شرط اجرای مطلوب مولدسازی

در این جلسه درباره املاک مازاد سازمان برنامه و بودجه و وزارتخانه‌های، کشور، امور اقتصادی و دارایی، راه و شهرسازی، دادگستری، علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت آموزش و پرورش نیز تصمیم‌گیری شد و مقرر گردید تا با سازوکار تشویقی انگیزه بیشتری برای سازمان و نهادهای دولتی برای مولدسازی املاک مازاد فراهم کنند. به این ترتیب امید می‌رود که طرح مولدسازی که مدتی بود از سرفصل اخبار و فعالیت‌های محوری بازمانده بود، مجدداً به اولویت‌های نخست دولت بازگردد و از این طریق نیز فرصتی برای کسب درآمدهای دولتی و همچنین کاهش هزینه‌ها نیز فراهم ‌آید.

دلایل نوسانات مولدسازی

به گزارش «آرمان ملی»، طرح مولدسازی یکی از برنامه‌های اقتصادی دولت برای بهبود وضعیت تولید و افزایش بهره‌وری در کشور است. این طرح به منظور تبدیل دارایی‌های غیرمولد به دارایی‌های مولد و ایجاد ارزش افزوده بیشتر در اقتصاد کشور طراحی شده است. اجرای این طرح از سال‌های گذشته آغاز شده، اما از سرعت خوبی برخوردار نبوده است. طرح مولدسازی به طور رسمی از سال ۱۳۹۹ به عنوان یکی از اولویت‌های اقتصادی دولت مطرح شد. هدف اصلی این طرح، استفاده بهینه از دارایی‌های غیرمولد و تبدیل آن‌ها به منابع مالی برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های تولیدی و زیرساختی بود. با این حال، به دلیل ناهماهنگی‌های مدیریتی، کمبود نظارت و عدم حمایت‌های لازم، اجرای این طرح با چالش‌های زیادی مواجه شد و نتایج مطلوبی به همراه نداشت.

چالش‌های پیش روی طرح

یکی از اصلی‌ترین چالش‌ها، عدم هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی و فقدان یک برنامه جامع برای پیاده‌سازی این طرح بود. همچنین، نبود زیرساخت‌های مناسب و عدم اعتماد سرمایه‌گذاران به این طرح، مانع از جذب سرمایه‌های لازم برای اجرای آن شد. به علاوه، برخی از کارشناسان بر این باور بودند که طرح مولدسازی به دلیل عدم شفافیت و وجود رانت‌های اقتصادی، نتوانسته است به اهداف خود دست یابد. با این حال، اخیراً محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور، بر ضرورت تسریع و بررسی دقیق این طرح در حوزه‌های مختلف تأکید و اعلام کرده است که این طرح باید در حوزه‌های مختلف مورد بررسی قرار گیرد و با سیاست‌های تشویقی، سازمان‌های دولتی و اموال راکد مجدداً به چرخه اقتصادی کشور برگردند، او معتقد است که اجرای مجدد طرح مولدسازی می‌تواند به عنوان یک راهکار مؤثر برای بهبود وضعیت تولید و افزایش اشتغال در کشور عمل کند. با توجه به تأکیدات اخیر معاون اول رئیس‌جمهور، به نظر می‌رسد که دولت عزم جدی برای احیای طرح مولدسازی دارد. اگر این طرح با برنامه‌ریزی دقیق و نظارت مؤثر اجرا شود، می‌تواند به بهبود وضعیت اقتصادی کشور و افزایش تولید کمک کند، اما برای دستیابی به این اهداف، نیاز به همکاری و هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف و ایجاد زیرساخت‌های لازم احساس می‌شود.

کارشناسان دلایل مختلفی را برای عدم موفقیت طرح مولدسازی بیان می‌کنند که در مجموع، ناهماهنگی مدیران در سازمان‌های مختلف، فقدان نظارت و شفافیت در عملکرد سازمان‌ها از آن جمله است

دلایل کُندی و عدم موفقیت

کارشناسان دلایل مختلفی را برای عدم موفقیت طرح مولدسازی بیان می‌کنند که در مجموع، ناهماهنگی مدیران در سازمان‌های مختلف، فقدان نظارت و شفافیت در عملکرد سازمان‌ها در ارائه اموال و املاک مازاد، نبود شفافیت در هزینه کردها، رانت‌های اقتصادی و غیراقتصادی، مشکلات زیرساختی و عدم حمایت در تعامل نهادهای و سازمان‌های مربوطه است. اما یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها، عدم هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی و نهادهای مختلف ذکر شده است که باعث ایجاد سردرگمی در اجرای طرح گردیده است، همچنین فقدان نظارت مؤثر بر روند اجرای طرح و عدم مدیریت صحیح منابع و دارایی‌ها، موجب شد که نتایج مطلوبی حاصل نشود. بعلاوه نبود شفافیت در فرآیندها و تصمیم‌گیری‌ها باعث کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی به این طرح شد، به گفته برخی از کارشناسان، رانت‌ها و فساد اقتصادی در سیستم، مانع از اجرای صحیح و مؤثر طرح مولدسازی شد که البته نبود زیرساخت‌های مناسب برای پیاده‌سازی این طرح، نیز به کُند شد و موفق عمل نکردن آن کمک کرد، از طرفی عدم حمایت‌های مالی و سیاسی از سوی دولت و نهادهای مربوطه هم باعث شد تا طرح نتواند به اهداف خود دست یابد در نهایت با وقفه مواجه شود. صاحب‌نظران بر این باور هستند، اگر طرح مولدسازی به درستی و به دور از رانت و فساد اجرا می‌شد، می‌توانست تأثیرات مثبت زیادی بر اقتصاد کشور داشته باشد.

