جان ِ بی‌قدرِ کارگران

این تصویر را در کلانشهری چون تهران بسیار می‌بینید، اما از پشت صحنه این نمای کلی کسی خبر ندارد. حوادث هنگام کار برای کارگران ساختمانی بیش از دیگر کارگران است. دلیل اصلی آن هم به عدم نظارت و بازرسی و الزام کارفرمایان به رعایت مسائل ایمنی بازمی‌گردد.

با گسترش شهرسازی در دهه‌های اخیر، بیش از پیش ساختمان‌های نیمه کاره‌ای را در سطح شهر مشاهده می‌کنید. برخی از این ساختمان‌ها که روزبه روز هم بر تعدادشان افزوده می‌شود، از ایمنی کافی برخوردار نیستند. متاسفانه همین مساله سبب شده است تا میزان مرگ و میر کارگران ساختمانی در حوادث ناشی از کار، بیش از دیگر کارگران باشد. به طوری که روز گذشته در حادثه ریزش آوار یک ساختمان در حال ساخت در خیابان کمیل تهران، یک کارگر ساختمانی 40 ساله حین کار بر اثر ریزش آوار ریخته شده روی سرش دچار حادثه شد و جان باخت.

این کارگر به دلیل سنگین بودن آوار، بلافاصله با حضور امدادگران از زیر آوار خارج شد، اما بر اثر جراحات شدیدی که از چند ناحیه بدن داشت، جان خود را از دست داد.

مرگ هزارکارگر ساختمانی حین کار در سال گذشته

اکبر شوکت، رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی کشور، درباره آمار مرگ کارگران ساختمانی به «آرمان ملی» گفت: طبق آمار پزشکی قانونی که مستندترین آمار برای بحث حوادث ناشی از کار و فوت‌هاست، آمار وزارت کار به هیچ عنوان مستند نیست، زیرا خیلی از آمارهای مرگ و میر متاسفانه ثبت نمی‌شود. طبق آمار پزشکی قانونی، سال گذشته حدود 2هزارنفر در کشور در کل حوادث ناشی از کار فوت کردند. از این 2000نفر حدود50درصد آن، مربوط به کارگران و استادکار‌های ساختمانی است که سر پروژه‌های ساختمانی فوت می‌کنند. یعنی حدودا سالیانه هزارنفر فوتی سر پروژه‌های ساختمانی داریم. کارگران ساختمانی، 50 درصد فوتی‌ها را شامل می‌شوند. این اوج مظلومیت کارگران ساختمانی را نشان می‌دهد.

شوکت با اشاره به محدودیت‌هایی که برای تشکل‌های کارگری ایجاد می‌شود، افزود: در کشور ما متاسفانه اگر یک تشکلی هم بخواهد از کارگران دفاع کند، با یک سری محدودیت‌هایی مواجه می‌شود. مثل همین 3سال اخیر که ما یک کانون سراسری برای کارگران ساختمانی داریم. کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی کشور، بیش از دو سال است که انتخابات برگزار کردیم، اما آگهی ثبت این کانون معلق است. از دوره آقای صولت مرتضوی معلق نگهداشته شده است و هنوز هم با اینکه انتظار داشتیم با آمدن آقای میدری مشکل حل شود، ولی متاسفانه هنوز آگهی ثبتش را صادر نکردند، که این کارگر مظلوم حداقل یک نماینده‌ای داشته باشد، که برود به نمایندگی از این کارگر یک فریادی بزند و بگوید آقا سالی هزارنفر از همکاران ما سر پروژه‌های ساختمانی به دلیل حوادث ناشی از کار فوت می‌کنند. به علت بی‌توجهی کارفرماها و دولت در الزام کارفرماها به رعایت مسائل ایمنی، حتی از داشتن یک تشکل کشوری هم متاسفانه امروز محروم هستند.

