جامعه آمریکا در انتخابات اخیر به شدت دوقطبی شده است

 آخرین مجموعه نظرسنجی‌های نیویورک تایمز و کالج سی‌نا نشان می‌دهد که کاملا هریس در کارولینای شمالی و جورجیا قدرت تازه‌ای از خود نشان داده، در حالی که ترامپ، پیشتازی هریس را در پنسیلوانیا از بین برده و در آریزونا همچنان برتری دارد. چندین دهه بود که نظرسنجی‌ها رقابت انتخاباتی را در آمریکا در بسیاری از ایالت‌های چرخشی اینقدر نزدیک به تصویر نکشیده بودند. بر اساس نظرسنجی‌ها، خانم هریس در حال حاضر با فاصله اندک در نوادا، کارولینای شمالی و ویسکانسین در پیش است، در حالی که ترامپ در آریزونا برتری دارد. این نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که آنها در رقابت‌های نزدیکی در میشیگان، جورجیا و پنسیلوانیا هستند، اما نتایج در تمام هفت ایالت نشان می‌دهد هیچ‌یک از نامزدها در هیچ‌یک از آن‌ها برتری قطعی ندارد. هر دو نامزد مسیرهای متعددی برای کسب ۲۷۰ رأی الکترال لازم برای پیروزی دارند. در چنین رقابت نزدیکی، حتی یک خطای کوچک سیستماتیک در نظرسنجی‌ها می‌تواند رقابت را به طرز قطعی به نفع یکی یا دیگری تغییر دهد، اما نشانه‌هایی وجود دارد که رأی‌دهندگان دیرهنگام به نفع هریس رأی می‌دهند. در میان ۸ درصد از رأی‌دهندگانی که گفتند به تازگی تصمیم خود را گرفته‌اند، هریس با ۵۵ درصد به ۴۴ درصد پیشتاز است. «آرمان ملی» برای تحلیل و بررسی آخرین تحولات پیرامون انتخابات آمریکا با مرتضی مکی تحلیلگر روابط بین‌الملل گفت‌وگو کرده که در ادامه می‌خوانید.

*تحلیل و ارزیابی شما از فضای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا چیست و فکر می‌کنید با توجه به اتفاقاتی که در روزهای اخیر رخ داده شانس کدام یک از نامزدهای انتخاباتی بیشتر است؟

انتخابات ریاست جمهوری این دوره در آمریکا بسیار نزدیک و فشرده بوده و شاید بتوان عنوان کردن غیرقابل پیش‌بینی‌ترین انتخابات تاریخ آمریکا بوده است. شرایط رقابت بین جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها در ایالت‌های چرخشی به شکلی است که تفاوت میزان آرا به چند هزار نفر می‌رسد. این در حالی است که با تغییر نتیجه نهایی ایالت‌های چرخشی با چند هزار رأی می‌تواند نتیجه نهایی انتخابات تغییر کند. این وضعیت نیز چالش جدیی برای جامعه آمریکا ایجاد کرده است. ترامپ در سخنرانی‌های خود به صراحت عنوان کرده که در صورتی که در انتخابات شکست بخورد نتیجه انتخابات را نخواهد پذیرفت. وی بارها اعلام کرده در صورتی که دموکرات‌ها در انتخابات به پیروزی برسند قطعا در انتخابات تقلب شده است. برخی افراد مانند جان بولتون نیز که زمانی از جمله افراد نزدیک به ترامپ بوده نیز عنوان کرده بعید به نظر می‌رسد در صورتی که ترامپ در انتخابات شکست بخورد، نتیجه انتخابات را بپذیرد. چهار سال پیش نیز ترامپ دست به چنین اقداماتی زد و باعث به وجود آمدن تنش در جامعه آمریکا شد. یعنی در حالی که رئیس‌جمهور بود دست به چنین کارهایی زد اما نتوانست از ابزارهایی که در اختیار داشت برای تداوم ریاست جمهوری خود استفاده کند و در نهایت از بایدن شکست خورد. با این وجود با توجه به شکاف و دو قطبی مشهودی که امروز در جامعه آمریکا ایجاد شده در صورتی که ترامپ نتیجه انتخابات را نپذیرد ممکن است جامعه آمریکا به سمت اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی حرکت کند.

