بورس، کلید رهایی از ناترازی برق

اخیراً حجت‌اله صیدی، رئیس سازمان بورس، از بحران ناترازی انرژی به‌عنوان نتیجه تحریم‌ها، ضعف مدیریتی و بی‌توجهی به بازار به‌عنوان کالای اقتصادی یاد و تأکید کرد که تنها با تبدیل برق به کالای اقتصادی و ایجاد بازار واقعی می‌توان این بحران را حل کرد. کارشناسان معتقدند اجرای این طرح نقاط ضعف و قوتی دارد که در صورت توجه به آن می‌توان به رفع ناترازی برق مدیریت نوسانات برق در فصول مختلف سال امیدور بود. 

 برق در بورس؟

به گزارش «آرمان ملی»، چندی پیش ناترازی برق به بحرانی جدی تبدیل شد تا جایی که منجر به قطع منظم برق خانگی و چالش‌های جدی در تأمین برق صنعتی گردید. این وضعیت نه تنها زندگی روزمره مردم را تحت تأثیر قرار داده، بلکه فعالیت‌های اقتصادی و صنعتی کشور را نیز با مشکلات زیادی مواجه کرد. حجت‌اله صیدی، رئیس سازمان بورس، در اظهارات اخیر خود به بررسی علل این بحران پرداخت و تحریم‌ها، ضعف مدیریتی و بی‌توجهی به بازار برق به‌عنوان کالای اقتصادی را از جمله عوامل اصلی ناترازی انرژی برشمرد. او تأکید کرد که برای حل این بحران، ضروری است که برق به‌عنوان یک کالای اقتصادی در بازار بورس معرفی شود. برخی از کارشناسان معتقدند، تنها با تبدیل برق به کالای اقتصادی و ایجاد بستر مناسب برای خرید و فروش آن در بورس می‌توان به بهبود وضعیت ناترازی انرژی امیدوار بود، چراکه این اقدام می‌تواند به افزایش شفافیت، رقابت و جذب سرمایه‌گذاران جدید در این حوزه کمک کند. به گفته کارشناسان، تبدیل برق به کالای اقتصادی در بورس می‌تواند مزایای متعددی به همراه داشته باشد. اولاً، این اقدام می‌تواند به بهبود مدیریت منابع انرژی و تخصیص بهینه آن‌ها کمک کند. ثانیاً، با ایجاد بازار رقابتی، قیمت‌ها به‌صورت واقعی‌تر تعیین خواهند شد و این موضوع می‌تواند به افزایش کیفیت خدمات و کاهش قطع برق منجر شود. علاوه بر این، ورود برق به بورس می‌تواند به جذب سرمایه‌های جدید و افزایش سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی کمک کند. با توجه به نیاز روزافزون به انرژی و چالش‌های موجود، این اقدام می‌تواند به‌عنوان یک راهکار مؤثر برای حل بحران ناترازی برق و بهبود وضعیت تأمین انرژی در کشور مطرح شود. 

معایب و مزایا

با ورود برق به بورس، قیمت‌ها به‌صورت واقعی و بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شوند که می‌تواند به شفافیت بازار کمک کند. به‌علاوه ایجاد بازار برق می‌تواند به جذب سرمایه‌های جدید و افزایش سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی کمک کند، در حقیقت با ایجاد یک بازار رقابتی، تخصیص منابع انرژی به‌صورت بهینه‌تری انجام می‌شود و می‌توان به کاهش هدررفت انرژی کمک کرد، از سوی دیگر با ورود برق به بورس رقابت میان تولیدکنندگان برق ایجاد می‌شود که در نهایت باعث بهبود کیفیت خدمات و کاهش قطعی‌های برق منجر می‌شود. تنوع در منابع انرژی یکی دیگر از مزیت‌های اجرای این طرح به شمار می‌آید، ورود برق به بورس می‌تواند به تنوع در منابع تولید انرژی و تشویق به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر کمک کند. رقابت میان تولیدکنندگان برق می‌تواند به افزایش کیفیت خدمات و کاهش قیمت‌ها منجر شود. این موضوع می‌تواند به بهبود دسترسی به برق و کاهش قطع برق کمک کند. برخی از تحلیلگران همچنین معتقدند، بازار برق می‌تواند به تشویق تولید انرژی‌های تجدیدپذیر کمک کند و به تنوع منابع انرژی منجر شود که در نهایت به کاهش ناترازی کمک می‌کند. علاوه بر این با ایجاد بازار برق، می‌توان به مدیریت تقاضا و استفاده بهینه از منابع در زمان‌های اوج مصرف کمک کرد که این موضوع در نهایت می‌تواند به کاهش فشار بر شبکه برق در زمان‌های بحرانی کمک کند. 

