احیای روابط ایران و مصر، فرصتی در افق اقتصادی

ایران و مصر، به عنوان دو کشور مهم در خاورمیانه، دارای تاریخچه‌ای طولانی از روابط فرهنگی و اقتصادی هستند، اما در سال‌های اخیر، به دلیل چالش‌های سیاسی و دیپلماتیک، این روابط به شدت کاهش یافته بود. اکنون با سفر پزشکیان، امیدها برای احیای این روابط دوباره زنده شده است. ارتقای روابط ایران و مصر در دولت چهاردهم می‌تواند به عنوان یک فرصت تاریخی برای هر دو کشور تلقی شود. با افتتاح سفارتخانه‌ها، انتظار می‌رود که روابط دیپلماتیک و اقتصادی بین دو کشور به مرحله‌ای جدید و مؤثر وارد شود. این اقدام نه تنها به نفع ایران و مصر خواهد بود، بلکه می‌تواند به ثبات و امنیت منطقه نیز کمک کند. در نهایت، این تغییرات می‌تواند به عنوان یک الگو برای دیگر کشورها در خاورمیانه باشد که به دنبال بهبود روابط و همکاری‌های مشترک هستند.

نقطه عطف توسعه

به گزارش«آرمان ملی»، بهمن پوریانی کارشناس اقتصاد سیاسی در این باره گفت: ایران و مصر دارای پتانسیل‌های بالایی در زمینه‌های مختلف اقتصادی هستند. از جمله این زمینه‌ها می‌توان به صنعت نفت و گاز، کشاورزی، گردشگری و فناوری اطلاعات اشاره کرد، با احیای روابط تجاری، دو کشور ایران و مصر می‌توانند از تجربیات و توانمندی‌های یکدیگر بهره‌برداری کنند و به توسعه پایدار اقتصادی دست یابند. با وجود این فرصت‌ها، هنوز چالش‌ها و موانعی وجود دارد که باید برطرف شوند، اختلافات سیاسی و نگرانی‌های امنیتی ممکن است بر روند توسعه روابط تأثیر بگذارد، علاوه بر این همچنین، توسعه روابط تجاری و اقتصادی دو کشور نیاز به ایجاد زیرساختهایی است تا بتوان نتایج مثبتی از این بین به دست آورد. او افزود: سفر پزشکیان به مصر می‌تواند نقطه عطفی در روابط تجاری ایران و مصر باشد، چرا که با توجه به پتانسیل‌های موجود و اراده سیاسی برای همکاری، این دو کشور می‌توانند به سمت توسعه روابط تجاری و اقتصادی پایدار حرکت کنند که در نهایت، احیای این روابط نه تنها به نفع دو کشور خواهد بود، بلکه می‌تواند به ثبات و امنیت منطقه نیز کمک کند.