*در شرایط کنونی پیامدهای بین‌المللی پیروزی هر کدام از کاندیدای ریاست جمهوری آمریکا مورد توجه قرار گرفته است. پیروزی هریس یا ترامپ چه تفاوت‌هایی در معادلات بین‌المللی ایجاد خواهد کرد؟

بدون تردید انتخاب هر کدام از کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری پیامدهای متفاوتی در عرصه بین‌المللی به وجود خواهد آورد. به عنوان مثال در زمینه جنگ اوکراین ترامپ عنوان کرده در صورتی که در انتخابات به پیروزی برسد قبل از مراسم تحلیف ریاست جمهوری سرنوشت جنگ اوکراین را مشخص خواهد کرد. به هر حال مشخص است که وی به دنبال سازش با روسیه است و به همین دلیل نیز کشورهای اروپایی از هم‌اکنون خود را برای احتمال به قدرت رسیدن ترامپ آماده کرده‌اند. در مورد مسائل خاورمیانه و به خصوص ایران نیز اینکه هریس در انتخابات به پیروزی برسد یا ترامپ، تبعات متفاوتی خواهد داشت. ترامپ اسرائیلی‌ترین و ضد ایرانی‌ترین رئیس‌جمهور آمریکا بوده است. همان طور که در چهار سال دوران ریاست جمهوری خود نیز نشان داد وی هیچ ابایی از انجام اقدامات تنش‌زا مانند خروج از برجام و ترور سردار سلیمانی ندارد. در مورد اسرائیل نیز ترامپ در چهار سال ریاست جمهوری خود اقدامات زیادی انجام داد که روسای جمهوری گذشته آمریکا درباره انجام آن تردید‌های زیادی داشتند. نمونه بارز آن به رسمیت شناختن بیت‌المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل بود که در حالی که نزدیک به25 سال از مطرح شدن آن می‌گذشت، اما روسای جمهوری آمریکا به دلیل برخی ملاحظات آن را اجرایی نکردند، اما ترامپ این کار را انجام داد. نکته دیگری که در این زمینه وجود دارد این است به دلیل اقداماتی که اسرائیل پس از هفت اکتبر در یک سال گذشته انجام داده، در یک شرایط خاص قرار گرفته است. به همین دلیل با توجه به حمایت‌هایی که ترامپ در چهار سال گذشته دوران ریاست جمهوری خود انجام داد در صورتی که دوباره به قدرت برسد می‌تواند حمایت‌های جدید و بیشتری از اسرائیل انجام بدهد. بدون تردید حمایت تمام‌عیار ترامپ از اسراییل روی تنش بین ایران و این رژیم تأثیرگذار خواهد بود و می‌تواند چشم‌انداز غیر قابل پیش‌بینی را پیش روی منطقه قرار بدهد.

بدون تردید حمایت تمام‌عیار ترامپ از اسرائیل روی تنش بین ایران و این رژیم تأثیرگذار خواهد بود و می‌تواند چشم‌انداز غیرقابل پیش‌بینی را پیش روی منطقه قرار بدهد

*خانم هریس در صورتی که در انتخابات به پیروزی دست پیدا کنند به عنوان اولین زن رئیس‌جمهور تاریخ آمریکا خواهند بود. با توجه به اینکه وی رنگین پوست است، در فضای کنونی انتخابات زن بودن و رنگین پوست بودن برای خانم هریس مزیت به شمار می‌رود یا چالش؟

