منافعمان تامین شود مذاکره می کنیم

اساساً دیپلماسی و هنر گفت‌وگو به‌این‌علت جایگاه ویژه در جهان امروز یافته است که دیپلمات‌ها می‌کوشند چالش‌های کشورها با یکدیگر را حل کرده و اجازه ندهند مشکلات به بحران و بحران‌ها به ابربحران و درنهایت جنگ و نابودی و خون‌ریزی ختم شود. نمود واقعی دراین ‌ارتباط در مورد روابط ایران با کشورهای مختلف وجود دارد. ایران و عربستان حتی به مرزهای درگیری نظامی رسیدند اما مشکلات خود را با یکدیگر حل کرده و امروز شنیده می‌شود تا چندی دیگر روابط دو کشور در بالاترین سطح قرار خواهدگرفت. همچنین تجربه توافق‌نامه وین نشان می‌دهد ایران با توسل به توان دیپلمات‌های خود توانسته است برای اولین بار سایه جنگ را در تاریخ تاسیس سازمان ملل از کشور دور کند و تحریم‌های بین‌المللی را خنثی نماید. ازاین‌رو به نظر می‌رسد در ایران کنونی در مواجهه با آمریکای ترامپ درآیند این دیپلمات‌ها هستند که آینده را از هم‌اکنون به تصویر می‌کشند.

*ترامپ در میانه جنگ و صلح

تا این لحظه بر کسی مشخص نیست که نگاه رئیس‌جمهور منتخب آمریکا به سیاست خارجی این کشور چیست و آیا ترامپ روش گذشته را دنبال می‌کند یا در سیاست‌ورزی خود تجدید نظر کرده است. بااین ‌وجود دیدگاه مثبتی در بین افرادی که او احتمالاً برای وزارت خارجه و وزارت دفاع معرفی خواهد کرد در ارتباط با ایران و حتی چین وجود ندارد اما درمجموع می‌توان به این مورد رسید که ترامپ در جنگ‌هایی که نفعی برای آمریکا ندارد هزینه نخواهد کرد. به نظر می‌رسد در مقوله اوکراین، ترامپ آن‌چنان‌که باید از بودجه آمریکا هزینه نمی‌کند. او به ماندن در خاورمیانه در شرایطی که هرلحظه تجهیزات نظامی آمریکا زیر حمله پهپادها قرار می‌گیرد، علاقه‌ای ندارد. در ارتباط با چین نیز او به‌جای انداختن پکن در جداره جنگ با تایوان به جنگ اقتصادی با توسل به‌نظام تعرفه‌های بالا معتقد است. در نبرد در منطقه نیز احتمالا به مقابله با نیروهای مقاومت تا قبل از نشستن در اتاق بیضی، اعتقاد دارد. البته در ارتباط با ایران به هیچ وجهه نمی‌توان از اکنون رفتار ترامپ را پیش‌بینی کرد اما به نظر او در کنار نتانیاهو با توجه به توان موشکی ایران به‌هیچ‌وجه حاضر نیست شرایطی را به وجود آورد که تهران دکترین هسته‌ای خود را تغییر دهد. هرچند او در زمان مانورهای انتخاباتی در برابر هریس اعلام کرده که اسرائیل باید به تأسیسات هسته‌ای ایران حمله کند اما همان زمان هم به‌صورت تلویحی از این ادعا کوتاه آمد. به نظر می‌رسد باید در ارتباط با نگاه ترامپ به ایران تا بسته شدن تیم سیاست خارجی او و روشن شدن نگاه این تیم به مسائل خاورمیانه، اسرائیل، لبنان و مقاومت در منطقه صبر کرد.

* سوداگری جاه‌طلب

ترامپ قبل از اینکه یک رئیس‌جمهور باشد یک تاجر موفق است و با همین دیدگاه تجارتی است که نظام تعرفه‌ای خاص را در ارتباط با چین در نظر گرفت و در آینده نیز در نظر خواهد گرفت چراکه جنگ برای یک تاجر جز ورشکستگی دستاورد دیگری ندارد. این فرد تاجر و به‌شدت جاه‌طلب درزمانی که از برجام خارج شد قبل از خروج خواستار مذاکره با ایران بود و مدام اعلام می‌کرد که ایرانی‌ها با برجام سر ما کلاه گذاشته‌اند. به نظر منظور او این بود که آمریکای ترامپ که شعارش «آمریکا اول» بود، هیچ سهمی در مسائل اقتصادی در ایران بعد از برجام نداشت و آمریکا زمین بکر سرمایه‌گذاری را با توسل به تحریم‌ها در ایران به وجود آورده است اما بعد از رفع تحریم‌ها این شرکت‌های اروپایی و چینی بودند که موقعیت فعالیت در ایران را پیدا کردند. از این‌رو در یک اقدام غیرحقوقی و غیرسیاسی از برجام خارج شد و تمام معادلات در ارتباط با تعامل غرب با ایران را بر هم زد. چراکه ترامپ هیچ‌گاه فکر نمی‌کرد ایران گام‌به‌گام از تعهدات خود به عقب بازگردد به‌طوری‌که به گفته مقامات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در فاصله چند روزه تا ساخت بمب اتمی قرار گیرد. اتفاقاً انتخاب این استراتژی از سوی ایران در برابر آمریکا به‌این‌علت است که تهران اهل مذاکره بود اما نه با دست‌خالی! ایران امروز نه‌تنها در حوزه نظامی دست بسیار برتری نسبت به دوران اول ریاست جمهوری ترامپ دارد بلکه در حوزه هسته‌ای نیز در مقایسه با قبل از برجام جایگاه رفیع‌تری دارد. ازاین‌رو اکنون اگر بخواهد به مذاکره بپردازد باقدرت پشت میز مذاکره خواهد نشست و البته این بار ایران پیش‌شرط‌هایی جدی برای مذاکرات دارد.

*استقبال عراقچی از مذاکره

 به نظر می‌رسد در ایران نیز بر پایه حفظ منافع ملی بر روی عدم افزایش تنش بین ایران و آمریکا حتی در دوران ترامپ نظرات صریح و مثبتی وجود دارد. سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان در حاشیه هیات دولت در جمع خبرنگاران در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا برنامه‌ای برای مدیریت تنش با آمریکا وجود دارد، بیان کرد: این سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران است که ما اختلافاتی را با آمریکا داریم که بسیار اصولی و مبنایی است. ممکن است حل‌شدنی نباشد، اما باید مدیریت کنیم تا هزینه‌ها و تنش‌ها کاهش پیدا کند. این کاری است که همیشه انجام می‌دهیم. وی در ادامه در پاسخ به این پرسش که آیا کماکان کانال ارتباطی عمان بین ایران و آمریکا وجود دارد، بیان کرد: کانال‌های تماس بین ما و آمریکایی‌ها همچنان وجود دارد. وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ سؤالی درباره امکان مذاکره با آمریکا گفت: اگر منافع ما تأمین شود حتما با آمریکا هم مذاکره می‌کنیم.