نباید دوباره در مقابل ترامپ غافلگیر شد

«آرمان ملی» برای پاسخ به این سوالات با دکتر عزت‌ا... یوسفیان‌ملا نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی گفت‌وگو کرده است. یوسفیان‌ملا در این زمینه معتقد است: «با شناختی که من از روحیه آقای پزشکیان دارم که به مدت 12 سال با ایشان در مجلس همکار بودم، به نظرم پزشکیان بی‌میل برای مذاکره نباشد و تمایل به این کار دارد. من فکر می‌کنم آقای پزشکیان در این زمینه تلاش خواهد کرد که مجوز مذاکره را از مقام رهبری بگیرند. به این دلیل که تصمیم‌گیرنده اصلی در این زمینه فقط مقام رهبری هستند و ایشان باید مجوز مذاکره را صادر کنند. البته از هم اکنون قابل پیش‌بینی است که احتمالا اجازه مذاکره مستقیم داده نخواهد شد اما این احتمال وجود دارد که واسطه‌هایی مانند قطر و عمان و یا برخی کشورهای دیگر زمینه مذاکره را به وجود بیاورند. من با توجه به شناختی که از آقای پزشکیان دارم معتقدم اگر پیشنهاد مذاکره به ایشان شود، به راحتی آن را رد نخواهد کرد. تنها در صورتی که مقام رهبری چنین اجازه‌ای به رئیس‌جمهور ندهند، مذاکره‌ای صورت نمی‌گیرد. در غیر این صورت آقای پزشکیان به مذاکره تمایل خواهد داشت.» در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.

*با به قدرت رسیدن ترامپ در آمریکا بسیاری از معادلات بین‌المللی تغییر کرده است. در چنین شرایطی ایران و ترامپ چه رویکردی نسبت به هم خواهند داشت؟

در عرصه بین‌المللی قوانینی که دارای ضوابط اجرایی باشد وجود ندارد. به همین دلیل آنچه ملاک عمل کشورها در عرصه بین‌المللی قرار دارد عمل متقابل است. این سخن به معنای این است که هر رویکردی که ترامپ در مقابل ایران در پیش بگیرد ما نیز متناسب با همان رویکرد تصمیم گرفته و عمل می‌کنیم. ترامپ در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره اینکه اگر چین رویکرد مخالف آمریکا در پیش بگیرد واکنش شما چه خواهد بود عنوان کرده که «چینی‌ها به خوبی می‌دانند که من به چه میزان دیوانه‌ام.» این جمله به خوبی نشان می‌دهد که ترامپ که شعار «اول آمریکا» را مطرح کرده، خود را قدرت برتر جهان می‌داند و تلاش خواهد کرد شرایط سختی را برای مخالفان خود رقم بزند. به همین دلیل ایران باید همه سناریوهای ممکن درباره ترامپ را مورد بررسی قرار بدهد تا دوباره غافلگیری نشود. کمتر کسی فکر می‌کرد که سردار سلیمانی با دستور ترامپ به شهادت برسد. این احتمال وجود داشت که اسرائیل در این زمینه اقدامی انجام بدهد، اما کمتر کسی فکر می‌کرد ترامپ به صورت مستقیم دستور چنین کاری را صادر کند و پس از آن نیز به صراحت بیانیه صادر کند. به همین دلیل هر اقدامی در مقابل ترامپ باید حساب شده باشد. زمانی که ترامپ از برجام خارج شد به مرور زمان میزان فروش نفت ایران به350 هزار بشکه در روز کاهش پیدا کرد در حالی که پس از به قدرت رسیدن بایدن در آمریکا با توجه به شرایطی که وی برای فروش نفت ایران در نظر گرفت، میزان فروش نفت ایران تا دو و نیم میلیون بشکه در روز نیز رسید.

*آیا ترامپ دوباره میزان فروش نفت ایران را کاهش خواهد داد؟

قطعا این اتفاق رخ خواهد داد. ترامپ در رقابت‌های انتخاباتی به صراحت عنوان می‌کرد که زمانی که من رئیس‌جمهور بودم ایران350 هزار بشکه نفت می‌فروخته اما زمانی که دموکرات‌ها قدرت را در اختیار داشتند میزان فروش نفت ایران دو و نیم میلیون بشکه بوده و ایران این افزایش درآمد را در اختیار حزب‌ا... لبنان و گروه‌های نیابتی در منطقه قرار داده که علیه اسرائیل و آمریکا اقدام کنند. ترامپ برای مقابله با ایران یا باید اقدام نظامی کند که با توجه به قدرت نظامی ایران هزینه‌های زیادی برای وی خواهد داشت و یا اینکه فشار اقتصادی را علیه ایران افزایش دهد که به نظر می‌رسد راه دوم را انتخاب خواهد کرد. همه ما روحیه و رفتار ترامپ را می‌شناسیم و می‌دانیم که وی فردی نیست که اقدامات خود را براساس دیدگاه کارشناسان انجام بدهد و بیشتر به صورت فردی تصمیم‌گیری می‌کند. البته کارشناس در کنار وی قرار دارد اما کسانی هستند که دشمنی آنها با ایران از قبل مشخص است، اما در مجموع تأثیر چندانی در اقدامات ترامپ نخواهند داشت.

