شورای عالی فضای مجازی یا سران قوا

حتی چندی پیش نیز وزیر ارتباطات گفت که به‌زودی خبرهای خوشی برای مردم خواهیم داشت. اما به نظر می‌رسد که این وعده‌ها اظهارات و پیگیری‌ها جنبه فرسایشی به خود گرفته و جامعه نیز از این وضعیت بلاتکلیفی میان رفع فیلترینگ یا عدم رفع فیلترینگ و ادامه وضع حاضر مانده و نمی‌داند برای تحقق این مهم تا چه‌وقتی باید منتظر و امیدوار بماند. حال اینکه پزشکیان همواره بر رفع مطالبات جامعه از جمله آن دسته از مسائلی که جزو دغدغه‌های جامعه است تاکید داشته، اما مشخص نیست که چرا هنوز گشایشی در این حوزه صورت نگرفته است. البته ناگفته پیدا است که علت‌العلل و دلیل اصلی تاخیر در رفع فیلترینگ مخالفان و تندروهایی هستند که هر چیزی را دستاویز قرار می‌دهند تا این مساله تحقق نیابد. مثل موضع اخیر روح‌ا... مؤمن نسب، دبیر ستاد امر به معروف استان تهران که اخیرا در فضای مجازی نوشته است: ‌«لغو محدودیت شبکه‌های ضداجتماعی صهیونیستی در ایران را به منزله سقوط تلویزیون ملی بدانید… پس هر اندازه برای‌تان حفظ جمهوری اسلامی مهم است، با رفع محدودیت دسترسی امثال اینستاگرام، تلگرام و واتساپ به مردم ایران (رفع‌ فیلترینگ) مبارزه کنید.» این رویکرد را از دو نگاه می‌توان بررسی کرد. نخست اینکه برخی دلواپسان کاسب فضای مجازی درصدند تا با مخالفت با مساله رفع فیلترینگ درآمدزایی خود را از این مساله حفظ کنند و به مشکل نخورند. چرا که کاسبان فیلترینگ و فیلترشکن‌فروشان گردش مالی 20 همتی دارند و نمی‌خواهند این رقم دستخوش آسیب شود. نگاه بعدی نیز این است که تندروها با تکنولوژی، گردش آزاد اطلاعات و تعامل با جهان مخالف هستند که این رویه نیز امر باطلی است و منطق ندارد. لذا فشارهای تندروها برای این نیست که خود از پشتوانه قوی رسانه‌ای یا فکری برخوردارند و حاضر هماوردی با نمونه‌های خارجی و پرطرفدار شبکه‌های اجتماعی نیستند بلکه از این جهت است که آنها اساسا چیزی برای ارائه ندارند و می‌دانند که اگر فضای گسترده مجازی آزاد باشد آنها در کوتاه‌مدت حذف شده و کنار می‌روند و از این جهت است که در مقابل رفع فیلترینگ مقاومت و سنگ‌اندازی می‌کنند. حرف‌هایی از این دست هم که گفته می‌شود رفع فیلترینگ امنیت ملی را به خظر می‌اندازد بیش از آنکه ناشی از اطلاعات و برخوردهای علمی و با این مساله باشد بیشتر ناشی از جو روانی است. اگر نه راهکارهای بسیاری وجود دارد که این شبکه‌ها بدون ایجاد مشکلی در اختیار جامعه قرار گیرد. مساله تندروها نگرانی از این بابت است که با رفع محدودیت‌ها از فضای مجازی به حاشیه رانده شوند. از این رو به پوسته‌ای تحت عنوان فیلترینگ چسبیده و همه‌چیز را هم باربط و بی‌ربط به آن می‌چسبانند تا این اتفاق رخ ندهد.

