بازی شطرنج ایران با انتخابات آمریکا

 درگیری‌ها بین ترامپ و هریس به اوج خود رسیده است. دموکرات‌ها از کلینتون‌ها تا اوباما در میتینگ‌های سیاسی حزب دموکرات به خصوص ایالت‌هایی که آرای آنها قطعی نشده و همین ایالت‌ها احتمالا سرنوشت انتخابات آمریکا را مشخص می‌کنند، حاضر شده و با تمام توان در برابر ترامپ از کامالا هریس دفاع کرده و رئیس‌جمهور سابق آمریکا را مورد تاخت و تاز قرار داده‌اند. ترامپ نیز لجوجانه به دموکرات‌ها پاسخ می‌دهد و یک تنه در برابر آنها ایستاده است تا هم شکست قبلی خود را جبران کند و هم اینکه اجازه ندهد هریس و دموکرات‌ها بار دیگر به کاخ سفید راه یابند. رقابت‌ها به شدت نفس‌گیر شده است. نظرسنجی‌ها بر روی ایالات چرخشی متمرکز شده‌اند که یا هریس و ترامپ دارای آرای برابرند و یا در برخی ایالت‌ها ترامپ و در برخی دیگر هریس پیشتاز است. با این وجود هریس رشد بیشتری از ترامپ پیدا کرده است و میزان آرای خود را به صورت آرام و پیوسته افزایش می‌دهد. به طوری که برخی از نظرسنجی‌ها که آرای هر دو نامزد را برابر اعلام کرده بودند در آخرین آمار به افزایش رشد آرای هریس در برابر ترامپ اشاره می‌کنند.

*ابعاد داخلی و خارجی

کمتر مسبوق به سابقه بوده که در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا، نگاه دولتمردان این کشور تا این حد به خارج از ایالات متحده دوخته شده باشد. چرا که براساس یک عرف جا افتاده در آمریکا، دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان هیچ تصمیم بزرگی در سیاست خارجی این کشور در فاصله یک ساله تا برگزاری انتخابات نمی‌گیرند و بیشتر به مسائل داخلی آمریکا توجه دارند. شهروندان آمریکایی نیز در هنگام رای دادن به اولویت‌‌های اقتصادی نگاه می‌کنند و سیاست خارجی برای آنها در اولویت پایین‌ قرار می‌گیرد اما این بار ترکش تنش در خاورمیانه به صورت شگفت‌انگیزی به صندوق رای و حتی خروجی این صندوق خورده است. خصوصا اینکه ایران و محور مقاومت قصد دارند در فاصله بسیار کم تا انتخابات ریاست جمهوری در مورد حمله به اسرائیل تصمیم بگیرند. بسیاری از تحلیلگران معتقدند که هرگونه تصمیمی از سوی ایران برای پاسخ به اسرائیل قبل از انتخابات آمریکا می‌تواند نتیجه منفی بر میزان آرای دموکرات‌ها بگذارد آن هم در شرایطی که نتیجه انتخابات در آمریکا به میزان افزایش و کاهش آرا در حد یک الی یک و نیم درصد در ایالات‌ها به آرای سیار بستگی دارد. هرچند دموکرات‌ها در آن سوی ماجرا قصد دارند با پایان دادن به جنگ در لبنان بر نتیجه انتخابات به نفع خود اثر بگذارند. به عبارت بهتر تنش بین ایران و اسرائیل، چاشنی انفجاری در صندوق‌های رای آمریکاست که ممکن است بر میزان رای طرفین اثر بگذارد.

