فرصت بررسی دوباره FATF

 او تأکید کرد که این مسأله یک فرآیند فنی است و نیاز به بررسی دقیق دارد تا مشخص شود که مزایای آن در صورت پذیرش چقدر می‌تواند برای تجار و بازرگانان مفید باشد. به گفته کارشناسان، پذیرش FATF فرصتی است که مسیر دشوار معاملات بین‌المللی برای بازرگانان و دولت در عرصه‌های مختلف را هموار می‌کند و می‌توان بازار هدف صادرات و واردات کشور را گسترده‌تر سازد که البته تاکنون با اختلاف نظرهای فراوان، از دست رفته است.

روزنی جدید

به گزارش «آرمان ملی»، اظهارنظر اخیر آیت‌ا... آملی لاریجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با تاکید بر اهمیت تحلیل دقیق ابعاد مختلف FATF در دیدار با دانشجویان قول داد تا در صورت بازگشت FATF به مجمع آن را به صورت جدی مورد بررسی قرار دهند، این اظهارنظر لاریجانی به گفته بسیاری از کارشناسان گام مثبتی در مسیر بررسی جدی مشکلات اقتصادی کشور و همچنین پاسخ به دغدغه‌های مردم به ویژه گروه جوانان و دانشجویان ارزیابی شده است و به نظر می‌رسد که این بررسی مجدد می‌تواند به ایجاد فضایی برای گفت‌وگو و تبادل‌نظر در مورد چالش‌ها و فرصت‌های مرتبط با FATF منجر شود و به تصمیم‌گیری‌های آگاهانه‌تر کمک کند. بر اساس این گزارش، در حالی که این روزها فرصت‌های بسیاری برای بهبود حال اقتصاد کشور و رهایی از فشارهای اقتصادی بر دوش مردم و فعالان واحدهای اقتصادی و... از دست می‌رود و تلاش‌های دولت برای کسب روزنه‌هایی برای تامین درآمد از بین می‌رود، قول آیت‌ا... آملی لاریجانی برای بررسی مجدد FATF می‌تواند مجدداً روزنی باشد که شاید بتوان تسهیلات را برای تجار و در نهایت بهبود نرخ تورم و ... ایجاد کند. به اعتقاد صاحب‌نظران، اگر این بررسی به نتیجه‌ای مثبت منجر شود، ممکن است تسهیلاتی برای تجار و بازرگانان فراهم کند که در نهایت به بهبود نرخ تورم و شرایط اقتصادی کمک کند. پذیرش FATF می‌تواند به بهبود روابط تجاری و جذب سرمایه‌گذاری خارجی منجر شود و در نتیجه، به افزایش درآمدهای کشور و کاهش فشارها بر مردم کمک کند. به نظر تحلیلگران، این موضوع نشان‌دهنده اهمیت تصمیم‌گیری‌های آگاهانه و بررسی دقیق ابعاد مختلف مسائل اقتصادی است که امیدهای تازه‌ای را برای برداشتن گام‌های مؤثری در راستای بهبود وضعیت اقتصادی کشور و شرایط بهتری برای مردم و فعالان اقتصادی موجب می‌شود.

دلایل تعویق

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها برای ایران، تحریم‌های اقتصادی و مالی است که به دلیل مسائل سیاسی و هسته‌ای وضع شده‌اند، این تحریم‌ها مانع از همکاری ایران با نهادهای بین‌المللی و پیوستن به کنوانسیون‌های FATF می‌شود. برخی از مقامات و نهادهای امنیتی در ایران نگران هستند که پیوستن به FATF ممکن است به شفاف‌سازی اطلاعات مالی و بانکی منجر شود و این اطلاعات ممکن است در اختیار کشورهای دیگر قرار گیرد، لذا این نگرانی‌ها باعث ایجاد مقاومت در برابر پذیرش استانداردهای FATF شده است. گروهی از افراد نیز بر این باور هستند، برای پیوستن به FATF، ایران نیاز به اصلاحات قانونی دارد تا قوانین داخلی خود را با استانداردهای بین‌المللی هماهنگ کند، این اصلاحات ممکن است با چالش‌هایی از جمله مخالفت‌های سیاسی و اجتماعی روبه‌رو شود،  یکی از الزامات FATF، شفافیت مالی و مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم است، که به نظر برخی از افراد، این امر یکی از دلایل عدم پذیرش FATF تاکنون بوده که البته بارها از سوی مقامات رد شده است.

مقاومت داخلی

برخی از گروه‌ها و افراد در داخل کشور به دلایل مختلف، از جمله نگرانی‌های سیاسی و اقتصادی، مخالف پیوستن به FATF هستند و این موضوع می‌تواند به ایجاد اختلاف نظر و عدم توافق در سطح تصمیم‌گیری منجر شود. این در حالی است که به اعتقاد اکثر صاحب‌نظران، عدم پیوستن به FATF می‌تواند به کاهش روابط تجاری با کشورهای دیگر منجر شود و در نتیجه، تأثیر منفی بر اقتصاد کشور داشته باشد. مشکلات ناشی از عدم پذیرش FATF، باعث شده‌ که ایران نتواند به طور کامل به الزامات آن پاسخ دهد و این موضوع به چالش‌های اقتصادی و مالی کشور دامن زده است. با وجود اینکه ایران به بسیاری از مفاد FATF به شکل غیررسمی پایبند است که می‌توان به برخی از مبادلات مالی و بانکی در سطح بین‌المللی اشاره کرد، اما عدم پذیرش آن به شکل رسمی، باعث ضرر و زیان هایی به کشور شده است که در نهایت مردم را متضرر می‌کند.

