تلاش برای گفتمان با اکثریت خاموش

مشارکت در انتخابات اخیر ایران روند نزولی خود را ادامه می‌دهد و نه‌‌تنها در انتخابات مجلس شواری اسلامی اخیر با مشارکتی حدود 34 درصدی روبه‌رو بودیم با این حال دوگانه اصلاح‌طلبان و تندروها هم نتوانستند این آمار مشارکت را در انتخابات ریاست جمهوری به بالای 50 درصد برساند. از این‌رو مشارکت حداقلی یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی است که کشور با آن مواجه است. نظارت استصوابی، عدم تحقق وعده‌ها، ادامه شرایط اقتصادی و همه و همه در مهم دخالت دارد. دولت‌ها همواره با تاکید بر مشارکت تلاش داشته‌اند تا فاصله دولت و ملت را کاهش دهند ولی تاکنون چندان توفیقی به دست نیاورده‌اند و برای همین کم شدن از مشارکت شهروندان در انتخابات یکی از نگرانی‌های فعالان سیاسی است. در عین حال حضور یا عدم حضور شهروندان در انتخابات، بحث گسترده‌‌ای را شامل می‌شود. در همین راستا محمدرضا عارف در دیدار با اعضای جبهه اصلاحات تاکید داشت که باید آن 50 درصدی را که در انتخابات شرکت نداشتند، جذب کنیم. در این مورد که آیا در شرایط کنونی، دولت چهاردهم می‌تواند کسانی را که در انتخابات شرکت نکرده‌اند، به عرصه اظهار نظر سیاسی بازگرداند، با یکی از نماینده‌های اصولگرای میانه‌رو مصاحبه کرده‌ایم. بخشایش‌اردستانی معتقد است تا بحران اقتصادی حل نشود، نمی‌توان شاهد جلب نظر شهروندان بود و همچنین در ادامه تاکید دارد که نباید انتخابات را با رفراندوم مقایسه کنیم. در ادامه این گفت‌وگو را می‌خوانید.

