رهایی از تله FATF با ادله شش‌گانه وزیر اقتصاد

عبدالناصر همتی در همایش ملی توسعه صادرات غیرنفتی با تاکید بر حمایت از بخش خصوصی و سهم موثر صادرات غیرنفتی در رشد و توسعه اقتصادی با ذکر 6 دلیل، عدم پذیرش FATF از سوی ایران را عاملی برای رسمیت بخشیدن به تحریم‌های آمریکا ذکر و تاکید کرد، ایران با پذیرش FATF می‌تواند نرخ صادرات غیرنفتی خود را با حمایت از بخش خصوصی افزایش دهد و به این ترتیب آمریکا و هم پیمان‌هایش را در اجرای تحریم‌ها ناکام بگذارد. کارشناسان معتقدند، قطعاً پیوستن به پیمان‌های تجاری، چون، شانگهای، بریکس، اوراسیا و... می‌تواند درصد مشارکت ایران در روابط اقتصادی در سطح جهانی را افزایش دهد، اما از سوی دیگر حتماً پذیرش معاهدات مالی بین‌المللی چون FATF نیز می‌تواند خط بطلانی بر ادعاهای آمریکا و برخی از هم‌پیمانان اروپاییش باشد که مدعی پولشویی ایران در عرصه‌های مختلف است، این درحالی است که نظام بانکی ایران به گفته وزیر اقتصاد از قوانین پولشویی پیروی می‌کند، اما در حال حاضر فقط چوبِ عدم پذیرش رسمی FATF را می‌خورد و با چالش‌های بسیاری روبه‌روست.

بازارهای از دست رفته

به گزارش «آرمان ملی»، علی‌اکبر محمدخانی کارشناس اقتصاد سیاسی در این باره گفت: تحریم‌های اقتصادی علیه ایران در سالیان گذشته بر توسعه روابط مالی بین‌المللی ایران تاثیر گذاشته و از یک سو میزان درآمدهای نفتی و دسترسی به منابع ارزی را به‌طور مستقیم کاهش می‌دهد و از سوی دیگر باعث عدم امکان بهره‌وری بهینه ایران از ظرفیت‌های داخلی در عرصه بین‌المللی شده است، به گونه‌ای همزمان با اِعمال تحریم‌ها و کاهش حضور ایران در بازارهای صادراتی کشورهای دیگر جای ایران را در برخی حوزه‌ها مانند بازارهای صادراتی نفتی، پتروشیمی و... پر کرده‌اند و حتی در صورتی که اگر هم اکنون نیز تحریم‌ها حذف یا کمتر شود، ایران باید مدت زمان زیادی به دنبال بازارهای جدید باشد تا بتواند محصولات و خدمات خود را ارائه کند.

خروج از شوک‌های نفتی

او ادامه داد: در شرایطی که میزان درآمدهای نفتی کشور طی دهه‌های گذشته اندکی کاهش یافته، به نظر می‌رسد که بهترین راه برای جبران این درآمدها و کسب درآمدهای ارزی، توسعه صادرات غیرنفتی و افزایش روابط تجاری و توسعه بازارهای غیرنفتی است که به عنوان یک استراتژی کلیدی در اقتصاد مقاومتی عمل می‌کند. محمدخانی اضافه کرد: تمرکز بر صادرات محصولات معدنی، کشاورزی، صنایع دستی و حتی گردشگری در صورت سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی مناسب با به کارگیری مدیران کارآمد می‌تواند فقدان درآمدهای نفتی به دلیل تحریم‌ها را جبران کند. بازار کشورهای همسایه، روسیه، چین، هند، کشورهای عضو اوراسیا و... از جمله مناسب‌ترین بازارها برای صادرات محصولات و خدمات ایران به ویژه در بخش کالاهای آب و برق، محصولات پتروشیمی و دیگر محصولات ایران هستند. این موضوع به دولت کمک می‌کند تا کسری بودجه را جبران کند و از فشار بر روی منابع مالی داخلی کاسته شود. این کارشناس اضافه کرد: در حال حاضر برای تأمین نیازهای تولیدی کشور، از تولید داخلی و حتی بودجه پروژه‌های عمرانی استفاده می‌شود. در حالی که کشور می‌تواند با بهره‌برداری از روابط تجاری، منابع ارزی خود را به صورت پایدار و متنوع افزایش دهد. به این ترتیب قطعاً در آینده از شوک‌های محدودیت صادرات نفتی رهایی می‌یابد و همچنین از نوسانات جهانی قیمت نفت نیز مصون می‌ماند. همچنین با توسعه صادرات غیرنفتی، امکان ایجاد فرصت‌های شغلی افزایش می‌یابد و زمینه توسعه و گسترش صنایع داخلی نیز مهیا می‌شود. به‌علاوه این امر به تولیدکننده فرصت می‌دهد تا کیفیت محصولات خود را بهبود بخشد و در رقابت‌های بین‌المللی حضور یابد. با افزایش تولید و گسترش، فرصت‌های شغلی در بخش‌های مختلف، از کشاورزی و صنعت گرفته شده تا خدمات، افزایش می‌یابد که این امر خود منجر به کاهش بیکاری و بهبود کیفیت عمومی می‌شود.

