سفر رئیس‌جمهور به روسیه و چند نکته

 حال اینکه این سفر رئیس‌جمهور به روسیه برای شرکت در نشست بریکس می‌تواند برای ایران دستاوردی داشته باشد باید اذعان داشت که بریکس در ابتدای کار به دنبال این است که هماهنگی قدرت‌های نوظهور را با یکدیگر به وجود بیاورد. ضمن اینکه بتوانند نهادهایی مستقل از نهادهای غربی ایجاد کنند مثل نهادهای مالی که بتواند مقداری وابستگی این کشورها به دلار را کمتر کند. در واقع قدم‌های اولیه بریکس مقداری زمان‌بر است و به این زودی‌ها نتیجه نمی‌دهد. ضمن اینکه در خود اعضای کشورهای بریکس نیز اختلاف نظر وجود دارد. مثلاً هندوستان یک عضو مهم بریکس است، اما با چین اختلاف نظر زیادی دارد یا برزیل یک عضو مهم بریکس است، اما روابط گسترده با غرب و به ویژه آمریکا دارد. لذا کار بریکس به آسانی نیست که تصور کنیم حتی برای چند سال آینده هم نتیجه دهد. اما می‌توان برای یکی دو دهه آینده بر روی این گروه حساب کرد که سازوکار مالی نسبتا جان‌دار ایجاد کند که در واقع از حجم وابستگی‌ها کم شود. از طرفی در کنار این نشست آقای پزشکیان قرار است با بعضی از روسای جمهور عضو بریکس ملاقات داشته باشد و تا جایی که مشخص است بنا است که با آقای پوتین و آقای سیسی، رئیس‌جمهور مصر ملاقات کند. هر چند که ممکن است با رئیس‌جمهور چین هم ملاقاتی داشته باشد. البته ملاقات با آقای پوتین طبق خبرهایی که به نقل از وی اعلام شده گفته؛ در رابطه با مسائل منطقه و درگیری‌های ایران و اسرائیل دخالتی نمی‌کنیم. لذا نباید انتظار داشته باشیم که در ملاقات آقای پزشکیان با آقای پوتین، او اعلام کند که ما حامی ایران هستیم. از طرفی ملاقات با آقای سیسی هم با توجه به ملاقات‌هایی که آقای عراقچی در خاورمیانه داشته و قبل از ترکیه در مصر بوده و با آقای سیسی ملاقات کرده حتما گزارشی از این ملاقات به آقای پزشکیان ارائه شده و طبیعتاً دنباله آن مباحث گرفته می‌شود که بیشتر تمرکز بر روی همین مسائل غزه و لبنان خواهد بود. به نظرمی‌رسد مصر نیز به تنهایی نمی‌تواند کار چندان زیادی انجام دهد. البته نه اینکه اصلا نتواند کاری کند. بالاخره رژیم صهیونیستی نشان داده که به هیچ قاعده‌ای پای‌بند نیست و گاه توصیه‌های آمریکا را هم نشنیده می‌گیرد و در مواردی حتی نمی‌تواند روی تصمیمات نتانیاهو تاثیر بگذارد. فقط می‌تواند کمک‌های نظامی خود را به صهیونیست‌ها قطع کند که آن هم آمریکا در شرایطی که دو هفته تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در این کشور زمان باقی است، چنین کاری نمی‌کند چون به ضرر خانم هریس خواهد بود. اما به هر جهت نفس این ملاقات‌ها خوب است. چه دیدار با آقای پوتین که احتمالا در رابطه با قرارداد راهبردی ایران و روسیه هم صحبت می‌شود که البته قبلا قرار بود در همین نشست به امضا برسد و معلوم نیست امضا می‌کنند یا نمی‌کنند. اما یک تجدید دیداری می‌شود. در خصوص دیدار با آقای سیسی هم روابط رسمی با مصر نداریم اما روابط در حال بهبود است. حال باید تلاش کنند که روابط دو کشور برقرار شود. مصری‌ها حدود چند دهه است که در گفت‌وگو‌ها خواهان بر قراری روابط با ایران هستند اما در عمل چیز دیگری نشان می‌دهند. لذا این بار نیز تصور نمی‌شود که مصری‌ها بخواهند با ایران روابطی برقرار کنند چون ملاحظات خاص خود را دارند.

*عبدالرضا فرجی راد

تحلیلگر مسائل بین‌الملل