ضربه اتباع به کارگران ساختمانی

شوکت درباره مشکلات کارگران ساختمانی گفت: ما امنیت شغلی در حوزه کارگران ساختمانی نداریم. ورود بی‌رویه اتباع بیگانه در کشور، اولین ضربه را به کارگران ساختمانی می‌زند. چون راحت‌ترین جایی که این افراد مشغول به کار می‌شوند، این است که می‌روند سر چهارراه‌ها و میادین و سر پروژه‌های ساختمانی می‌روند و با هزینه کمتر نسبت به کارگر ایرانی کار می‌کنند. این سبب می‌شود که امنیت شغلی کارگرساختمانی ایرانی زیرسوال رود. حضور اتباع سبب کاهش امنیت شغلی کارگران ساختمانی ایرانی شده است. یک کارگر کارخانه در طول یک ماه بین 22 تا23 روز سرکار می‌رود و بابت این 23 روز اگر حدودا 15میلیون تومان دریافتی‌اش باشد، می‌شود روزی حدود700هزارتومان. اما حقوق کارگران ساختمانی به این شکل محاسبه نمی‌شود. یعنی کارگران ساختمانی تنها حقوق روزهایی را به سر کار می‌روند، این مزد حدود روزی 600تا 700هزارتومان به آنها تعلق می‌گیرد. اگر در طول ماه 10 روز سرکار برود، درآمدش 7میلیون تومان است. اگر در خوشبینانه‌ترین حالت در ماه20 روز را به سرکار خود برود، می‌شود ماهی 13تا14میلیون تومان. پس این دو مساله در مورد شرایط کاری کارگران ساختمانی اهمیت زیادی دارد، اول حضور اتباع، و دومین عامل، شرایط جوی است. مثلا اگر برف ببارد یا باران شدید، آن روز را این کارگر بیکار است و هیچ مزدی دریافت نمی‌کند. مثل کارگر کارخانه نیست که اگر تعطیلی باشد یا اتفاقی رخ دهد، حقوقش را دریافت کند. کارگر ساختمانی فقط آن روزی که می‌رود سرکار حقوق دارد.

ایمنیِ صفر

وی درباره بحث ایمنی نیز افزود: در بخش ساختمان رعایت مسائل ایمنی تقریبا صفر است. زیرا هیچ بازدیدی از پروژه‌های ساختمانی توسط وزارت کار صورت نمی‌گیرد. وزارت کار پروژه‌های کارخانه‌هایی را که ثابت هستند و مثل پروژه‌های ساختمانی سیار نیستند، که مدت زمان کوتاهی ساخته می‌شود و تمام می‌شود، پروژه‌های ثابتش را نمی‌رود بازرسی کند. سر پروژه‌های ساختمانی که بازرس‌های وزارت کار اصلا نمی‌روند. نیرویش را دارند. از آن طرف هم سال‌هاست ما فریاد می‌زنیم این بازرسی‌ها را به خود تشکل‌های کارگری و انجمن‌های ایمنی، تشکل‌های بخش ساختمان واگذار کنید. حتی پایلوت در استان قم یک سال در دهه 90 ما این کار را انجام دادیم. با همکاری بازرسان وزارت کار سر پروژه‌های ساختمانی می‌رفتیم. از کل بازرسان، یک بازرس را در اختیار ما گذاشته بودند، که با همکاری انجمن‌های ساختمانی سر پروژه ساختمانی و می‌رفتیم و بازدید می‌کردیم. در همان سال میزان حوادث در استان قم نصف شد. یعنی ببینید همین بازرسی از پروژه‌های ساختمانی و تعطیل کردن پروژه‌ها چقدر تاثیر داشت. متاسفانه بعد از آن اجرایی نشد.

تغییری در دولت جدید ندیدیم!

رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی کشور با اشاره به الزام کارفرماها به رعایت مسائل ایمنی بیان کرد: باید بازرسی‌های پی در پی از پروژه‌های ساختمانی صورت گیرد و آموزش هم برای کارگران و هم برای کارفرمایان الزامی شود.

وی با بیان اینکه فعلا ما در حوزه کارگران ساختمانی در دولت جدید، هیچ تغییری تا امروز ندیدیم، افزود: درخواست دادیم تشکل‌مان که در دولت قبل منفعل و معلق شده است، از این حالت تعلیق خارج شود، فعلا متاسفانه هنوز هیچ عکس العملی از دولت جدید هم ندیدیم. ما چون ابتدای دولت بود، چندماهی را سکوت کردیم، که بلکه شاید این مشکلات حل شود، ولی دیگر بیش از این سکوت جایز نیست و باید بالاخره صدای اعتراضمان را به نمایندگان مجلس و نهادهای نظارتی برسانیم.

او درباره کارگران ساختمانی که دچارحادثه حین کار می‌شوند نیز گفت: برخی از آنها را ما یک زمانی توانسته بودیم بیمه کنیم. چون خوشبختانه اگر بیمه داشته باشند، یک حداقل مستمری می‌گیرند. اما اکنون خیلی از اینها بیمه هم ندارند و متاسفانه وقتی دچار حادثه می‌شوند، خانواده هایشان کوچک‌ترین دریافتی هم ندارند و درگیر آسیب‌های اجتماعی می‌شوند.