*برخی معتقدند ترامپ امروز با ترامپ2016 تفاوت دارد و دیگر اقدامات نسنجیده انجام نمی‌دهد و ملایم‌تر شده است. به چه میزان این دیدگاه با واقعیت نزدیک است؟

ترامپ پس از خروج از برجام دنبال مذاکره با ایران بود اما به نتیجه نرسید. به همین دلیل نیز مذاکره با ایران برای ترامپ به یک موضوع حیثیتی تبدیل شده بود. شرایط به شکلی شده بود که زمانی که آقای روحانی برای حضور در مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک سفر کرده بود سران کشورهای اروپایی اصرار داشتند که آقای روحانی را به کاخ سفید ببرند تا در آنجا بین رئیس‌جمهور ایران و آمریکا یک دیدار تاریخی صورت بگیرد. آقای روحانی در پاسخ به درخواست رهبران کشورهای اروپایی عنوان کرد که سیاست جمهوری اسلامی در شرایط کنونی دیدار روسای جمهوری دو کشور نیست و به همین دلیل این دیدار صورت نگرفت. ترامپ نیز هنگامی که از برجام خارج شد به شکلی رفتار می‌کرد که اهل مذاکره است و حاضر است با ایران درباره پرونده هسته‌ای دوباره مذاکره کند که البته این درخواست منطقی نبود و به همین دلیل با موافقت ایران مواجه نشد.

*آیا شرایط طرفین به سمتی خواهد رفت که ایران و ترامپ سر میز مذاکره بنشینند؟

تصمیم‌گیرنده اصلی در این زمینه مقام رهبری هستند و ایشان به صراحت عنوان کردند که ما نه با آمریکا مذاکره می‌کنیم و نه جنگی رخ می‌دهد. ضمن اینکه عنوان کردند اگر قرار است مذاکره‌ای صورت بگیرد، ممکن است مانند گذشته مذاکره‌ای در بین باشد، اما با این فرد مذاکره نمی‌کنیم. البته در عالم سیاست همه چیز در حال شدن و تغییر است هیچ چیز در وضعیت قبلی خود باقی نمی‌ماند. نکته دیگر اینکه در بین کشورهای غربی معمولا کسی که یک دوره رئیس‌جمهور بوده دیگر خود را کاندیدای ریاست جمهوری نمی‌کند. این در حالی است که تنها کسی که یک دوره پس از ریاست جمهوری دوباره کاندیدای انتخاب شد همین آقای ترامپ بود. این وضعیت به خوبی نشان می‌دهد که ترامپ فرد قابل پیش‌بینی نیست. به همین دلیل در شرایط کنونی ترامپ تلاش خواهد کرد پیشنهاد مذاکره را با ایران مطرح کند و پس از آن شرط و شروط خود را نیز مطرح می‌کند.

ترامپ برای مقابله با ایران یا باید اقدام نظامی کند که با توجه به قدرت نظامی ایران هزینه‌های زیادی برای وی خواهد داشت و یا اینکه فشار اقتصادی را علیه ایران افزایش دهد

*در چنین شرایطی واکنش ایران به پیشنهاد مذاکره ترامپ چه خواهد بود؟

با شناختی که من از روحیه آقای پزشکیان دارم که به مدت 12 سال با ایشان در مجلس همکار بودم، به نظرم پزشکیان بی‌میل برای مذاکره نباشد و تمایل به این کار دارد. من فکر می‌کنم آقای پزشکیان در این زمینه تلاش خواهد کرد که مجوز مذاکره را از مقام رهبری بگیرد. این در حالی است که تصمیم‌گیرنده اصلی در این زمینه مقام رهبری هستند و ایشان باید مجوز مذاکره را صادر کنند. البته از هم اکنون قابل پیش‌بینی است که احتمالا اجازه مذاکره مستقیم داده نخواهد شد اما این احتمال وجود دارد که واسطه‌هایی مانند قطر و عمان و یا برخی کشورهای دیگر زمینه مذاکره را به وجود بیاورند. من با توجه به شناختی که از آقای پزشکیان دارم معتقدم اگر پیشنهاد مذاکره به ایشان شود، به راحتی آن را رد نخواهد کرد. تنها در صورتی که مقام رهبری چنین اجازه‌ای به رئیس‌جمهور ندهند، مذاکره‌ای صورت نمی‌گیرد. در غیر این صورت آقای پزشکیان به مذاکره تمایل خواهد داشت. ایران از ابتدا نیز براساس فتوای مقام معظم رهبری مبنی بر حرام بودن بمب هسته‌ای به دنبال ساخت بمب اتمی نبود و اگر امروز میزان غنی‌سازی ایران افزایش پیدا کرده به دلیل سیاست‌های اشتباهی است که غرب در این زمینه در مقابل ایران اتخاذ کرد.

*آیا در نهایت به پزشکیان برای مذاکره با ترامپ اجازه داده می‌شود؟

شرایط به شکلی است که آقای پزشکیان رأسا نمی‌تواند در این زمینه تصمیم‌گیری کند و باید حاکمیت اجازه این کار را به ایشان بدهد. آقای پزشکیان بارها در رقابت‌های انتخاباتی عنوان کرد که تابع سیاست‌های مقام رهبری است. براساس قانون اساسی نیز وظیفه سیاست‌های کلی نظام با ایشان است. در همین مدتی که از عمر دولت چهاردهم گذشته نیز سفرهایی که وزیر خارجه به کشورهای منطقه مانند مصر و عربستان انجام داده در گذشته به راحتی امکان‌پذیر نبود. به عنوان مثال قرار نبود ایران و مصر در سطح وزیر خارجه با هم دیدار کنند. آقای عراقچی حتی با آقای السیسی رئیس‌جمهور مصر هم دیدار کرد. این در حالی است که ایران و مصر از زمان انورسادات با هم قطع رابطه کرده بودند. البته در برخی مقاطع نزدیکی‌هایی بین ایران و مصر صورت گرفته، اما اقدام وزیر امور خارجه در سفر به مصر نشان می‌دهد که دولت اجازه برخی اقدامات را گرفته است.