پیامدهای مثبت مورد انتظار

کارشناسان می‌گویند، با تبدیل دارایی‌های غیرمولد به دارایی‌های مولد، دولت می‌توانست از طریق مالیات و درآمدهای حاصل از فعالیت‌های اقتصادی جدید، درآمدهای خود را افزایش دهد، همچنین با بهینه‌سازی استفاده از منابع و دارایی‌ها، دولت می‌توانست هزینه‌های خود را کاهش دهد و از منابع مالی بهتری برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیرساختی و اجتماعی استفاده کند. بدیهی است اجرای موفق این طرح می‌توانست به ایجاد فرصت‌های شغلی جدید منجر شود و به کاهش نرخ بیکاری هم کمک کند و از محل درآمدهای اخذ شده می‌توان با فراهم کردن بستر مناسب برای سرمایه‌گذاری و فعالیت‌های اقتصادی، با ایجاد انگیزه برای بخش خصوصی آنها را نیز در بخش‌های مختلف تولیدی حمایت کرد تا در نهایت به رشد اقتصادی کمک کرد و به این ترتیب با استفاده بهینه از دارایی‌ها و منابع، شاهد افزایش تولید و بهره‌وری در کشور خواهیم بود. در نهایت، اگر این طرح با برنامه‌ریزی دقیق و نظارت مؤثر اجرا می‌شد، می‌توانست به عنوان یک ابزار مؤثر برای بهبود وضعیت اقتصادی کشور عمل کند.

کارساز خواهد بود اگر...

سیدجواد درواری کارشناس بازار سرمایه گفت: بازار سرمایه به دلیل رویکرد کاملا شفاف، علمی و تخصصی، بستر مناسبی برای مولدسازی دارایی‌های دولت است و می‌تواند در موضوع ارزشگذاری دارایی‌ها و اموال نیز کارساز باشد. مولدسازی در لغت به معنی بهره‌ور کردن است و در اقتصاد نیز به بهره‌ور کردن دارایی‌ها و هر اقدامی که بهره‌وری را افزایش دهد، اطلاق می‌شود. به بیانی دیگر، بهره‌وری یعنی به دست آوردن حداکثر منافع ممکن با استفاده بهینه از منابع. او افزود: در طرح مولدسازی دولت، اموال و دارایی‌های بدون استفاده یا دارایی‌هایی که ارزش‌افزوده یا بهره‌وری پایینی دارند و سال‌ها رها شده‌اند، شناسایی می‌شوند تا با فروش و واگذاری آنها، دارایی‌ها و اموال راکد به ‌صورت بهینه استفاده‌ شوند و به اصلاح مولد باشند. هدف اصلی این طرح کمک به تولید و اشتغال در کشور است. از دیگر اهداف مولدسازی دارایی‌های دولت، کمک به رشد اقتصادی و افزایش بهره‌وری اموال مازاد دولتی، افزایش عرضه زمین، ملک، ساختمان در اقتصاد و تعدیل قیمت‌ها، کاهش دارایی منجمد دولت به نفع پویایی اقتصاد، بهره‌وری و کارایی بیشتر از دارایی‌های ثابت دولت، افزایش نقدینگی شرکت‌ها و تامین غیر‌تورمی کسری بودجه، تامین فرصت فراگیر مصون ماندن مردم از تورم دارایی‌های ثابت، گسترش مالکیت عموم مردم به‌ویژه اقشار کم‌درآمد از این دارایی‌هاست. این کارشناس بورس گفت: راه‌های مختلفی برای مولدسازی و درآمدزایی دارایی‌های دولت وجود دارد. ساده‌ترین روش، فروش دارایی‌ها است که درآمد پایداری را برای دولت به وجود نمی‌آورد و اموال دولتی برای استفاده نسل‌های آینده باقی نمی‌ماند. راه دیگر مشارکت با بخش خصوصی است و دولت می‌تواند بدون انتقال مالکیت دارایی به بخش خصوصی از آن درآمدی پایدار داشته باشد. تامین مالی از طریق بازار سرمایه و پتانسیل‌های موجود در بازار سرمایه مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری یا انتشار اوراق بهادار بر پایه دارایی‌ها بدون انتقال مالکیت دارایی وجود دارد که هم درآمد باثباتی را برای دولت به وجود می‌آورد و هم سرمایه‌گذاران از هر طیف را جذب می‌کند. استفاده از پتانسیل‌های بازار سرمایه یک مزیت بسیار مهم دارد و آن‌ هم شفافیت بوده که در شرایط فعلی کشور از دغدغه‌های عموم جامعه است. بازار سرمایه به دلیل رویکرد کاملا شفاف، علمی و تخصصی، بستر بسیار مناسبی برای مولدسازی دارایی‌های دولت است، همچنین می‌تواند در موضوع ارزشگذاری دارایی‌ها و اموال کارساز باشد. او افزود: امید می‌رود دولت در اجرای طرح مولدسازی دارایی‌های خود، همه جوانب را بسنجد و با دید بلندمدت و در راستای منافع حال و آینده و توسعه پایدار کشور اقدام کند.