«آرمان ملی» احیای بخش خصوصی را بررسی می‌کند
خصوصی سازی از رویا تا واقعیت
آرمان ملی- سیاوش پورعلی: باتوجه به اینکه بسیاری از تحلیلگران معتقدند تا برای بهبود وضعیت اقتصادی دولت باید از بنگاه‌داری و دخالت آشکار و نهان در اقتصاد دست بردارد، حالا معاون اول دولت چهاردهم مدعی است که دولت می‌خواهد از کارهایی که بخش خصوصی می‌تواند انجامش دهد دست خواهد کشید.
شعاری که باتوجه به مطلوب بودنش شاید با واقعیت و اجرایی شدن فاصله داشته باشیم. اصل 44 قانون اساسی که با شعار خصوصی‌سازی به‌جریان افتاد بیش از اینکه مفید باشد باعث چالش‌های زیادی شد از این رو جامعه همواره به نام خصوصی‌سازی یا تقویت بخش خصوصی حساس است زیرا تجربه نشان داده که این طرح‌ها سرانجام جالبی ندارند. همچنین عارف با تاکید بر حمایت از بخش خصوصی، احیای تعاونی‌ها را به‌همیان کشید، تجربه‌ای که بارها و بارها سقوط کرده است. در این مورد که تلاش دولت برای عدم دخالت در اقتصاد و برنامه‌اش برای احیای تعاونی‌ها چه هدفی را می‌تواند دنبال کند با یکی از تحلیلگران سیاسی- اقتصادی مصاحبه کرده‌ایم. خادمی در این مورد معتقد است در حوزه تعاونی‌ها باید شکست را بپذیریم ولی کنار کشیدن دولت از اقتصاد می‌تواند راه نجات شرایط کنونی باشد. در ادامه این گفت‌وگو را می‌خوانید.
دولت دخالت نکند
هدایت‌ا... خادمی، عضو ادوار کمیسیون اقتصادی مجلس و تحلیلگر مسائل سیاسی- اقتصادی در واکنش به این گفته معاون اول رئیس‌جمهوری که دولت می‌خواهد اقتصاد را در اختیار بخش‌خصوصی قرار دهد و همچنین در این مسیر تعاونی‌ها را احیا خواهد کرد، به «آرمان ملی» می‌گوید: «در کشورهای توسعه یافته حجم کمتری از اقتصاد در اختیاردولت‌ها است و این نهاد تنها کار نظارتی انجام می‌دهد و بخش عظیمی از اقتصاد در اختیار بخش خصوصی واقعی قرار دارد. البته تعاونی‌ها هم قسمت کوچکی به خود تخصیص می‌دهند ولی عموما در کشورهایی تعاونی می‌بینیم که به‌تازگی در مسیر توسعه قرار می‌گیرند. آنها فکر می‌کنند با کارهای گروهی مشارکت شهروندان را افزایش می‌دهند ولی توجه داشته باشید که کشوری مانند ایران همه این مراحل را تجربه کرده است. افرادی که می‌خواهند این استراتژی را در دستور کار قرار دهند باید ابتدا از تولد مافیاهای جدید جلوگیری کنند. تاریخ تاسیس تعاونی‌ها به سال‌های قبل انقلاب بازمی‌گردد که در آن زمان عملکرد مثبتی داشتند ولی باتوجه به تجربه اول انقلاب در زمینه تعاونی‌ها، همواره شکست را تجربه کرده‌ایم. همان‌طوری که اکنون هم می‌بینیم اکثر تعاونی‌ها با چالش مالی و شفافیت روبه‌رو هستند. ما شرکت تعاونی موفق کمتری می‌بینیم حتی تعاونی‌های رسمی و وابسته به نهادهای حاکمیتی مانند مجلس شورای اسلامی هم با چالش‌های قضائی روبه‌رو شده‌اند.»