ظرفیت‌های توسعه

این کارشناس درباره ظرفیت‌های اقتصادی فی مابین دو کشور گفت: ایران و مصر با توجه به ظرفیت‌های اقتصادی خود، می‌توانند در چندین حوزه ارتباطات خوبی برقرار کنند. ایران و مصرهر دو دارای زمین‌های حاصلخیز و منابع آبی هستند، همکاری در زمینه کشاورزی، تبادل فناوری‌های نوین و بهبود روش‌های کشت می‌تواند به افزایش تولیدات کشاورزی و امنیت غذایی کمک کند. علاوه بر این با توجه به تاریخ و فرهنگ غنی هر دو کشور، همکاری در زمینه گردشگری می‌تواند به جذب گردشگران و توسعه این صنعت کمک کند. تبادل تجربیات و تبلیغات مشترک می‌تواند مؤثر باشد. او همچنین همکاری در زمینه فناوری‌های نوین و توسعه ارتباطات در حوزه استارتاپ‌ها و توسعه نرم افزاری را یکی دیگر از حوزه‌های توسعه همکاری فی مابین کشورها ذکر و بیان کرد: تبادل دانش و تجربیات در این حوزه می‌تواند به رشد اقتصادی هر دو کشور کمک کند. به‌علاوه همکاری در زمینه تولید و فرآوری محصولات غذایی می‌تواند به افزایش صادرات و تأمین نیازهای داخلی کمک کند، در این عرصه ایران با توجه به ظرفیت‌های غنی می‌تواند در زمینه تولید محصولات غذایی با کیفیت به مصر کمک کند. پوریانی اضافه کرد: ایران دارای صنعت داروسازی پیشرفته‌ای است و می‌تواند با مصر در زمینه تولید و تأمین داروهای مورد نیاز همکاری کند. همچنین با توجه به نیاز مصر به توسعه زیرساخت‌ها، ایران می‌تواند در پروژه‌های ساختمانی و عمرانی همکاری کند و تجربیات خود را به اشتراک بگذارد. به این ترتیب با بهره‌گیری مناسب از این پتانسیل‌ها و با افزایش تبادل کالا و خدمات بین دو کشور می‌توان ظرفیت‌های جدید شغلی ایجاد کرد که می‌توانی به توسعه و رشداقتصادی نیز منتهی شود، به این ترتیب ایران می‌تواند با رصد مناسب بازار این کشور و بررسی نقاط قوت روابط فی مابین علاوه بر توسعه روابط دو کشور، به بهبود و توسعه اقتصادی نیز کمک کند. دولت چهاردهم ایران در راستای تداوم سیاست‌ها و اقدامات دولت‌های پیشین، به ارتقای روابط با مصر توجه ویژه‌ای دارد. این رویکرد جدید به‌ویژه با توجه به تاریخچه طولانی قطع روابط سیاسی بین تهران و قاهره، که بیش از چهار دهه به طول انجامیده، می‌تواند نقطه عطفی در تاریخ روابط دو کشور باشد، افتتاح سفارتخانه‌های ایران و مصر نه تنها به معنای بهبود روابط دیپلماتیک است، بلکه نشان‌دهنده اراده دو کشور برای همکاری‌های بیشتر در زمینه‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی و سیاسی است، این اقدام می‌تواند به تسهیل ارتباطات و تبادل نظر بین مقامات دو کشور کمک کند و زمینه‌ساز همکاری‌های جدید باشد.

مزایای توسعه

عبدالامیر نبوی، عضو پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه نیز در این باره گفت: به نظر می‌رسد که محاسبات دو طرف بر این اساس استوار است که ارتقای مناسبات بین ایران و مصر می‌تواند مزایا و منافعی برای هر دو کشور و همچنین برای منطقه به همراه داشته باشد. او تقویت امنیت منطقه‌ای، توسعه اقتصادی و... را از جمله فرصت‌هایی ذکر کرد که می‌تواند باعث پیشرفت و بهبود روابط دو کشور شود. ارتقای روابط ایران و مصر در دولت چهاردهم می‌تواند به عنوان یک فرصت تاریخی برای هر دو کشور تلقی شود. با افتتاح سفارتخانه‌ها، انتظار می‌رود که روابط دیپلماتیک و اقتصادی بین دو کشور به مرحله‌ای جدید و مؤثر وارد شود. این اقدام نه تنها به نفع ایران و مصر خواهد بود، بلکه می‌تواند به ثبات و امنیت منطقه نیز کمک کند. در نهایت، این تغییرات می‌تواند به عنوان یک الگو برای دیگر کشورها در خاورمیانه باشد که به دنبال بهبود روابط و همکاری‌های مشترک هستند. طبیعتا جایگاه مصر به لحاظ سیاسی، تاریخی، فرهنگی و نظامی در منطقه خاورمیانه جایگاه مهم و گاه منحصربه‌فردی است، اما باید توجه کرد که در یک چشم‌انداز بلندمدت‌تر و عمیق‌تر آیا این روابط رو به گسترش گره‌ای از مشکلات ایران در منطقه و احیانا نظام بین‌الملل باز خواهد کرد یا خیر. در این خصوص ضمن اینکه نباید از اهمیت جایگاه مصر غافل شد، به نظر می‌رسد مشکلات قابل‌توجهی پیش روی ایران است. دلایل این امر را می‌توان چنین برشمرد، نخست اینکه، مصر روابط با ایران را در یک چارچوب عربی می‌بیند و دنبال می‌کند و اتفاقا ارتقای روابط با تهران بعد از آن بود که روابط تهران و ریاض با میانجیگری پکن بهبود پیدا کرد. لذا مصر هیچ‌گاه نگرانی‌ها، حساسیت‌ها و منافع کشورهای مهمی مانند امارات، عربستان و بحرین را نادیده نمی‌گیرد. کما اینکه قاهره روابط استراتژیک و مهمی با تمامی دیگر بازیگران مهم منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای چون اسرائیل، اتحادیه اروپا، ایالات متحده، چین و روسیه دارد و منافع، نگرانی و حساسیت‌های آنها را نیز به خاطر گسترش روابط با تهران لحاظ خواهد کرد.