من فکر می‌کنم آن دو موضوع هم می‌تواند برای خانم هریس مزیت به شمار برود و هم چالش. مزیت از این بابت که زن بودن خانم هریس باعث خواهد شد که زنان آمریکا اقبال بیشتری به وی نشان بدهند و رنگین پوست بودن ایشان نیز می‌تواند در راستای همزیستی مسالمت‌آمیز اقوام و نژاد‌های که مورد نظر حزب دموکرات است تأثیرگذار باشد. با این وجود این دو نکته چالش‌هایی را نیز ممکن است به همراه داشته باشد. به هر حال رنگین پوست بودن خانم هریس باعث خواهد شد که وی در میان جامعه سفیدپوستان آمریکا با ریزش آرا مواجه شود. امروز ما درباره جامعه آمریکایی صحبت می‌کنیم که به شدت دوقطبی شده در حالی که در سال‌ها و حتی دهه‌های گذشته سابقه نداشته که جامعه آمریکا دچار چنین وضعیتی باشد. نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که باراک اوباما به عنوان یک رنگین پوست به مدت هشت سال رئیس‌جمهور آمریکا بوده است. به همین دلیل نیز برخی تابوها درباره رنگین پوستان در جامعه آمریکا شکسته شده و این موضوع کار را برای خانم هریس راحت‌تر خواهد کرد. در دوران ریاست جمهوری اوباما نیز اقوام و نژاد‌های مختلف در دورن آمریکا همزیستی مسالمت‌آمیزی با هم داشتند. به همین دلیل نیز زن بودن و رنگین پوست بودند خانم هریس نمی‌تواند دو متغییر تعیین کننده در نتیجه نهایی انتخابات آمریکا به شمار برود. امروز جامعه آمریکا با توجه به شکاف‌های نژادی، قومی و اقتصادی که دارد به سمت یک جامعه پرتنش در حال حرکت کردن است. به همین دلیل نیز اگر ترامپ در انتخابات پیروزی شود تنش‌های اجتماعی عمیق‌تر خواهد شد. این وضعیت در چهار سالی که وی قدرت را در اختیار داشت به خوبی قابل مشاهده بود.

*دولت پزشکیان نسبت به تعامل با غرب دیدگاه سخت‌گیرانه‌ای ندارد. پیروزی کدام یک از کاندیدای ریاست جمهوری آمریکا ممکن است شرایط را برای مذاکره بهتر کند؟

واقعیت این است که نمی‌توان به راحتی اختلاف‌نظرهایی را که بین جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها بر سر ایران وجود دارد نادیده گرفت. شرایط به شکلی است که فردی مانند اوباما حامی برجام است و در مقابل فردی مانند ترامپ از برجام خارج می‌شود که این وضعیت به خوبی نشان می‌دهد اینکه رئیس‌جمهور آمریکا یک دموکرات باشد یا جمهوری‌خواه در معادلات مرتبط با ایران تأثیرگذار خواهد بود. در یک سال گذشته شاهد افزایش تنش بین ایران و آمریکا بودیم و گسترش این تنش روی تحولات آینده منطقه و جهان تأثیرگذار خواهد بود. در چنین شرایطی باید عنوان کرد در صورتی که خانم هریس در انتخابات به پیروزی برسد فرصت‌ها و ظرفیت‌های بیشتری برای گفت‌وگو بین ایران و آمریکا وجود خواهد داشت و در صورتی که ترامپ به پیروزی برسد شرایط قابل پیش‌بینی نخواهد بود به شکلی که در عین حالی که می‌توان باعث افزایش تنش بین ایران و آمریکا باشد از سوی دیگر می‌تواند زمینه‌هایی نیز برای مذاکره به وجود بیاید. ترامپ فردی غیرقابل پیش‌بینی است و نشان داده در عین حالی که برخی اقدامات وی می‌تواند تنش‌ها را افزایش بدهد، اما برخی دیدگاه‌ها نیز می‌تواند زمینه‌ساز مذاکره بین ایران و آمریکا شود. ترامپ بارها در رقابت‌های انتخاباتی اعلام کرد که در صورت پیروزی در انتخابات به دنبال افزایش تنش و درگیری با ایران نیست و به همین دلیل شاید بتوان شرایطی را تصور کرد که ایران مذاکره را بپذیرد.