حباب یا جو روانی؟

 صاحب‌نظران بر این باور هستند که پیش‌بینی این بازار و احتمال کاهشی شدن قیمت سکه در ارتباط تنگاتنگی با شدت تحولات منطقه‌ای، نوسانات نرخ ارز و سیاست‌های داخلی و خارجی است، چنانچه تنش‌ها در منطقه و بی‌ثباتی‌های اقتصادی بیشتر شود، افزایش قیمت ممکن است ماندگار باشد، در غیر این‌صورت با مدیریت مطلوب نهادها و سازمان‌های مالی کشور، احتمال کاهش و تثبیت قیمت‌ها وجود خواهد داشت.

دلایل افزایش قیمت بی‌سابقه سکه

به گزارش «آرمان ملی»، افزایش بی‌سابقه قیمت سکه در ایران نتیجه مجموعه‌ای از عوامل داخلی و خارجی است که به گفته کارشناسان، هم ناشی از تشدید تنش‌های سیاسی و نظامی در منطقه بوده و هم به مشکلات ساختاری اقتصاد ایران ربط دارد. همه این عوامل دست‌به‌دست هم داده‌اند تا قیمت سکه به سطح بی‌سابقه برسد. در روزهای اخیر، قیمت سکه تمام بهار آزادی امامی به 55 میلیون تومان، سکه نیم‌بهار آزادی به ۲۹ میلیون تومان و سکه ربع‌بهار آزادی به ۱۸ میلیون تومان رسید. این افزایش قیمت نه تنها ناشی از رشد قیمت جهانی طلا بوده، بلکه از نوسانات شدید در نرخ ارز و وضعیت داخلی اقتصاد نیز متاثر شده است. بر اساس تحلیل‌های مالی، حباب سکه در بازار کنونی ایران حدود ۱۲ میلیون تومان برآورد شده است، این یعنی قیمت واقعی بر اساس ارزش طلای آن بسیار کمتر از قیمت فعلی است که نشان‌دهنده تاثیر عوامل روانی و انتظارات منفی نسبت به آینده اقتصاد نیز دارد.

آسیب‌پذیری بازارهای مالی

بر اساس این گزارش؛ تاثیرپذیری بازارهای مالی ایران از رخدادهای مختلف امنیتی، نظامی، مالی و... در منطقه و در مواردی حتی در دیگر کشورهای جهان، محدود به دوره کنونی نیست. در عین حالی که شایعات و تحرک دلالان در تشدید تلاطم بازار بسیار موثر هستند. رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران ضمن اعلام اینکه افزایش قیمت طلا در بازارهای جهانی و نوسانات افزایشی نرخ ارز در داخل و همچنین تنش‌های سیاسی - اقتصادی منجر به افزایش قابل توجه قیمت سکه و طلا شده است، گفت: التهاب قیمتی در بازار شکل گرفت اما خوشبختانه این التهاب قیمت، منجر به التهاب تقاضایی و افزایش هیجانات کاذب بازار نشد. نادر بذرافشان در رابطه با وضعیت یک هفته اخیر بازار اظهار کرد: در این هفته در بازارهای جهانی رکوردشکنی بهای جهانی طلا را شاهد بودیم؛ به‌گونه‌ای که ٢٧٠٠ دلار را هم رد کرد. رحیم زارع، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با اشاره به افزایش قیمت طلا و سکه در روز‌های اخیر اظهار کرد: بخش زیادی از قیمت سکه، ناشی از حباب آن است که اکنون به ۱۲ میلیون تومان هم رسیده است. در حال حاضر با توجه به حباب قیمتی ایجاد شده در بازار سکه، حراج سکه توسط بانک مرکزی در این شرایط می‌تواند به کاهش حباب کمک کند. زارع با اشاره به جنبه‌های روانی نوسانات قیمتی در بازار طلا و ارز افزود: حباب‌های قیمتی در بازار طلا و ارز، بیشتر جنبه روانی دارند تا اقتصادی، و ناشی از اتفاقات متعدد سیاسی- امنیتی منطقه هستند. وی خاطرنشان کرد: البته این تغییر قیمت‌ها قابل مقایسه با تلاطم‌های سال‌های گذشته نیست و امروز میزان تغییرات قیمت در بازار ارز به حداقل رسیده است. این نماینده مجلس تصریح کرد: از طرفی افزایش ریسک‌های بین‌المللی و سیاست‌های کاهش نرخ بهره آمریکا باعث شده تا نرخ اونس جهانی در ماه‌های اخیر روند افزایشی قابل توجهی طی کند که بیش‌ترین اثرگذاری را بر قیمت طلا و سکه در داخل داشته است. وی در ادامه توضیح داد: در سال‌های گذشته، بازار ارز ما به کوچک‌ترین اظهارنظر‌ها واکنش نشان می‌داد و دچار تلاطم می‌شد، اما امروز با وجود بزرگ‌ترین اتفاقات امنیتی دهه‌های اخیر در منطقه که ماه‌های گذشته شاهدش بودیم، تغییرات قیمتی بسیار کمتر شده و افزایش‌های ناچیز پس از چند روز فروکش می‌کنند و بازار آرامش خود را بازمی‌یابد. زارع با ابراز امیدواری نسبت به آینده بازار ارز کشور اظهار داشت: ثبات در بازار ارز نقش کلیدی در رونق حوزه تولید و سایر بازار‌های کشور دارد. امیدواریم پس از تخلیه هیجانات ثبات به بازار ارز برگردد و تأثیرات مثبتی در اقتصاد کشور شاهد باشیم.