تبعات عدم پذیرش

عدم پذیرش FATF به کاهش اعتبار ایران در سطح بین‌المللی منجر شده و کشورهای دیگر را از همکاری با ایران در زمینه‌های مالی و تجاری منصرف کند. همچنین این امر می‌تواند به محدودیت‌های بیشتری در دسترسی به بازارهای جهانی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی منجر شود، که این موضوع می‌تواند تأثیر منفی بر رشد اقتصادی کشور داشته باشد. علاوه بر این، به دلیل عدم شفافیت و عدم رعایت استانداردهای بین‌المللی، هزینه‌های مالی برای انجام مبادلات تجاری افزایش می‌یابد و این موضوع به ضرر تجار و بازرگانان ایرانی تمام می‌شود و در نهایت، این مشکلات و چالش‌ها می‌تواند به افزایش قیمت‌ها، کاهش کیفیت کالاها و خدمات و در نتیجه، به ضرر معیشت مردم منجر شود . به این ترتیب اظهارات اخیر رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، این امید را ایجاد کرده تا با تغییرات مثبت و در نتیجه، پذیرش FATF به عنوان یک گام مثبت در راستای بهبود وضعیت اقتصادی و مالی کشور حال اقتصاد کشور به نفع مردم و فعالان اقتصادی بهبود یابد.

انزوای مالی

لیست سیاه FATF کشورها را تحت‌تاثیر عواقب شدید اقتصادی قرار می‌دهد به گونه‌ای که نمی‌توان حتی از توان دیپلماتیک کشور برای گشودن راه دیگر کمک گرفت. کشورهای در لیست سیاه با تحریم‌های اقتصادی روبه‌رو هستند که می‌تواند تجارت، سرمایه‌گذاری و معاملات مالی آنها را دچار مشکل کرده و به اقتصاد آنها آسیب برساند. وارد شدن به لیست سیاه، دسترسی به منابع مالی بین‌المللی را با محدودیت‌هایی مواجه می‌کند که تضمین وام‌ها و سرمایه‌گذاری‌های خارجی را دچار اختلال می‌کند. به‌طور کلی، قرار گرفتن در لیست سیاه  FATF باعث محدودیت در روابط مالی بین‌المللی، افزایش هزینه‌‌‌های تجاری، کاهش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و انزوا از سیستم مالی جهانی می‌شود. ایران از سال ۱۳۹۸ به دلیل عدم‌اجرای کامل استانداردهای این نهاد در فهرست سیاه FATF قرار دارد. قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF، تاثیرات قابل‌توجهی بر اقتصاد و روابط بین‌المللی ایران داشته است. بانک‌های ایرانی برای انجام تراکنش‌‌‌های بین‌المللی، ملزم به رعایت استانداردهای FATF هستند. با توجه به قرارگیری ایران در فهرست سیاه این نهاد، بسیاری از بانک‌های بین‌المللی از همکاری با بانک‌های ایرانی خودداری می‌کنند که این امر به تجارت ایران، چه در ابعاد منطقه‌ای و چه جهانی، آسیب می‌‌‌زند. همچنین، رعایت استانداردهای FATF، مستلزم صرف هزینه‌‌‌های هنگفت برای سیستم‌های بانکی و مالی ایران است، پیچیده‌‌‌تر شدن فرآیندهای مالی، هزینه‌‌‌های تجارت را افزایش داده و جذابیت سرمایه‌گذاری در ایران را کاهش می‌دهد. در واقع، قرارگیری در فهرست سیاه‌FATF، نشان‌‌‌دهنده عدم‌شفافیت و وجود ریسک‌‌‌ بالا در سیستم مالی ایران است. این امر، اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی را کاهش داده و مانع از جذب سرمایه‌‌‌های خارجی می‌شود. درحال حاضر، با تحقق حذف ایران از سیستم‌های مالی جهانی و انزوای نظام مالی کشور از فرآیند‌های مالیه منطقه‌‌‌ای و بین‌المللی، وابستگی ایران به کشور ثالث در نقل و انتقالات مالی افزایش یافته است. این مساله منجر به افزایش هزینه تجارت و عدم‌تمایل به صادرات از ایران و واردات به کشور شده است. بررسی مجدد مساله عضویت ایران در FATF از سوی مجمع تشخیص مصلحت نظام، گامی موثر در جهت تسهیل تجارت ایران با کشور‌های منطقه و قدرت‌های جهانی است. بازگشت ایران به شرایط عضویت خود قبل از سال ۱۳۹۸ و خارج شدن از لیست سیاه FATF، نه‌تنها موجب کاهش هزینه‌ها و تسریع مبادلات مالی منطقه‌ای ایران می‌شود، بلکه امکان تسویه حساب ایران با این کشور‌ها را فراهم می‌کند.