سفر قریب‌الوقوع اردوغان به دمشق

این حمایت‌ها آن‌قدر دقیق بود که چیزی نمانده بود که بشار اسد سرنگون شود اما تماسی از دمشق با ایران و درخواست از تهران برای حمایت از دولت سوریه موجب شد گروه‌های مخالف اسد که به روایتی به دیوارهای کاخ ریاست جمهوری رسیده بودند، با حمایت‌های همه‌جانبه ایران و حزب‌ا... لبنان به عقب‌نشینی وادار شوند. درنهایت هم حملات هوایی روس‌ها و کمک‌های ایران موجب شد ترکیه در آن سال‌ها نتواند به دستاورد مورد نظرش که سرنگونی اسد بود دست یابد. بعد از اوج گیری تنش بین اسرائیل و محور مقاومت در منطقه و تحولاتی که در دنبال آن آمد، ناگهان گروه‌هایی که در دور اول نبرد وادار به عقب‌نشینی شده و در ادلب در پناه ترکیه قرار گرفته بودند، با حمایت اطلاعاتی ترکیه در چند روز توانستند دمشق را به تسخیر خود درآورند. ازاین‌رو باید گفت که اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه بالاخره بعد از 13 سال توانست به آرزوی خود برسد.

*ترکیه و سوریه جدید

یکی از اولین کشورهایی که در این مدت سفارتخانه خود در دمشق را بازگشایی کرد، ترکیه بود. رئیس‌جمهور ترکیه در همان روزهای اول خروج بشار اسد از سوریه مواضع همدلانه‌ای در حمایت از شورشیان علیه اسد گرفت و آرزو کرد که سوریه در دوره جدید در مسیر پیشرفت قرار گیرد. از نظر او حکومت سابق عامل شرایط سوریه معرفی می‌شد بی‌آنکه به نقش گروه‌های تکفیری اشاره کند. لذا در مرحله بعدی و پس‌ از اینکه هیات‌هایی از انگلستان، اروپا، آمریکا و سازمان ملل به سوریه سفر کردند، اردوغان هم وزیر امور خارجه خود که نقشی کلیدی در سرنگونی بشار اسد داشت را به سوریه فرستاد. فیدان وزیر امور خارجه سوریه در دیدار با محمدالشرع رهبر جدید سوریه ژست پیروزی در کاخ ریاست جمهوری به خود گرفت و کلیپ‌های کوتاهی از قهوه‌خوری فیدان و جولانی در ارتفاعات دمشق منتشر شد ‌که هر دو به منظره شهر می‌نگریستند و قهوه ترک می‌نوشیدند. در آن لحظه بسیاری از رسانه‌ها از روابط استراتژیک سوریه و ترکیه در آینده سخن به میان آوردند و برخی نیز این‌گونه نوشتند که احتمالاً اردوغان به سوریه سفر خواهد کرد. اکنون خبر می‌رسد که رئیس‌جمهور ترکیه که به خاطر پیروزی در زمین‌بازی سوریه در پوست خود نمی‌گنجد و قصد دارد در راس یک هیات بلندپایه به سوریه سفرکرده و با جولانی دیدار کند. روزنامه حامی دولت ترکیه «حریت»، خبر داد که رئیس‌جمهور این کشور در تدارک برای سفر به دمشق به‌منظور دیدار با سران «دولت جدید سوریه» است و اردوغان در رأس یک هیات بزرگ که شامل تجار و سرمایه‌گذاران است در15 روز آینده به سوریه سفر خواهد کرد. همچنین اردوغان پس از جلسه روز دوشنبه کابینه گفت که ترکیه تماس نزدیکی با «دولت جدید سوریه» دارد و تمام حمایت‌های ممکن را از آن ارائه خواهد کرد. وی افزود که پس از سفر ابراهیم کالین و هاکان فیدان به دمشق، تعداد سفرهای مقامات ترکیه به سوریه افزایش خواهد یافت.

* ایران و سوریه

گه‌گاه در میان جملات احمدالشرع رهبر جدید سوریه نکاتی در مورد روابط ایران و سوریه شنیده می‌شود ظاهراً او به همان میزان که علاقه‌مند به توسعه روابط با ترکیه است، چندان در اندیشه برقراری روابط با ایران نیست اما او ایران و روسیه را در یک جبهه می‌داند و خواستار قطع روابط با این دو کشور نیست کما اینکه روس‌ها اعلام کرده‌اند در حال ارسال پیام به دولت موقت در سوریه هستند. اکنون و بعد از اینکه در روزهای قبل خبرهایی از احتمال بازگشایی سفارت ایران در سوریه شنیده شد و سفیر ایران در سوریه در این ‌ارتباط سخن گفت و احتمال بازگشایی سفارت ایران در سوریه را مطرح کرد، سخنگوی دولت از گفت‌وگو با طرف سوری برای بازگشایی سفارت ایران در سوریه خبر داده است. فاطمه مهاجرانی در پاسخ به پرسشی درباره انتشار برخی اخبار درزمینه برنامه دولت برای بازگشایی سفارت ایران در سوریه، گفت: برای ما اهمیت دارد حکومتی مبتنی بر آرای مردم و حفظ تمامیت سرزمینی سوریه وجود داشته باشد. جلوگیری از رشد و گسترش تروریسم برای ما و منطقه مهم است تا سوریه و سایر کشورهای پیرامونی آسیب نبینند. درباره سفارتخانه نیز رویکرد ما دیپلماتیک است و هم ما و آنان آمادگی داریم و در حال رایزنی‌های دیپلماتیک برای بازگشایی سفارتخانه‌های دو کشور هستیم.

*روابط ایران و سوریه

 یک کارشناس روابط بین‌الملل در ارتباط بااینکه ایران درگذشته حامی حکومت اسد بوده اما اکنون این ترکیه است که از حکومت جدید در سوریه دفاع می‌کند و آیا اکنون به می‌توان آینده‌ای برای روابط ایران و سوریه در آینده متصور شد به «آرمان ملی» گفت: روابط ایران به سوریه ارتباطی به ترکیه و مواضع سیاستمداران این کشور ندارد و ایران یک سیاست خارجه مستقل دارد و بر اساس منافع ملی خود است که در ارتباط با کشورها تصمیم می‌گیرد. ایران اگر طی رایزنی با حاکمان کنونی دمشق به این نتیجه برسد که سفارت‌خانه خود در سوریه را بازگشایی کند، دراین‌ارتباط تصمیم خواهد گرفت و این مورد ارتباطی به روابط نزدیک اردوغان و جولانی سوریه ربطی ندارد. حسین کنعانی مقدم افزود: سوریه برای ایران هم موقعیت ژئوپلیتیکی دارد و هم موقعیت ژئواستراتژیک. ایران تلاش خواهد کرد از این جایگاه خود در دولت آینده سوریه که توسط سوری‌ها انتخاب می‌شود بهره برده و این جایگاه را تثبیت کند.