مزایای ایران برای مصر

او درباره اینکه ایران چه مزایا و منافعی به لحاظ اقتصادی برای مصر دارد گفت: باید بدانیم که مسائل و مصائب اقتصادی ایران که از یکسو عملا از کریدورها و تعاملات اقتصادی منطقه در حال حذف شدن است و از سوی دیگر تحت تحریم شدید بانکی قرار دارد، چندان برای دیگر کشورها جذابیتی ایجاد نمی‌کند. این بازار مهم اقتصادی ۸۵‌ میلیون نفره زمانی جذابیت ایجاد می‌کند که تحریم‌ها و دیگر موانع سرمایه‌گذاری و روابط تجاری از بین برود. در نتیجه ضمن اینکه بازار ایران می‌تواند مقصد برخی از کالاهای مصری باشد یا براساس روابط دو کشور بحث گردشگری گسترش پیدا کند، مصری‌ها مایل به گسترش روابط تجاری و اقتصادی با ایران نیز هستند، اما فعلا مسائل اقتصادی ایران، از جمله تحریم‌های بانکی، اجازه ارتقای چشمگیر و معنادار روابط تجاری و اقتصادی را نخواهد داد. نتیجه این است که قاهره ضمن آنکه روابط سیاسی با تهران را محتاطانه و با گام‌های آهسته مثل سابق دنبال خواهد کرد، سعی می‌کند از کارت ایران در تعامل خود با دیگر بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای نیز استفاده کند. در‌عین‌حال با توجه به اهمیت مساله اخوان‌المسلمین برای مصر و ضدیت حاکمان فعلی این کشور با اخوانی‌ها، این فاکتور نیز می‌تواند در تعاملات تهران و قاهره اهمیت داشته باشد.

شرط ثبات

این کارشناس توضیح داد: ایران نیز چنانچه قصد ادامه روابط جدی‌تر با مصر را داشته باشد، ناچار است به این مساله توجه داشته باشد و از هرگونه حمایت فراتر از حساسیت‌ها نسبت به اخوان‌المسلمین خودداری کند. اما نکته مهم این است که چنانچه مقصود از بحث اخوان، اخوان‌المسلمین سوریه باشد، باید به یاد داشته باشیم که این جریان از سال ۱۹۸۲ به بعد رابطه بسیار تیره و مبتنی بر بدبینی نسبت به ایران داشته‌اند. در واقع اخوان یک سازمان جهانی منسجم نیست و شاخه‌های گوناگون آن در کشورهای مختلف حسب شرایط تصمیم می‌گیرند و اقدام می‌کنند. در نهایت به نظر می‌رسد روندهای منطقه‌ای نشانگر تضعیف جایگاه اقتصادی و سیاسی ایران است. لذا تهران مانند دهه گذشته توانایی بازیگری و کنشگری فراتر از تحولات منطقه را ندارد. رقابت‌های جدید بین ترکیه، اسرائیل، مصر، عربستان و امارات که گاهی در برخی پرونده‌ها همسو می‌شوند، با توجه به جایگاه جدید ایران موجب می‌شود که اقدامات چشمگیر برای کشور ما به لحاظ دیپلماتیک و اقتصادی دشوار شود. برای احیای قدرت بازیگری ایران‌، دستورالعملی بهتر از بازنگری در برخی سیاست‌ها در قبال منطقه و نظام بین‌الملل وجود ندارد. اگر این بازنگری صورت نگیرد و این روند تداوم ‌یابد، می‌تواند روندهای اصلی خاورمیانه را بدون مشارکت ایران رقم بزند.