آینده سوریه و جبهه مقاومت

اما خود دولت سوریه نیز در مقابل تجاوزات اسرائیل به غزه و لبنان یک حالت انفعالی گرفته بود و هیچ گونه عکس‌العمل خاصی نشان نمی‌داد. البته برخی این انفعال را به جهت بی‌ثبات بودن حکومت سوریه قلمداد می‌کنند که ارتش این کشور تمایلی به برخورد فعال نسبت به جنایات و اقدامات نظامی اسرائیل بر علیه ایران، لبنان و غزه اقدامی انجام نمی‌داد. این نشان دهنده این بود که به نظر می‌رسد که ممکن است موضع دولت سوریه نسبت به جبهه مقاومت تغییر کرده باشد. با توجه به تضعیف حزب‌ا... لبنان؛ غزه و... اسرائیلی‌ها مقداری جسورتر شدند تا در مورد سوریه هم اقداماتی انجام دهند. آنچه مشخص است در اتفاقات اخیر سوریه هم ردپای آمریکا، اسرائیل و ترکیه دیده می‌شود و هم می‌توان گفت که تا حدودی مسیر طبیعی هم طی شده است. مخالفین و معارضین دمشق منبع خاص دیگری نداشتند و باید منابع و تسلیحات خود را از منبع دیگری تغذیه کنند. لذا ترکیه تنها منبعی بود که می‌توانستند از آن تغذیه کنند. بنابراین ترک‌ها سعی کردند که از معارضین حمایت کنند و با توجه به تضعیف حزب‌ا... و حتی انفعالی که خود دولت سوریه از خود نشان داده بود موقعیت را مغتنم شمردند و سعی کردند سریع دست به کار شوند و در کمتر از دو هفته توانستند خود را به دمشق برسانند و حکومت بشار اسد را سرنگون کنند. اکنون که تحول این چنینی به وقوع پیوسته به نظر می‌رسد که در کوتاه مدت سوریه از جبهه مقاومت در واقع کنار رفته و این زنجیره‌ای که به عنوان جبهه مقاومت تشکیل شده بود در این قسمت گسسته شده است. بنابراین در کوتاه مدت این قضیه تداوم خواهد داشت و باید دید که چه کشورهایی معمولا در سوریه دخیل خواهند بود؟‌ هدف چیست و آیا معارضین و نیروهایی که الان حضور دارند برنامه‌ای دارند و می‌توانند با گروه‌های دیگر سازش کنند و حکومت با ثباتی ایجاد کنند؟ همه اینها در هاله‌ای از ابهام قرار دارد ولی به نظر می‌آید که فعلا بحران سوریه در همین سوریه باقی خواهد ماند چون در کوتاه مدت حتی در میان مدت هم این امکان که سوریه مجدداً به جبهه مقاومت برگردد چندان قوی به نظر نمی‌رسد. باید دید تحولات داخلی سوریه به چه صورت خواهد بود و معارضین چه برنامه‌ای دارند آیا می‌توانند با هم کنار بیایند یا اینکه یک دوره‌ای از جنگ داخلی مجددا فراگیر خواهد شد. از سوی دیگر این پرسش مطرح است که آیا واقعا ایران می‌تواند مجددا سوریه یا حداقل جبهه مقاومت را در این کشور فعال کند و زنجیره شکسته شده را مجددا وصل و تکمیل کند یا خیر که به نظر می‌رسد این کار نه در کوتاه مدت ولی در بلند مدت امکان پذیر است. آنچه که مسلم است شکی نیست که هر حکومتی در دمشق روی کار بیاید ضد اسرائیلی خواهد بود بدین علت که اسرائیل سرزمین‌های سوریه را تصرف کرده است.

*علی اصغر زرگر

تحلیلگر مسائل بین‌الملل