*انتخابات و نگاه به ایران

واقعیت آن است که با توجه به رویکرد تهران بر عدم پذیرش نظم آمریکایی برای جهان و خصوصا در منطقه و به ویژه مساله اسرائیل همان طور که مقامات نظامی و امنیتی ایران همواره تاکید می‌کنند، برای ایران تفاوتی ندارد که جمهوری‌خواهان در آمریکا حاکم شوند یا دموکرات‌ها. با این وجود نمی‌توان از لبه‌های جنگی و لبه‌های تحریمی جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها سخن نگفت. به هر طریق فارغ از آنچه ایران در آن در مساله فلسطین با آمریکا اختلاف دارد، پایتخت‌های دو کشور در زمانی که دموکرات‌ها در آمریکا در قدرت قرار دارند تمایل بیشتری برای حل مسائل از طریق گفت‌وگو غیر مستقیم نشان داده‌اند. نمونه آن انعقاد برجام در زمان دولت میانه‌روی ایران (دولت روحانی) و دولت دموکرات آمریکا (دولت اوباما) در سال 2015 است. اگر چه دولت بعدی در ایران نگاه متفاوتی داشت اما در سیاست خارجی نسبت به برجام، نگاهی مبتنی بر منافع ملی داشته و تاکید بر بازگشت داشت اما در آمریکا سیاست طلبکارانه‌ای حاکم بود که اجازه بازگشت آمریکا به برجام را نمی‌داد. در ادامه دولت بایدن مجبور به برگزاری نشست‌هایی غیر مستقیم با واسطه یکی از کشورهای منطقه شد که تا حدی از تنش‌ها کاست و به توافق نانوشته برای کاهش تنش انجامید.

* ترامپ و هریس در برابر ایران

 واقعیت آن است که دو دیدگاه در آمریکا در مورد ایران وجود دارد. دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان نگاه متفاوتی در مورد مساله ایران دارند. اگر مساله ایران برای آمریکا را پرونده هسته‌ای بدانیم، ترامپ برجام را باج دموکرات‌ها به ایران می‌داند و معتقد است که آمریکا سهمی از آن نداشته و از آن خارج شد. حال اینکه آمریکای بایدن و به عبارت دیگر آمریکای دموکرات‌ها فارغ از برجام، توافق هسته‌ای را پلی برای مذاکره با ایران برای حل سایر مسائل از جمله مسائل امنیتی در غرب آسیا می‌دانست. اکنون در بین دو طرف در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا همین تفاوت دیدگاه دیده می‌شود. آنگونه که در برخی رسانه‌ها انعکاس ضعیفی داشته، نامزد جمهوری‌خواهان دونالد ترامپ احتمالا با افزایش تنش بین رژیم صهیونیستی و ایران موافقت دارد تا از این رهگذر پرونده هسته‌ای برای آمریکا بسته شود اما آنچه هریس در ارتباط با ایران به دنبال آن است نه موضوع هسته‌ای بلکه مقابله با آن چیزی است که آنها حرکت تهران به سوی ساخت سلاح نامیده است. آنها به خوبی می‌دانند اگر ایران خصوصا در زمان کنونی مورد حمله قرار گیرد، تهران می‌تواند به سرعت دکترین دفاعی خود را تغییر دهد. چنانکه رئیس شورای راهبردی سیاست خارجی در ایران بر آن مهر تایید زده است.

*ایرانی‌های بازی بلد

واقعیت آن است که ایرانی‌ها خوب قواعد بازی را بلد هستند، آنها بازی شطرنج را ابداع کردند و حتی اگر قبل از انتخابات آمریکا به اسرائیل حمله کنند از آثار آن اطلاع دارند. در خاطر داریم که حمله ایران به سفارت آمریکا در تهران و گروگانگیری دیپلمات‌ها چه اثری بر انتخابات در آمریکا گذاشت و رئیس‌جمهور وقت آمریکا حتی در ساعات پایان کار خود در کاخ سفید در اندیشه آن بود که حداقل در دقایق پایانی حضورش در اتاق بیضی در کاخ سفید گروگان‌ها از تهران آزاد شوند اما او کاخ سفید را ترک کرد و دقایقی بعد از استقرار رئیس‌جمهور جدید در آمریکا گروگان‌ها در ایران آزاد شدند. حال باید دید آفرینندگان بازی شطرنج در ایران در اندیشه چه اقدامی در فاصله چند ساعته تا برگزاری انتخابات در آمریکا هستند؟