FATF و تاثیر مثبت آن

این کارشناس توضیح داد: افزایش رشد و توسعه تولید داخلی، کاهش خطر تکیه به یک محصول خاص برای تولید را به دنبال دارد و با تنوع بخشیدن به محصولات تولیدی و گسترش بازارهای هدف می‌تواند به کاهش خطر بایکوت جهانی کمک کند. این کارشناس یادآور شد: البته در این راستا باید به برخی از پیمان‌های بین‌المللی مانند FATF و... جهت تسریع و تسهیل انجام مبادلات بانکی پایبند بود تا اثر تحریم‌های بین‌المللی را کاهش داد. در حال حاضر شاهد هستیم اقتصاد برخی از کشورها مانند روسیه آسیب چندانی از محل تحریم‌های بین‌المللی ندیده است که این امر در سایه مدیریت و برنامه‌ریزی مطلوب اقتصادی و همچنین پایبندی به برخی از عهدنامه‌های جهانی است. محمدخانی ادامه داد: بسیاری از کشور‌ها نظیر روسیه و چین که در حال حاضر با ما کار می‌کنند، همگی همواره بر این نکته تاکید می‌کنند که ایران به FATF بپیوندد. واقعیت امر این است که به دلیل اینکه عضو FATF نیستیم روابط اقتصادی ایران با چین و روسیه با دشواری‌هایی مواجه است، چراکه شرکت‌های این دو کشور و سیستم بانکی آنها به مقررات FATF متعهد هستند، از این‌رو وقتی با ایران وارد معامله می‌شوند چون ما عضو FATF نیستیم، دچار مشکلاتی می‌شوند و ایران برای حل این مشکلات ناگزیر از پرداخت هزینه‌های زائد در روند فروش کالا، دریافت، انتقال و تبدیل پول می‌شود. او افزود: برای مقابله با محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها، ایران باید به دنبال ایجاد سیستم‌های بانکی و توسعه سازوکارهای مالی درون‌پیمانی باشد، این می‌تواند شامل استفاده از ارزهای ملی در تجارت و همکاری بانکی با دیگر کشورها باشد.

شش دلیل وزیر

بر اساس این گزارش، عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد نیز طی سخنانی با تاکید بر ضرورت الحاق ایران به FATF گفت: کشورها باید ساز و کاری درست کنند که این گروه مالی مطمئن شود که آن کشور با پولشویی مبارزه می‌کند و از تروریست حمایت نمی‌کند. البته برخی دوستان عنوان می‌کنند وقتی که چون ما تحریم هستیم پس چه نیازی به عضویت در این گروه است، اما ۶ دلیل را اعلام می‌کنم که نشان می‌دهد عضویت و تعامل با این گروه ضروری است. امتیاز و رتبه بالا به افراد و کشورهایی که در این گروه عضویت و تعامل دارند یکی از این دلایل است، هیچ کشوری دوست ندارد در لیست سیاه این گروه قرار گیرد. وقتی ما پولشویی نمی‌کنیم، چرا با این گروه تعامل نمی‌کنیم و نام‌ ما در لیست سیاه می‌رود؟ وزیر اقتصاد ادامه داد: نکته دوم اینکه، تحریم‌های آمریکا سیاسی، یک‌جانبه و متمرکز است و افراد و شرکت‌هایی را هدفمند تحریم می‌کند، اما FATF در واقع کلیت تابعیت ایرانی را تحریم و برای هر ایرانی در هر کجای جهان ایجاد محدودیت می‌کند. حضور در لیست سیاه FATF، به تحریم‌های آمریکا مشروعیت می‌دهد، ما چرا باید به این تحریم‌ها مشروعیت بدهیم؟ تحریم‌ها گاهی شل و سفت و سخت و آسان می‌شود، اما روابط بانکی و عادی‌سازی آن به راحتی امکان‌پذیر نبوده و زمان‌بر است. بر این اساس، حتی کشورهایی مثل روسیه، چین، کوبا و ونزوئلا هم دوست ندارند در لیست سیاه این گروه قرار گیرند. آمریکا برای توجیه و کسب اجماع جهانی تلاش دارد تا نام ایران در لیست سیاه این گروه بماند. نکته دیگر اینکه اقدام تقابلی FATF عملاً به درز اطلاعاتی منجر می‌شود، اما تعامل با این گروه مانع از این کار می‌شود، با عضویت در FATF، آنها به قانون ما احترام می‌گذارند و دیگر کاری با ما ندارند. زمانی که ما در حال مبارزه با پولشویی هستیم و مقررات را اجرا می‌کنیم، درست نیست به دلیل ماندن در لیست سیاه FATF با اتهام پولشویی مواجه شویم. این مسأله، ظلم به جمهوری اسلامی است.