قطعنامه‌ای دیگر یا دورجدید مذاکرات؟

طبق خبرهای منتشر شده تیم دیپلماسی دولت در حاشیه نشست سالانه سازمان ملل با دبیرکل سازمان انرژی اتمی در روند بهبود روابط گفت‌وگوهایی را آغاز کردند و در ادامه مدیرکل سازمان انرژی اتمی به تهران سفر کرد و در این سفر از سایت‌های مورد بحث هم دیدار داشت.

همچنان که در دهه‌های اخیر مشاهده می‌کنیم ایران همواره تلاش کرده تا ابهامات طرف‌های غربی و به‌خصوص آژانس انرژی اتمی در مورد فعالیت هسته‌ایش را رفع کند ولی هر بار این شرکای آمریکایی- اروپایی هستند که با ادعای جدید بر علیه ایران در محاکم بین‌المللی اقداماتی می‌کنند. ادعاهایی که همواره توسط مقامات ایرانی رد شده است. حالا بعد از دیدار گروسی از فردو و نطنز برخی ابراز امیدواری می‌کنند تا روابط روبه بهبود نسبی حرکت کند.

گروسی در سفر به‌تهران با رئیس‌جمهوری، وزیر امورخارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی دیدارهایی برگزار کرد. باتوجه به ابراز امیدواری او بعد از دیدار با پزشکیان باید دید که سرانجام این سفر 2 روزه چه ارمغانی برای ایران خواهد داشت، قطعنامه‌ای دیگر یا رفع تدریجی تحریم‌ها؟ در ادامه این گزارش علاوه بر بررسی اظهارات مقامات با یکی از تحلیلگران بین‌المللی هم مصاحبه‌ای انجام داده‌ایم. بیگدلی معتقد است ایران در شرایط دشوار بین‌المللی قرار دارد.

انتظار نرمش

«علی بیگدلی»، تحلیلگر مسائل بین‌‌المللی در واکنش به‌حضور دبیرکل سازمان انرژی اتمی در تهران به ‌خبرنگار «آرمان‌ملی» می‌گوید: «سفر گروسی به تهران تحت‌شعاع فشارهای سه‌کشور اروپایی برعلیه ایران قرار داشت. باتوجه به تحریم‌هایی که اتحادیه اروپا به‌‍‌تازگی برعلیه ایران وضع کرده بود و مانع پروازهای ایران شدند باید بگوییم روابط خوبی بین ایران و اتحادیه اروپا نیست. در این مورد باید به نشست شورای حکام انرژی اتمی تشکیل خواهد داد اشاره کنیم و به‌ همین دلیل این سفر گروسی به تهران را باید بسیار مهم ارزیابی کنیم. از سوی دیگر اظهارات رئیس سازمان انرژی اتمی ایران بر علیه اروپا می‌تواند واکنش‌هایی داشته باشد ولی به‌نظر تنها برای حفط فضای داخلی بود». این تحلیلگر در همین مورد اضافه می‌کند: «با همه این موارد باید به ابراز رضایت گروسی بعد از دیدار با پزشکیان اشاره کنیم. امیدواریم که این دیدارش با رئیس‌جمهوری و البته بازدید از سایت‌های هسته‌ای فردو و نطنز باعث شود که با دست پر به وین بازگردد. در دفعات پیش مشاهده ‎کردیم علی‌رغم ابراز خشنودی گروسی در تهران، هنگامی که به وین می‌رسید ادبیات خود را تغییر می‌داد. امیدواریم این بار با دوگانگی گروسی روبه‌رو نشویم زیرا وضعیت تحریم‌ها و فشار حداکثری که با حضور ترامپ آغاز خواهد شد ایران را در شرایط نگران‌ کننده‌ای قرار خواهد داد. در این وضعیت اگر گروسی راضی به وین باز نگردد امکان دارد تا هم مکانیزم ماشه فعال شود و هم تحریم‌های 2015 را مجدد علیه ایران اعمال کنند. در این فضا سیاستمداران باید نرمش بیشتری داشته باشند».

ایران دنبال صلح

رئیس‌جمهوری در دیدار با گروسی گفت: «اگرچه امروز دنیا نیز به این باور رسیده که ایران اسلامی به‌دنبال صلح و امنیت در جهان است. ما معتقدیم جنگ نه به نفع ما، نه به نفع منطقه و نه به نفع جهان است و هیچ انسان عاقلی به‌دنبال جنگ افروزی و توسعه دادن آن نیست، اما قطعا در مقابل هر کنشی علیه امنیت خود واکنشی قاطع و محکم نشان خواهیم داد».