تخصیص بهینه منابع

 با ایجاد یک بازار رقابتی، منابع انرژی به‌صورت بهینه‌تری تخصیص می‌یابند، این امر باعث کاهش هدررفت انرژی و استفاده بهینه از ظرفیت‌های تولید کمک کند، همچنین باید در نظر داشت که در یک بازار برق، قیمت‌ها بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شوند، این شفافیت می‌تواند به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان کمک کند تا تصمیمات بهتری بگیرند و از نوسانات غیرضروری جلوگیری کنند. بر این اساس بازار برق می‌تواند به جذب سرمایه‌های جدید و افزایش سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی کمک کند، این سرمایه‌گذاری‌ها می‌توانند به بهبود تولید و توزیع برق منجر شوند. 

ابهامات طرح

برخی تحلیلگران معتقدند، ورود برق به بورس ممکن است منجر به نوسانات شدید قیمت‌ها شود که می‌تواند برای مصرف‌کنندگان و صنایع مشکل‌ساز باشد، از سوی دیگر زیرساخت‌های فعلی ممکن است برای پذیرش بازار برق آماده نباشند و نیاز به بهبود و توسعه داشته باشند. بعلاوه ایجاد چنین فرآیندی نیازمند قوانین و مقررات جدید است که ممکن است زمان‌بر و پیچیده باشد و با چالش‌هایی همراه باشد. به گفته فعالان بازار سرمایه بر این باور هستند، مانند هر بازار دیگری، احتمال وجود کلاهبرداری و طرح‌های غیرقانونی در بازار برق نیز وجود دارد. از طرف دیگر نوسانات قیمت ممکن است به اقشار آسیب‌پذیر فشار بیشتری وارد کند و دسترسی آن‌ها به انرژی را دشوارتر کند. در نهایت با توجه به این مزایا و معایب، لازم است که تصمیم‌گیری در مورد ورود برق به بورس با دقت و بررسی‌های لازم انجام شود تا از منافع آن بهره‌برداری شود و چالش‌ها به حداقل برسد و به‌طور قابل توجهی در رفع بحران ناترازی برق مؤثر باشد. صاحب‌نظران بر این باور هستند، برای اینکه بازار برق به‌طور مؤثر عمل کند، نیاز به زیرساخت‌های مناسب، قوانین و مقررات شفاف و نظارت مؤثر وجود دارد. در غیر این صورت، ممکن است چالش‌هایی مانند نوسانات قیمت و عدم اعتماد مصرف‌کنندگان به وجود ‌آید. بنابراین، راه‌اندازی بازار برق می‌تواند یک راهکار مؤثر برای رفع بحران ناترازی برق باشد، اما نیازمند برنامه‌ریزی و اجرای دقیق است. 

رفع ناترازی مشروط

حجت‌اله صیدی، رئیس سازمان بورس در این باره گفت: متاسفانه برق هنوز ویژگی یک کالای اقتصادی را پیدا نکرده است و باید به شکلی جدی و فوری برق را تبدیل به کالای اقتصادی کنیم تا ناترازی موجود در بازار برق حل شود. صیدی همچنین خاطرنشان کرد: در حال حاضر، بسیاری از صنایع به دلیل قطع برق سه یا چهار ماه تعطیل شدند که این یک ظلم بزرگ به تولید و اقتصاد کشور است. وی اضافه کرد: وزارت نیرو در تلاش است که این بحران را مدیریت کند، اما نقطه حساس در حل این مشکل، تبدیل برق به یک کالای اقتصادی و ایجاد یک بازار واقعی برای برق است. رئیس سازمان بورس در ادامه سخنان خود تأکید کرد: اگر بازار برق به درستی ایجاد شود، مشکلات موجود در صنعت برق و ناترازی آن حل خواهد شد. این همان شرط اصلی است که باید به آن توجه ویژه شود. او افزود: بازار برق باید به‌گونه‌ای کار کند که صنایع بتوانند از آن به‌طور مؤثر استفاده کنند، در غیر این صورت بحران ادامه خواهد داشت. صیدی اضافه کرد: ما به آینده بازار برق امیدواریم و معتقدیم اگر این بازار به درستی شکل بگیرد، می‌توانیم شاهد تحولات مثبت در صنعت برق و به تبع آن در رشد اقتصادی کشور باشیم.