تحریرالشام پشت دروازه‌های دمشق

حملات هیات تحریرالشام از ادلب شروع شد. آن‌ها بعد از اینکه توانستند در ادلب خودی نشان دهند، به‌سوی حلب رفته و با کمترین مقاومت حلب را به کنترل خود درآوردند. بعد از حلب نیز حما را  محاصره کرده و پس از جولان در این شهر به‌سوی حمص رفتند و کماکان برای گرفتن بخش‌هایی از حمص در تلاشند. بخشی از این گروه نیز به سوی دمشق درحرکت‌اند. گویا دومینوی تسخیر شهرها که از «حلب» شروع‌شده، کم‌کم به بخش خطرناک می‌رسد. چراکه بر اساس اخبار مختلفی که در رسانه‌ها منتشر می‌شود جز در چند نقطه درگیری خاصی بین ارتش وابسته به دولت مرکزی در سوریه و نیروهای تحریرالشام به وجود نیامده است. به نظر می‌رسد با توجه به عقب‌نشینی نیروهای ارتش سوریه و احتمال تجمیع آن‌ها در پشت دروازه‌های دمشق، احتمالا سطح درگیری‌ها در سوریه بین نیروهای تحریرالشام و ارتش سوریه افزایش خواهد یافت و مقاومت نیروهای وابسته به اسد در دمشق بیش از سایر شهرهاست. هم‌زمان خبرهای مختلفی هم از خانواده اسد به گوش می‌رسد. رسانه‌ها نوشته‌اند همسر اسد در روسیه است و برخی از اعضای خانواده او نیز به یکی از کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس سفرکرده‌اند. شایعاتی هم در مورد حضور یا عدم حضور اسد در سوریه در رسانه‌ها منتشر شد که البته یکی از مقامات کمیسیون امنیت ملی ایران دراین ‌ارتباط اعلام کرده بشار اسد در سوریه با علی لاریجانی دیدار داشته است.

*دیپلماسی فعال

از سوی دیگر با جدی شدن تحرکات تحریر الشام در سوریه، عراق و ایران بیش از سایر کشورهای منطقه اقداماتی را به‌منظور بررسی شرایط و مقابله با گسترش درگیری‌های سوریه به سایر کشورها در دستور کار قرار دادند. سیدعباس عراقچی با وزیر امور خارجه عراق مذاکراتی داشته و ظاهراً بین وزرای خارجه ایران، سوریه و عراق در ارتباط با تحولات سوریه و اقداماتی که لازم است این سه کشور در برابر تحریرالشام انجام دهند، گفت‌وگوهای مفصلی در بغداد صورت گرفته است. از سوی دیگر در دوحه قطر نیز دیداری بین وزرای خارجه روسیه، ایران و ترکیه در دستور کار قرارگرفته و هر سه کشور در حال بررسی تحولات در سوریه هستند. عراقچی بعد از این نشست اظهار کرد: جلسه بسیار خوب روند آستانه را با حضور وزیران خارجه ترکیه و روسیه داشتیم و در انتهای جلسه نیز نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه به جلسه ملحق شد. او با بیان اینکه «در این جلسه مسائل روز و جاری سوریه مورد مذاکره قرار گرفت»، تصریح کرد: در این جلسه بر این موضوع تاکید شد که درگیری‌ها در سوریه باید فوراً خاتمه پیدا کند، تمامیت و حاکمیت ارضی سوریه محترم شناخته شود و در این زمینه به قطعنامه سازمان ملل در این خصوص مراجعه شود و گفت‌وگوهای سیاسی بین دولت سوریه و گروه‌های معارض مشروع سوریه شروع شود. این دیپلمات عالی‌رتبه جمهوری اسلامی ایران همچنین گفت: قرار شد که با دولت سوریه در این زمینه صحبت کنیم، من مشورت‌های خود را با دمشق خواهم داشت و روسیه نیز با مقامات سوریه رایزنی و گفت‌وگو خواهد داشت و ان‌شاءا... با رایزنی با دولت‌های دیگر کار را به پیش می‌بریم.

تهدید عراق

عراقچی پیش از این تاکید کرده بود که تحولات به شکل سریعی در حال وقوع است که این خودش جای سؤالات زیادی دارد. با توجه به تحولات اخیر در سوریه، عراق نیز در معرض تهدید قرار دارد و باید با تروریسم مقابله کند. عراقچی در پاسخ به سؤالی در مورد سرنوشت بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، گفت که پیش‌بینی سقوط بشار اسد در حال حاضر امکان‌پذیر نیست. اینکه بگوییم و پیش‌بینی کنیم که بشار اسد سقوط می‌کند ممکن نیست، ولی مقاومت وظیفه خود را حتما انجام می‌دهد. ظاهراً مقامات عراق که اعلام کرده بودند که حشدالشعبی احتمالا به داخل سوریه برای مقابله با تروریست‌ها خواهد رفت، اعلام کرده‌اند که در مرز برای مقابله با تروریست‌ها و عدم حمله آن‌ها به عراق آمادگی دارند. از سوی دیگر جولانی سرکرده هیات تحریرالشام نیز گفت‌وگویی با برخی رسانه انجام داده و گفت‌وگوی او شباهت‌هایی با ادبیات طالبان در افغانستان دارد. ظاهرا شیوه تسخیر شهرهای سوریه نیز شباهت‌هایی با اقدامات طالبان بعد از حضور مجدد در افغانستان دارد. جولانی کوشیده است در گفت‌وگو با رسانه‌ها شرایط را به گونه‌ای به تصویر بکشد که خطری از سوریه تحت زعامت او برای کشورهای همسایه وجود نداشته باشد.

* فشار روی دمشق

 از سوی دیگر با توجه به پیشروی‌های صورت گرفته از سوی تحریرالشام و تحرکات برخی دیگر از گروه‌های ضد بشار اسد ازجمله کردها و ارتش آزاد سوریه خبرهایی از برخی پیشنهادها از سوی سران کشورهای عربی و همسایه سوریه به اسد در رسانه‌ها منتشرشده است. بر اساس این خبرها مقامات مصر و اردن به بشار اسد پیشنهاد داده‌اند که به خروج از سوریه دولت در تبعید سوریه را تشکیل دهد. پیشنهادی که البته از سوی مقامات اردن تکذیب شد. اگر به فرض احتمال سقوط اسد مطرح باشد، احتمالا چهار الی پنج گروه حاضر در سوریه که از دور اول درگیری‌ها، بخش‌هایی از این کشور را در زیر سلطه خود داشته‌اند، با یکدیگر درگیر خواهند شد. در حال حاضر گروه‌های مسلح در اطراف دمشق متمرکز شده‌اند. به گزارش ایلنا به نقل از الجزیره، گروه‌های تروریستی مدعی سیطره بر حومه دمشق شدند. منابع وابسته به این گروه‌ها مدعی شدند که کنترل شهرک «کناکر» و «هنگ توپخانه» در حومه غربی دمشق را به دست گرفته‌اند. در ادامه این ادعاها آمده است که عناصر تروریستی بر شاخه ۲۲۱ هنگ «سعسع» در شمال غرب دمشق نیز مسلط شده‌اند. برخی منابع وابسته به گروه‌های تروریستی مدعی شدند که عملیات نظامی ویژه را از چندین محور برای ورود به دمشق آغاز کرده‌اند و در عین حال این منابع مدعی شدند که عناصر تروریستی مرحله آخر از عملیات محاصره دمشق را آغاز کرده‌اند.