گروسی در تهران

مدیرکل آژانس انرژی اتمی در نشست خبری خود در تهران گفت: «باتوجه به تنش‌های بین‌المللی، فضا برای دیپلماسی کوچک شده، پس در این شرایط وظیفه من است که راه‌حل‌های فنی منصفانه را پیدا کنیم. ما در این شرایط می‌توانیم گام‌های عملی را برداریم که به دولت جدید آمریکا و جامعه بین‌الملل نشان دهد که ما می‌توانیم بر روشی تفاهم کنیم، شفاف‌سازی کنیم و راه‌حل ارائه دهیم و بر مبنای این راه‌حل، پیشرفت وجود خواهد داشت. ما در تهران هستیم که به‌دنبال راه‌حل باشیم. تنش‌هایی وجود دارد و ایران در مرکز آن است و وظیفه من این است که یک راه‌حل را برای تنش پیدا کنم و من مطمئن هستم که این راه‌حل قابل دسترسی است». او همچنین در این سفر روزگذشته، جمعه از سایت‌های هسته‌ای شهید علی‌محمدی ‌(فردو) و شهید احمدی‌روشن ‌(نطنز) بازدید کرد.

احیای مذاکرات هسته‌ای

«سیدعباس عراقچی»، وزیر امور خارجه روز پنجشنبه و پس از دیدار با مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: «گفت‌وگوهای بسیار خوب و سازنده‌ای صورت گرفت. من اعلام کردم که ما آماده مذاکرات هسته‌ای و آماده همکاری‌های هسته‌ای در چارچوب توافقات قبلی با آژانس هستیم، البته بستگی به این دارد که طرف‌های مقابل چقدر در این قضیه جدی هستند. مسیر تقابل قبلا امتحان شده است، می‌توانند در آینده هم امتحان کنند. قطعنامه‌ها را قبلا داشتند، می‌توانند داشته باشند».

همکاری ایران و آژانس

 در حالی که همواره آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر همکاری ایران اذعان داشته و در تیره‌ترین دوران همکاری هم ارتباط به طور کامل قطع نشده، آمریکایی‌ها بر طبل خود می‌کوبند و ادعاهای گذشته را تکرار می‌کنند. «ودانت پاتل»، معاون سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در یک نشست مطبوعاتی در واکنش به سفر گروسی گفت: «ما نسبت به اینکه چیزی را به‌عنوان تمایل ایران برای تغییر رفتار خود تفسیر کنیم تردید داریم، چون ما می‌خواهیم شاهد تغییر عملی رفتار ایران و اقدام باشیم نه شاهد نشانه‌ها یا علائم آن. زمان برای تضمین همکاری کامل ایران با آژانس برای حل وفصل مسائل نگران‌کننده قدیمی اهمیت زیادی دارد. رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه آمریکا در این مورد صریح صحبت کرده‌اند. ما می‌خواهیم تضمین کنیم که ایران هرگز سلاح هسته‌ای نداشته باشد و همه گزینه‌های ما روی میز هستند. ما هماهنگی تنگاتنگی با متحدان خود در گروه E۳ پیش از نشست شورای حکام داریم و شدیدا از این نوع تلاش‌ها برای پاسخگو کردن ایران حمایت می‌کنیم».

تروییکا علیه تهران

رویترز فاش کرد که انگلیس، آلمان و فرانسه درصدد ارائه قطعنامه علیه ایران در آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای هستند. دیپلمات‌ها که به تابعیت آنها اشاره نشده به رویترز گفتند: آمریکا نیروی محرکه قطعنامه جدید علیه تهران نیست، اما انتظار می‌رود که از تلاش قدرت‌های اروپایی در این رابطه حمایت کند، همان کاری که درخصوص قطعنامه ماه ژوئن انجام داد. این اقدام اروپایی‌ها همزمان با ورود رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران صورت می‌گیرد. در همین مورد محمد اسلامی، در نشست‌خبری مشترک با گروسی گفت: «کمک کنیم که این جریان نتواند با صدور قطعنامه، روابط ایران و آژانس را تحت تاثیر قرار دهد. صدور هرگونه قطعنامه‌ای علیه برنامه هسته‌ای ایران این حق را برای ما ایجاد می‌کند که اقدام متقابل داشته باشیم».