سفرهای عراقچی به منطقه و چند نکته

 اینکه این سفر‌ها بتواند به نوعی آتش‌بس میان اسرائیل و نیروهای نیابتی ایران تبدیل شود تا حدود زیادی امری دور از انتظار به نظر می‌رسد چرا که اساساً ما شاهد ایجاد فضای تنش برانگیز بیشتری نسبت به گذشته در مسائل منطقه‌ای با توجه به فعل و انفعالاتی که در سطح سیاسی و نظامی در منطقه و نظام بین‌الملل بر علیه تهران انجام می‌شود هستیم. از یک طرف سطح فشارهای تحریمی بر علیه ایران افزایش پیدا کرده به گونه‌ای که پرواز هواپیماهای ایرانی و شرکت‌های گوناگون هواپیمایی ایران به اروپا ممنوع شده است. وزرای امور خارجه کشورهای اروپایی در کنار ایالات متحده آمریکا و حتی بیش از ایالات متحده آمریکا در حال فشار آوردن به تهران در زمینه‌های سیاسی هستند. آمریکایی‌ها با اتحاد حزب دموکرات و جمهوری‌خواه در آستانه انتخابات ۲۰۲۴ تمام تلاش خود را معطوف داشتند که از اسرائیل حمایت‌های خود را به عمل آورند. نتانیاهو در یک بافت موقعیتی تهاجمی نسبت به نیروهای نیابتی قرار دارد و جنگ مینیاتوری بین تهران و اسرائیل در حال آغازی شدید است؛ به گونه‌ای که تلاش می‌شود از منظر بین‌المللی و منطقه‌ای با این مذاکرات سطح درگیری‌های احتمالی را مدیریت و کنترل شده به انجام برساند. لذا اسرائیلی‌ها تلاش دارند بعد از نیروهای نیابتی و در موازات آن به نیروهای نظامی ایران ضربات وارد کنند بر اساس منشور سازمان ملل متحد و بندهایی مثل بند ۵۱ و غیره تلاش می‌کنند که زمینه‌هایی را فراهم سازند که عملکرد آنها نسبت به تهران وارد مقولاتی بین‌المللی شود و با خبر دادن و هماهنگی به سازمان‌های بین‌المللی و ایالات متحده آمریکا به عنوان ژاندارم جهانی به گونه عمل کردن آمریکا سامانه رهگیری موشک‌های تاد را در اسرائیل مستقر ساخته است تا با توجه به جنگ ضد مینیاتوری که تهران در وعده صادق یک و دو به انجام رسانده است و تهدیدهایی که از این جهت در راستای احتمال ضربه متقابل تهران مطرح می‌کند آمادگی‌های لازم به وجود‌ آید و لذا سطح به حمله نظامی به نمایش حمله نظامی مستمر در جنگ مینیاتوری تبدیل و جنگ معلق ناشی از اعمال تئوری جنگ نامتعادل بر علیه تهران در حال وارد شدن به گام سوم جنگ‌های سایه‌وار یعنی جنگ مینیاتوری است. لذا باید دید که این سفرها در عمل و در میدان تا چه اندازه می‌تواند سطح تنش‌ها در منطقه را کم کند. از طرف دیگر نوع برخورد دولت‌های کشورهای عربی در استقبال از عراقچی نشان‌دهنده آن است که ساخت موقعیتی کنونی برای عراقچی بسیار سخت و در عین حال آزمون و چالشی بسیار بالا برای او محسوب می‌شود. با این وجود باید پذیرفت که بالا بردن سطح توقعات از این سفرها در وضعیت کنونی باید مناسب با بافت موقعیتی و تهاجمی که در منطقه بر علیه تهران است صورت پذیرد. امید می‌رود که این تلاش دیپلماتیک بتواند اثرات مثبتی در ایجاد فضای مناسب برای محدودسازی این تنش‌ها و رسیدن به یک فرمول سیاسی در جهت پایان بخشیدن به آنها باشد.

*مهدی مطهرنیا

رئیس اندیشکده سیمرغ