نیاز ایران و چین به یکدیگر

همکاری‌های ایران و چنین احتمالا درزمینه فناوری و صنایع نظامی نیز گسترش‌ یافته است. در شرایط کنونی که ترامپ مجدداً در آمریکا رئیس‌جمهور شده، شمشیر خود را برای چینی‌ها تیز کرده است. او قصد دارد در اوکراین به صلح برسد، در خاورمیانه نیز آتش‌بس برقرار کند و حتی با ایران به توافق برسد تا بتواند به سراغ چین برود. از این ‌رو چینی‌ها می‌دانند که در این زمان فشارها بر چین افزایش خواهد یافت. در این صورت چین باید دوستانی داشته باشد و یکی از این دوستان ایران است. چراکه رگ حیاتی چین انرژی است. ترامپ احتمالا به کشورهای عربی فشار خواهد آورد که میزان صادرات خود به چین را کاهش دهند. البته این در معنای قطع صادرات نفت اعراب به چین نیست اما در مورد ایران وضعیت این‌گونه نخواهد بود و آمریکا نمی‌تواند به ایران فشار آورد که صادرات نفت خود را به چین کاهش دهد یا ندهد. لذا نیاز ایران و چین به یکدیگر دوطرفه است. مصاحبه اخیر سفیر چین در ایران بیراه نیست و ایران و چین در هر صورت به توسعه روابط خود با یکدیگر می‌نگرند. پیوند ایران و چین چنان است که حتی اگر اسنپ‌بک توسط غربی‌ها علیه ایران اجرایی شود، باز هم بعید است که ایران و چین سطح همکاری خود را کاهش دهند. البته برخی معتقدند چینی‌ها عموماً به علت اشاره‌ای بین‌المللی نمی‌توانند در ایران سرمایه‌گذاری کنند. اقدامات عمرانی توسط شرکت‌های خصوصی و دولتی چین صورت می‌گیرد. این شرکت‌ها با سایر کشورها هم کار می‌کنند و به‌طور گسترده در کشورهای عربی در حال فعالیت هستند. بنابراین زمانی که ایران در وضعیت تحریم قرار می‌گیرد این شرکت‌ها نیز در صورت فعالیت در ایران تحریم خواهند شد. یکی از دلایلی که چینی‌ها حاضر نشدند بعد از قرارداد 25 ساله در ایران سرمایه‌گذاری کنند، این بود که تحریم‌ها برداشته نشد. زیرا در آن زمان ایران در حال مذاکره با اروپایی‌ها بر سر لغو تحریم‌ها بود. در زمان روحانی و حتی در زمان آقای رئیسی توافق در حال انعقاد بود اما این‌گونه نشد و چینی‌ها نیز از سرمایه‌گذاری در ایران پا پس کشیدند. لذا مشاهده می‌شود که چینی‌ها تمایل زیادی به سرمایه‌گذاری در ایران دارند اما آن‌ها با موانعی روبه‌رو هستند. اگر می‌خواهیم از مواهب رابطه با چین برخوردار شویم، لازم است ابتدا مساله تحریم‌ها را به سرانجام برسانیم. در این صورت، همان‌طور که چین در کشورهای عربی سرمایه‌گذاری کرده، علاقه‌مند خواهد شد که در کشورمان هم سرمایه‌گذاری کند.

*عبدالرضا فرجی‌راد

استاد ژئوپلیتیک