ماندگاری دولت‌ها و مشارکت شهروندان

احمد بخشایش‌اردستانی، نماینده اصولگرای مجلس در پاسخ به اینکه باتوجه به گفته‌های معاون اول رئیس‌جمهوری چگونه باید این درصد را که به‌نظر در قهر بسر می‌برند جذب کرد، به‌ خبرنگار «آرمان ملی» می‌گوید:‌ «همه افراط‌ها موجب تفریط می‌شود. در انتخابات سایر کشورها درصد مشارکتشان همواره بین 40 تا 50 درصد است چون درصد باقی مانده تمایلی به حضور ندارند. طیف‌های سیاسی در مورد مسائل اقتصادی، معیشتی، اجتماعی، سیاسی و... بسترسازی می‌کنند تا رای‌ شهروندان را جلب کنند در مقابل اما شهروندان همواره به جیب‌شان نگاه می‌کنند. اگر جیب‌شان پرپول باشد می‌گویند این دولت خوبی است و اگر هم خالی باشد رفتارهای دولت برایشان اهمیتی ندارد. اینکه دولت از آن درصدی که نمی‌خواهند در انتخابات شرکت کنند دعوت به‌ حضور ‌می‌کند، ریشه در افراط‌های اول انقلاب دارد. در آن روزها مقامات همواره در تریبون‌ها اعلام می‌کردند که شهروندان به‌دلیل شرایط مملکت در انتخابات شرکت کنند و در ادامه آمار مشارکت بین 60 درصد تا 70 درصد در نوسان بود.» وی می‌افزاید: «در ادامه اما شهروندان مشاهده کردند که اتفاق خاصی رخ نمی‌‌دهد و خبری از وعده‌ها و... نشد. حالا مردم فهمیده‌اند که بخشی از وعده‌ها نادرست است. توجه داشته باشید که ما نباید انتخابات را به رفراندوم تشبیه یا تبدیل کنیم. رفراندوم یک چیز و انتخابات چیز دیگر است. بنابراین نیازی نیست که آن 50 درصد را تشویق به ‌شرکت کردن کنند. دولت همین 50 درصدی را که در انتخابات شرکت‌ کرده‌اند فقیرتر نکند هم کفایت دارد.» او در این مورد که در هرصورت حاکمیت باید گفتمانی با 50 درصد باقی‌مانده داشته باشد، می‌گوید:‌ «حاکمیت با کل جامعه باید گفتمان داشته باشد و این محدود به طیف خاصی نیست. اگر بسترهای اقتصادی و اجتماعی روند مطلوبی را طی کند، در واقع همان گفتمانی است که حاکمیت باید با شهروندان داشته باشد. پس اینکه گفتمان مورد نظر با چه گروهی باشد خیلی مهم نیست. از سویی دلار در ظرف چند ماه رکوردها را جابه‌جا کرده است و از سمت دیگر دولت می‌خواهد شهروندان را به خود جلب کند، آیا این سطح از گفتمان می‌تواند کل جامعه را در بر بگیرد؟ با این شرایط  قطعا جامعه دورتر خواهد شد.» بخشایش در پاسخ به ‌اینکه هم دولت‌های اصولگرا و هم دولت‌های اصلاح‌طلب به‌دنبال افزایش مشارکت هستند ولی همچنان می‌بینیم نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود و اگر اعتماد با معیار مشارکت سنجیده شود، با چه نتیجه‌ای مواجه خواهیم شد، می‌گوید:‌ «مانایی و ماندگاری دولت‌ها به حضور و مشارکت شهروندان است. دولت‌ها یا باید متکی به ملت باشند و یا متکی به قدرت. قدرت  و زور همه جا جواب نمی‌دهد ولی اتکا به مردم همه جا جواب خواهد داد. هر دولتی که روی کار باشد چه اصولگرا و چه اصلاح‌طلب زبان گفتمانی یکسانی دارند. برای اینکه دولت‌ها و طیف‌های سیاسی تلاش دارند خود را همچنان در قدرت حفظ کنند، همواره از شعارهای یکسانی استفاده می‌کنند. هر دولتی به‌دنبال افزایش مشارکت است ولی مشارکت به‌نفع خودشان.» او در همین مورد می‌گوید:‌ «اگر این روش‌ها و روند‌ها ادامه داشته باشد افق جالبی را نمی‌توانیم ترسیم کنیم. وقتی گرانی رخ می‌‌دهد و فشارهای اقتصادی افزایش پیدا می‌کند افق‌ها تیره و تار خواهند شد. البته نمی‌خواهم ناامیدی را به جامعه منتقل کنم ولی این روش‌های جالبی نیست. دولت باید تلاش کند تا کمی تنها کمی ثبات در قیمت به‌وجود بیاید تا حداقل بدانیم که قیمت اقلام معیشتی تا پایان سال ثابت خواهد ماند.» این نماینده مجلس در واکنش به این گفته عارف که تاکید دارد برای کاهش فاصله دولت-ملت باید از نخبگان استفاده شود اضافه می‌‎کند: نخبگان سیاسی و اجتماعی در مورد روند انتصاباتی که در دولت چهاردهم رخ داده انتقاد زیادی دارند و همین موضوع خود عاملی است که فاصله بیشتر شود.

۵۰ درصدی که شرکت نکردند

محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهوری در جلسه مشترک با اعضای جبهه اصلاحات با اشاره به مشارکت ۵۰ درصدی مردم در انتخابات چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری گفت: «در انتخابات گذشته، نیمی از جامعه آگاهانه به میدان نیامدند و نخبگان باید برای این عدم مشارکت ۵۰ درصدی، راهکار و راه‌حل ارائه دهند. زیرا سرمایه اجتماعی برای نظام جمهوری اسلامی ایران، مساله‌ای مهم است و بخشی از جامعه که در انتخابات شرکت نکردند، باید به‌عنوان سرمایه اجتماعی حفظ شوند. نباید به‌گونه‌ای باشد که نظام از خدمات نخبگان محروم و حرمت مدیران مخدوش شود. متاسفانه تاکنون این‌گونه بوده و این روند نیازمند اصلاح است.» لازم به ذکر است که در ابتدای این دیدار، رئیس و اعضای هیات‌رئیسه جبهه اصلاحات به تبیین نقطه‌نظرات خود در مورد کشور، از جمله تحولات منطقه، لزوم تعامل سازنده در عرصه روابط بین‌الملل در راستای منافع ملی و مردم، ضرورت گفت‌وگوی بی‌واسطه با مردم، تقویت اجماع نخبگانی و تقویت ایده محوری دولت پرداختند.