آمریکای ترامپ و ایران

آیا ترامپ همانند گذشته ساختار تحریم‌ها علیه ایران را وضع خواهد کرد یا اینکه او با ترامپی که درگذشته رئیس‌جمهور آمریکا بوده است، تفاوت دارد. البته رئیس‌جمهور منتخب آمریکا افرادی را به کابینه خود از حزب جمهوری‌خواه راه داده که عموما مواضع ضد ایرانی اتخاذ کرده‌اند. این در آن معناست که ایران نباید ملاک خود را در ارتباط با آمریکا اینگونه قرار دهد که نزدیکان ترامپ درگذشته علیه ایران اظهارنظر نکرده باشند تا مسیر برای بحرانی نشدن روابط دو طرف فراهم شود. واقعیت آن است که دونالد ترامپ ویژگی‌های خاصی دارد او افرادی را که بر می‌گزیند فارغ از نوع تفکر این افراد از آن‌ها می‌خواهد که نوع نگاه خود را کنار بگذارند چراکه در آمریکا این رئیس‌جمهور است که تصمیم نهایی را می‌گیرد و همه باید برنامه‌های او را اجرا کنند و ترامپ تنها نظر دیگران را می‌شنود. لذا افرادی که اکنون او برای عضویت در کابینه خود برگزیده مورد اتمام‌حجت رئیس‌جمهور آمریکا قرارگرفته‌اند. البته درگذشته پمپئو و بولتون تفکرات ایدئولوژیک نزدیک به نئوکان‌ها داشتند که بر دیدگاه ترامپ اثر می‌گذاشتند اما اکنون او باتجربه‌ای که دارد احتمالاً به دنبال برنامه مدنظر خود در ارتباط با ایران توسط این افراد خواهد بود. لذا این افراد ممکن است موضع ضد ایران داشته باشند اما در نهایت تصمیم را ترامپ خواهد گرفت. در ارتباط با مسئله هسته‌ای نیز نگاه ترامپ بستگی به سفر آقای گروسی به ایران دارد. اینکه این سفر تا چه اندازه موفقیت‌آمیز باشد بر نگاه ترامپ اثر می‌گذارد. اینکه گروسی در گزارش خود اذعان کند که با تهران به توافق رسیده است که مسائل و سؤالات مربوط به دو سایت باقی‌مانده پاسخ داده شود یا مساله پادمان گامی جلو رود و یا در ارتباط با بازرسان و کارشناسان در ایران به توافقاتی برسند. این گزارش می‌تواند بر نوع نگاه آمریکا به ایران در دولت جدید اثر بگذارد اگر این گزارش مثبت باشد و ایران هم از مذاکره برای رفع مشکلات استقبال کند به نظر می‌رسد مذاکره آغاز خواهد شد و حتی احتمالاً اولین دور از مذاکرات می‌تواند به‌صورت غیرمستقیم صورت گیرد. بنابراین این مساله جای نگرانی ندارد که افراد پیرامون ترامپ چون ضد ایرانی هستند نمی‌توان به مذاکرات امیدوار بود چراکه این افراد باعث افزایش فشارهای ترامپ علیه ایران خواهد شد. ترامپ به‌صورت کلی اعلام کرده است که به دنبال تنش و درگیری نیست و اگر بتواند با ایران توافق کند حتما از آن استقبال خواهد کرد. البته باید این مورد را در نظر گرفت که زمان برای مذاکره کوتاه خواهد بود و مذاکره برای ترامپ باید به نتیجه برسد ازاین‌رو او احتمالا چند ماهی منتظر تصمیم در مورد نتیجه مذاکرات خواهد بود و در نهایت اگر به نتیجه‌ای نرسد تحریم‌ها علیه ایران را ادامه خواهد داد.

*عبدالرضا فرجی راد

 استاد ژئوپلیتیک