او در همین مورد و با انتقاد از تصمیم دولت ادامه می‌دهد: «نمی‌توانیم چرخ را از نو اختراع کنیم. ما برای بهبود وضعیت بخش خصوصی و اقتصاد نیاز داریم تا در بازار آزاد جهانی حضور داشته باشیم و از تجربیات آن کشورها برای بهبود وضعیت خودمان استفاده کنیم. اقتصاد اکنون به‌عنوان یک علم شناخته می‌شود و چیزی نیست که در هر دوره‌ای مدیری بیاید و با سلیقه خودش تغییراتی بدهد. ما باید ببینیم آلمان، مالزی، امارات و دیگر کشورهای جهان چه کرده‌اند تا توانسته‌اند اقتصاد خود را شکوفا کنند، ما هم باید همان را انجام دهیم. اقتصاد در کشورهای توسعه یافته یا در حال توسعه تماما در اختیار مردم است و ایران هم اگر می‌خواهد در این مسیر باشد باید همه اقتصاد را به مردم بدهند. دولت باید دستش را از حوزه اقتصاد کوتاه کند. توجه داشته باشید، همین که دولت می‌گوید تلاش خواهد کرد تا به وضعیت تعاونی‌ها سامانی بدهد یعنی دخالت دولت در اقتصاد. در همین ابتدا می‌توانیم بگوییم چون دست دولتی‌ها در کار است نه تاکید بر قدرت بخش خصوصی است و نه کمک به تعاونی‌ها می‌تواند باشد. این بحثی که آقای عارف مطرح کرده نمونه جدیدی نیست ما در این مسیر موفق نبودیم و باید شکست را بپذیریم. دولت باید از کار اقتصادی دور شود و خودش را کوچک‌تر کند چون این نهاد حالا توان پرداخت مطالبات کارمندان خودش را هم ندارد چون هیچ دولتی در ایران نتوانسته تولید ثروت کند.»
نماینده ادوار مجلس با ابراز نگرانی از تولد مافیاهای جدید اضافه می‌کند: «اگر دولت می‌خواهد وضعیت اقتصادی را به نفع بخش خصوصی بچرخاند می‌تواند شرکت‌های خصولتی را در اختیار مردم قرار دهد تا هم خودش کوچک شود و هم مشارکت مردم بالا برود. بازگشت به تعاونی‌ها تنها باعث تولد هیات‌مدیره‌های جدید می‌شوند که متاسفانه تجربه نشان داده به سمت فساد اقتصادی کشیده خواهند شد چون توان تولید ثروت ندارند. تعاونی‌ها در ایران فسادزا بودند و همچنان که می‌بینیم فسادزا خواهند بود. اقتصاد را باید به دست اقتصاددان‌ها بدهند تا با اتکا به علم اقتصاد آینده را ترسیم کنند. دنیا همواره به‌دنبال راهکارهای جدید است ولی ما می‌خواهیم به تجربه 50 تا 60 سال پیش برگردیم. یک بخشی از اقتصاد به سرمایه‌گذاری‌های خارجی برمی‌گردد وقتی FATF را نمی‌پذیریم، وقتی که تحریم هستیم، وقتی با جهان ارتباط اقتصادی نداریم تعاونی‌ها چه کمکی می‌توانند به اقتصاد ما بکنند؟ الان حتی نمی‌توانیم ارز جابه‌جا کنیم. قبل از تقویت تعاونی‌ها باید ابتدا تکلیف تعاونی‌های روی زمین مانده را مشخص کنند و پس از آن با تلاش برای رفع تحریم‌ها از شرکت‌های خصوصی برای واردات و صادرات حمایت کنند تا بیش از این اقتصاد نابسامانی نداشته باشیم.»
اقتصاد غیردولتی؟
محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور در یازدهمین جلسه شورای اقتصاد با تاکید بر ضرورت فعالیت تعاونی‌ها در کشور گفت: «راهبرد مهم «دولت وفاق ملی» در حوزه اقتصاد این است که امور را به بخش‌های غیردولتی برگردانیم، از دیدگاه ما «تعاونی» ضرورتی است که از چند دهه قبل باید به سمت آن می‌رفتیم، اما متاسفانه دولت‌ها به سمت تمرکزگرایی رفتند. اگر در برنامه‌های گذشته توانسته بودیم از تعاونی‌ها به درستی استفاده کنیم اکنون شاخص‌های توسعه کشور ما، وضعیت بهتری داشت، ما معتقدیم که دولت نباید سراغ کاری که بخش خصوصی می‌تواند انجام بدهد برود و این مساله را به زودی ساماندهی می‌کنیم. این باور ما و ضرورت دولت است. ما آمادگی داریم که در هر بخشی که تعاونی‌ها طبق قانون می‌توانند فعالیت کنند از آنها حمایت کنیم اما در مقابل، تعاونی‌ها هم نباید نگاه خیریه‌ای به دولت داشته باشند، آنها باید به صورت یک نهاد، NGO و بنگاه اقتصادی واقعی فعالیت کنند.» عارف با تاکید بر ضرورت رفع هرچه سریع‌تر ناترازی‌ها در حوزه برق با ساخت نیروگاه‌های خورشیدی و بادی ادامه داد: «ناترازی برق، ضربه سنگینی بر بخش تولید وارد کرده که قابل چشم‌پوشی نیست اما برای رفع این ناترازی و ساخت نیروگاه‌ها، انتقال فناوری‌های پیشرفته به کشور و حمایت از تولید داخلی باید مورد توجه قرار گیرد.»
ارسال نظر