نبرد پاستور با مافیای فیلترینگ

 کارشناسان حوزه آموزش معتقدند که فروش کتاب‌ها و کلاس‌های کنکور آنقدری گردش مالی دارد که شاهد حضور مافیای گردن‌کلفت در راس آن باشیم همان موردی که به مافیای فیلترشکن نسبت می‌دهند. سخنگوی دولت در جمع خبرنگاران خطاب به مافیاها گفت:‌ «هیچ مافیایی توان ایستادگی در مقابل وفاق مردم ایران را ندارد، هیچ مافیایی». اگر توجه کنیم نه‌تنها گرایش‌های غیراصولگرایی بر برداشتن فیلترینگ تاکید دارند، بلکه چهره‌های تندرو هم می‌خواهد این نوع از محدودیت در ایران پایان یابد.  «مسعود پزشکیان» با وعده رفع فیلتریگ وارد پاستور شد و از روز اول بررسی‌ آن را در دستور کار قرار داد ولی حالا که بیش از 100 روز از شروع به‌کارش می‌گذرد هنور به‌ نتیجه نرسیده است. فشار رسانه‌ها و شهروندان به او برای انجام این مهم زیاد است در هفته‌های اخیر مشاهده می‌کنیم خبرنگاران هرکجا که اعضای هیات دولت را می‌بینند در مورد زمان برداشتن این محدودیت می‌پرسند، جواب‌ها اما همچنان متمرکز بر موضوع نیست و به شکلی هنوز از ابهام در رنج است. با همه حواشی این پروژه همچنان در دست بررسی است ولی باید ببینیم سرنوشت رفع فیلترینگ با وضعیت کنکور چه شباهت‌ها و چه تفاوت‌هایی دارند.

درآمدی 10 برابر بودجه دولت؟

بنابر گزارشات منتشر شده مافیای فیلترینگ سالانه حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان از فروش فیلترشکن سود می‌برند که باتوجه به عدد بزرگ این خرید و فروش باید بگوییم مقصدش مشخص نیست و نه تنها دولت نمی‌تواند از آنها مالیات بگیرد بلکه زورش هم به آنها نمی‌رسد. در همین مورد باید به میزان بودجه سالانه دولت در سال 1403 اشاره کنیم. طبق گزارشات منتشر شده کل بودجه سال گذشته دولت چیزی حدود 6 هزار میلیارد تومان گزارش شده است. باتوجه به این فاصله باید ببینیم آیا زور پزشکیان به مافیای قدرتمند فیلترشکن خواهد رسید؟

گرفتار در وعده‌ها

‌مجموعه دولت تلاش می‌کند تا خود را در این مورد پرتحرک نشان دهد. پزشکیان روز گذشته در همین مورد بیان داشت:‌ «نتایج ارزیابی‌های علمی و تحلیل اثرات اجتماعی فیلترینگ نشان می‌دهد که هیچیک از اهداف این طرح محقق نشده بلکه مضرات و مشکلات دیگری نیز ایجاد کرده، اما تعجب‌آور است که ما همچنان نسبت به ادامه این روند پرضرر و بی‌نتیجه اصرار داریم». همچنین «شهرام دبیری»، معاون پارلمانی رئیس‌جمهور هم روزگذشته با اشاره به آخرین اقدامات دولت در موضوع فیلترینگ گفت: «موضوع فیلترینگ در دست اقدام است و ان‌شاءا... به‌زودی حل می‌شود». «فاطمه مهاجرانی»، سخنگوی دولت هم در پاسخ به سوالی در همین رابطه اظهارداشت: «رفع مسدودسازی یا فیلترینگ و ضابطه‌مندشدن آن مطرح شد. از روز اول در دستور کار قرار گرفت و در حال پیگیری است. درباره طرح دولت برای ارائه به شورای عالی فضای مجازی گفت‌وگو کردیم اما در نهایت کارگروهی مسئول بررسی آن شد. هیچ مافیایی توان ایستادگی در مقابل وفاق مردم ایران را ندارد، هیچ مافیایی. امیدوارم با تصمیم کارگروه به سمت ضابطه‌مندشدن فضای مجازی خواهیم رفت».

جامعه و فضای مجازی

«حسن خمینی» که به ‌مناسبت هفته کتاب صحبت می‌کرد، بیان داشت: «برای چاپ ۵۰۰ جلد کتاب، ممیزی سخت‌گیرانه اعمال می‌شود اما همان کتاب به‌صورت فایل PDF به‌طور وسیع منتشر می‌شود. امروز بحث بر سر بودن یا نبودن فیلترینگ مطرح است، اما در همین شرایط قریب ۵۰ میلیون نفر عضو تلگرام هستند. امروز داشتن ۲ یا ۳ مدرک دکترا مدشده، اما اندازه لیسانسه هم سواد ندارند. در این شرایط ملاک‌ها هم کمی می‌شوند».

نظر مثبت جلیلی

«سعید جلیلی»، نامزد انتخابات ریاست جمهوری و از چهره‌های تندرو در واکنش به سوالی که موضوع فیلترنگ و حجاب اشاره داشت، گفت: «برخی مصادیق مثل حجاب و فیلترینگ، پاسخ فرهنگی دارد نه امنیتی. عرصه فضای مجازی ابعاد مختلف دارد و با زندگی مردم عجین شده است. در فضای مجازی هم آسیب وجود دارد ولی باید مسئولیت‌پذیری ایجاد کرد نه محدودیت. اگر مسئولیت‌پذیری ایجاد شد، ضایعات آن به حداقل می‌رسد و فرصت آن بیشتر می‌شود. مفهوم مسئولیت‌پذیری مبنای عمیق فرهنگی است و باید باور داشته باشیم».

تفاوت نگاه در شورا

«رضا تقی‌پور»، نمانیده جبهه‌ پایداری در مجلس و عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی که خود را مخالف رفع فیلتر می‌نامد، خطاب به پزشکیان اظهارکرد: «آقای رئیس‌جمهور بارها اعلام کرده‌اند که به کار کارشناسی اعتقاد دارند. بر همین اساس به‌عنوان یک کارشناس، معتقدم اگر دولت می‌تواند محتوای ضداخلاقی که در داخل این سکوها منتشر می‌شود، حذف یا مسدود کند و راه‌حل فنی برای این کار دارد، بیاید ارائه بدهد و فیلترینگ را بردارد» اما این تنها دیدگاه در این شورا که می‌تواند در رفع فیلترینگ نقش بسزایی داشته باشد، نیست. «محمدحسن انتظاری»، دیگر عضو حقیقی این شورا با تاکید بر اینکه نباید همه مدیریت فضای مجازی را به دست مدیران پلتفرم‌‎ها بدهیم، گفت: «ما لزوما نمی‌خواهیم فیلتر کنیم زیرا معتقدیم باید در فضای مجازی همه به یک میزان دسترسی داشته باشند ولی آیا آنها هم می‌پذیرند. بحث بر سر این موضوع است که سکوها و پلتفرم‌هایی که می‌خواهند در ایران خدمات ارائه کنند باید ضوابط کشور را بپذیرند، البته این موضوع باید باز و شفاف باشد زیرا اگر امروز اجازه دهیم بدون محابا و ضابطه‌ بخواهند در کشور سرویس ارائه کنند بعدا امکان قانونمندکردن آنها فراهم نخواهد بود و دوم اینکه فرصت‌های کشور از دست خواهد رفت».