*2 راهکار برای تحقق رفع فیلترینگ

زمانی‌که صحبت از مطالبات مردم، حق مردم و این قبیل مسائل می‌شود همه در اظهارنظر موضع موافق می‌گیرند، بر این موضوع صحه می‌گذارند و بر لزوم آن تاکید می‌کنند. اما وقتی کار به اجرا و عمل برسد پر از شرط و شروط می‌شود و موانع یکی پس از دیگری از راه می‌رسند. نمونه بارز این مساله نیز ماجرای رفع فیلترینگ است که از دولت گرفته تا سران قوا و چهره‌های سیاسی نسبت به آن نگاه موافق دارند، اما این مساله همچنان در شورای عالی فضای مجازی خاک می‌خورد و هنوز مشخص نیست که چه عاقبتی خواهد داشت. واقعیت این است که دولت در شورای عالی فضای مجازی در اقلیت قرار دارد و چیزی حدود 15 نفر از اعضای این شورا به‌دلایل مختلف با رفع فیلترینگ مخالفند. هر چند که دولت معتقد است که این شورا با کلیات رفع فیلترینگ موافق است و روی نحوه و چگونگی انجام آن ان‌قلت‌هایی هست، اما این احتمال وجود دارد که با توجه به مواضع اعضای مخالف، مساله رفع فیلترینگ آنقدر طول بکشد که ارزش و اهمیت خود را به عنوان یک مطالبه مهم از دست بدهدکه اگر چنین نبود، در طول 3 ماه گذشته، به نتیجه می‌رسید. چه اینکه روز گذشته نیز فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت در جمع دانشجویان در خصوص  تحقق نیافتن وعده رفع فیلترینگ، گفت: «درست می‌گویید؛ آقای رئیس‌جمهور در بعضی وعده‌ها هنوز به موفقیت نرسیده‌اند و واقعا قبول داریم و این موضوع از جمله وعده‌هایی است که در حال تلاش برای تحققش هستیم. امیدوارم بتوانیم وعده‌ها را محقق کنیم.» لذا به نظر می‌رسد که پزشکیان باید این موضوع را در جایی فراتر از شورای عالی فضای مجازی برده و حل و فصل کند. پیشنهاد یا به بیان بهتر راهکار نخست که می‌توان مطرح کرد طرح موضوع و تصمیم‌گیری در خصوص آن در شورای عالی سران قوا است. مواضع پزشکیان؛ رئیس‌جمهور؛ محسنی اژه‌ای؛ رئیس قوه قضائیه و همچنین قالیباف، رئیس مجلس نیز در حوزه رفع فیلترینگ تقریبا برابر و مشابه است که با توجه به بایسته‌ها و ضرورت‌ها، همه با این مساله موافقند. بر این اساس اگر رئیس‌جمهور این مساله را در شورا سران قوا مطرح کند به احتمال زیاد می‌تواند موافقت اعضای دیگر را بگیرد تا تحقق آن از مسیر قانونی دیگر ممکن شود. راهکار یا پیشنهاد دوم نیز که بسیاری در حوزه‌های مختلف به پزشکیان گفته‌اند دیدار و طرح موضوع با مقامات عالیه نظام و اقناع‌گری در خصوص لزوم رفع فیلترینگ است که چه از منظر اقتصادی و چه اجتماعی و... می‌تواند ثمرات بسیاری داشته باشد و جامعه را نیز بیشتر و بهتر با دولت و حاکمیت همراه کند.

*واکنش‌‌ها به رفع فیلترینگ

مساله رفع فیلترینگ واکنش‌های مختلفی را با خود به همراه داشته و هر کسی از ظن خود به این مساله واکنش نشان داده است. رئیس دفتر رئیس‌جمهور دوازدهم و رئیس دفتر سیاسی حزب اعتدال و توسعه در خصوص فیلترینگ و ضرورت رفع آن در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «شاید در کوتاه‌مدت، تندروها بتوانند رفع فیلترینگ را عقب بیندازند؛ اما نمی‌توانند در مقابل اراده مردم مقاومت کنند. از جایی‌که تعدادی اعضای حقیقی شورای عالی فضای همه با رفع فیلترینگ مخالفت کرده‌اند، مقرر شده پیشنهاد جدیدی از سوی دبیرخانه مطرح گردد. نکته جالب توجه این است که مخالفان رفع فیلترینگ خودشان از فیلترشکن استفاده می‌کنند! استدلال مخالفان رفع فیلترینگ در دولت یازدهم و دوازدهم کارشناسی و منطقی نبود و امروز هم نیست. محمود واعظی در ادامه نوشت: چرا باید حدود ۷۰ - ۸۰ درصد کاربران از فیلترشکن استفاده و متعاقبا هزینه قابل توجه پرداخت کنند؟ متاسفانه گردش مالی بالای فروش فیلترشکن در کشور، یک تجارت مافیایی ایجاد کرده. مادامی که فیلترشکن در دسترس پیر و جوان جامعه است، سیاست مسدودسازی سایت‌های دارای محتوای مجرمانه بی‌اثر می‌شود؛ یعنی فیلترینگ هدفمند و قانونی فاقد تاثیر می‌شود. دکتر پزشکیان از طریق ایجاد هماهنگی با سایر قوا به‌دنبال رفع فیلترینگ غیرضرور است.» از سوی دیگر عباس عبدی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب اظهارکرد: مسئولیت فیلترینگ با دولت و شخص آقای پزشکیان است. گر قرار باشد که با رای مردم نتوانید وعده‌های داده شده را حل کنید لطفا بگذارید خودشان این سیاست‌ها را پیگیری و اجرا کنند. آقای رئیس‌جمهور هنگامی‌که وعده داد آیا می‌دانست که می‌تواند آنها را عملی کند یا نمی‌دانست؟ وی تصریح کرد: اگر می‌دانست باید تا امروز حل کرده باشد. نمی‌گذارند و مخالف هستند و اینجور بهانه‌ها مطلقا پذیرفتنی نیست. اصلا ادامه این سیاست‌ها به زیان مملکت و حکومت است. مگر شما آمده‌اید که علیه کشور و حکومت کار کنید و فیلترینگ را ادامه دهید؟