حباب قیمتی و انتظارات روانی

بر اساس این گزارش؛ کارشناسان همچنین بر این اعتقاد هستند؛ سیاست‌های اقتصادی و پولی دولت و بانک مرکزی، به‌ویژه در زمینه کنترل نقدینگی و تورم، می‌تواند بر روی قیمت سکه تأثیر بگذارد. اگر دولت نتواند مشکلات اقتصادی داخلی را کنترل کند و با تورم بالا مقابله کند، تقاضای کاذب برای سکه و طلا به عنوان ابزار حفظ ارزش بیشتر خواهد شد و قیمت سکه افزایش می‌یابد، اما در صورت اجرای اصلاحات اقتصادی و توانایی تورم، بازار طلا و سکه ممکن است آرام‌تر شود. همچنین وجود حباب ۱۲ میلیون تومانی در قیمت سکه حاکی از این است که بخشی از افزایش قیمت، ناشی از عوامل روانی و انتظارات منفی مردم نسبت به آینده اقتصادی است. اگر انتظارات تغییر کند و مردم احساس امنیت کنند، احتمال حباب و کاهش قیمت‌ها وجود دارد، اما اگر این انتظارات منفی تشدید شود، قیمت‌ها ممکن است همچنان بالا باقی بماند. غلامرضا شریعتی، عضو فراکسیون انقلاب اسلامی مجلس شورای اسلامی با اشاره به نوسانات اخیر بازار طلا و سکه گفت: با توجه به اتفاقات امنیتی اخیر و افزایش قیمت طلا و سکه که بر اثر جو روانی ایجاد شده بود، حراج سکه توسط بانک مرکزی می‌تواند به آرامش بازار طلا و سکه کمک کرده و حباب قیمتی ایجاد شده را از بین ببرد. شریعتی افزود: تجربه یکی دو سال گذشته نشان داده که بازار طلا و ارز کشور ما در برابر اتفاقات امنیتی بزرگ که در این مدت در منطقه رخ داده است، توانایی ایستادگی و مقاومت داشته است. عضو فراکسیون انقلاب اسلامی مجلس خاطرنشان کرد: دلیل اصلی رکوردزنی قیمت طلا و سکه، افزایش حدود ۴۰ درصدی اونس جهانی طلا در یکسال اخیر است. این در حالی است که قیمت اونس در چهار سال قبل‌تر، در مجموع حدود ۴۰ درصد رشد داشته است. وی افزود: این افزایش قیمت اونس هم به دلیل افزایش ریسک‌های ناشی از جنگ روسیه و اوکراین، درگیری‌های اسرائیل در غزه و لبنان و همچنین تضعیف پیوسته دلار به دلیل کاهش پیاپی نرخ بهره فدرال رزرو آمریکا و اروپاست. شریعتی همچنین با اشاره به عملکرد بانک مرکزی اظهارکرد: با مدیریت خوب بانک مرکزی بر بازار ارز، امروز شاهد ثبات نسبی بهتری در بازار ارز هستیم و دیگر خبری از تلاطم‌های شدید گذشته در بازار نیست. عضو فراکسیون انقلاب اسلامی مجلس در ادامه گفت: بازار ارز ما در سال‌های گذشته وضعیت متزلزلی را تجربه می‌کرد و با یک اظهارنظر یا حادثه سیاسی دچار تلاطم می‌شد، اما در یکی دو سال گذشته، با وجود اتفاقات امنیتی بزرگ منطقه‌ای، این نوسانات به حداقل رسیده است.

پیش‌بینی بازار در آینده نزدیک

در نهایت به گفته تحلیلگران مالی؛ اگر تنش‌های نظامی در منطقه، ادامه و گسترش پیدا کند، بازارها همچنان با عدم اطمینان و ناامنی روبه‌رو خواهند بود. در چنین شرایطی، تمایل مردم به دارایی‌های مانند طلا بیشتر می‌شود و در نتیجه قیمت‌ها بالا می‌ماند. با این حال، اگر از طریق دیپلماسی یا توافق‌های منطقه‌ای تنش‌ها کنترل شود، احتمال کاهش نوسانات و بازگشت نسبی قیمت نیز وجود دارد. به گفته کارشناسان؛ در مجموع یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر قیمت سکه در ایران، نوسانات نرخ ارز است. هرچه ریال تضعیف شود و دلار آمریکا گران‌تر شود، قیمت سکه و طلا نیز افزایش می‌یابد. اگر بانک مرکزی نرخ ارز را تثبیت کند یا از کاهش شدید ارزش پول ملی جلوگیری کند، احتمال کاهش قیمت سکه نیز بیشتر می‌شود.