال بررسی مجدد این لوایح در مجمع خبر داده و گفته بود که اگر رئیس‌جمهور درخواست بدهد دوباره لوایح را بررسی می‌کنیم. در همین راستا رئیس‌جمهور در جمع  اعضای اتاق بازرگانی این وعده را داد که لوایح FATF مجددا در مجمع تشخیص بررسی می‌شود. هر چند گفته می‌شود مقام معظم رهبری نیز موافقت خود را با بررسی مجدد این لوایح در مجمع اعلام کرده است. حال باید دید که در بررسی دوباره این لوایح با در نظرگرفتن شرایط داخلی، بین‌المللی و مشکلات کشور بالاخره پس از سال‌ها این لواح تصویب خواهد شد یا شرایط به سمت وسوی دیگری خواهد رفت.

* گوش‌دادن به مردم

رئیس‌جمهور کشورمان در دولت‌های یازدهم و دوازدهم در دیدار با جمعی از جوانان فعال سیاسی و رسانه‌ای اظهار داشت: راه‌حل مشکلات امروز، تعامل سازنده با دنیا، اعتدال در داخل و گوش دادن به نظرات مردم است. باید با مردم یکی شویم و به خواست اکثریت مردم گوش دهیم. من راه‌حل دیگری نمی‌شناسم و بلد نیستم. حسن روحانی با اشاره به برخی مشکلات کشور بیان داشت: امروز تا تحریم برداشته نشود، تا با دنیا تعامل سازنده نداشته باشیم و FATF اجرا و روابط بانک‌های ما با جهان برقرار نشود، چه آقای دکتر پزشکیان باشد، چه هر رئیس‌جمهور دیگری با هر قدرتی روی کار بیاید، مشکلات کشور حل نمی‌شود. در سال ۹۲ مردم حرف ما را که گفتیم باید با دنیا تعامل سازنده داشته باشیم، مذاکره کنیم و تحریم را برداریم، پذیرفته بودند. وی با تشریح شرایط پس از اجرای برجام عنوان کرد: پس از انقلاب، تورم تک‌رقمی را تجربه کرده بودیم اما سابقه نداشت که تورم دو و نیم سال پیاپی، تک‌رقمی شود که از زمستان ۹۴ تا پایان بهار ۹۷ تک‌رقمی بود. اگر ترامپ برجام را به‌هم نمی‌زد و عواملی در داخل کشور چراغ سبز به ترامپ نشان نمی‌دادند و همان شرایط ادامه پیدا می‌کرد تورم تا پایان دولت دوازدهم تک‌رقمی باقی می‌ماند. حتی خواسته من تورم ۳ درصدی تا پایان دولت دوازدهم بود. در سه سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ پیاپی تورم بالای ۴۰ درصد داشتیم که در تاریخ ایران بی‌سابقه است و فقط در دوره جنگ جهانی دوم تجربه کردیم. رئیس‌جمهور سابق با اشاره به آمادگی دنیا برای سرمایه‌گذاری در ایران پس از برجام تصریح کرد: رشد اقتصادی ایران در سال ۹۵ با 2/14 درصد بالاترین نرخ رشد در دنیا بود. ظرف سه ماه پس از اینکه برجام اجرایی شد تولید نفت ایران به 8/3 میلیون بشکه و صادرات نفت روزانه به 3/2 میلیون بشکه در روز رسید. در تولید بنزین و گازوئیل نه تنها خودکفا شدیم که حتی صادر هم می‌کردیم. مقام معظم رهبری به من فرمودند اگر بتوانید بنزین و گازوئیل را خودکفا کنید کار بزرگی انجام داده‌اید. ما تولید بنزین را از ۵۲ میلیون لیتر روزانه به ۱۱۰ میلیون لیتر رساندیم و در شرایطی که ابتدای دولت یازدهم واردکننده بنزین بودیم اما در دولت تدبیر و امید صادرکننده شدیم.