تبعیت اروپا از آمریکا در تحریم ایران

بر همین اساس نیز چند شرکت هواپیمایی از جمله ایران ایر، ماهان، و... را با این ادعا که این شرکت‌ها با هواپیماهای خود به روسیه موشک منتقل کردند مورد تحریم قرار داده‌اند. متاسفانه اینگونه است که در برابر حسن نیتی که ایران در قبال اروپا نشان می‌دهد اروپایی‌ها به این بی‌توجهند. البته خیلی هم نمی‌توان از آنها توقع و انتظار داشت چون در سیاست خارجی درست است که کشورهای مستقلی هستند ولی در موضوعات حساس بین‌المللی کاملا از ایالات متحده آمریکا تبعیت می‌کنند. یعنی در موضوعاتی مربوط به ایران، اسرائیل، روسیه و جنگ اوکراین اینگونه مسائل مواردی نیست که اروپا بخواهد به طور مستقل و راسا تصمیم بگیرد. حتما تحت تاثیر واشنگتن هستند. البته ممکن است که بعضی وقت‌ها مقداری مقاومت کنند ولی در کلیت مساله همین است. وقتی که آمریکا از برجام بیرون آمد اروپایی‌ها حتی نتوانستند یک سنت هم با ایران معامله کنند. انواع و اقسام طرح‌ها را آوردند ولی واقعا نشد. چرا که دیگر نمی‌توانیم قدرت مالی آمریکا را نادیده بگیریم. قدرت مالی آمریکا به حدی است که در مسائل تجارت بین‌الملل واقعا اروپا را منکوب می‌کند. لذا از این جهت خیلی هم دور از انتظار نیست. حال ممکن است حتی اوضاع از این هم بدتر بشود و حتی ممکن است اروپایی‌ها روابط دیپلماتیک خود را هم با ایران قطع کنند. چنان که الان سطح روابط بین ایران و آلمان به شدت کاهش پیدا کرده است. مسائل مختلفی هم در این میان تاثیر‌گذار است. جنگ اوکراین به درازا کشیده شده و چشم‌انداز پیروزی اوکراین ضعیف‌تر شده و از طرفی هم جنگ غرب آسیا و بحث ناتوانی اسرائیل برای از بین بردن حماس و حزب‌ا... و اینکه شاید حتی جنگ به ایران کشیده شود همه اینها زمینه‌ساز می‌شود که اروپایی‌ها موضع سخت‌تری در قبال ایران اتخاذ کنند. لذا در چنین شرایطی خیلی هم اهمیتی نمی‌دهند که مثلا در ایران آقای رئیسی رئیس‌جمهور است یا آقای پزشکیان و کدامیک برای تعامل با اروپا تمایل دارند. چرا که اروپایی‌ها تصمیم خود را برای اینکه روابط‌شان را با ایران به حداقل برسانند گرفته‌اند. این اتفاق در همه حوزه‌ها چه در عرصه دیپلماتیک و سیاسی و چه اقتصادی و تجاری در حال رخ دادن است. البته رویکرد اروپایی‌ها در قبال ایران در گذشته هم همین بود. قبل از برجام هم ایران ذیل تحریم‌های اتحادیه اروپا بود. برخی کشورها مثل انگلستان که راسا علیه ایران تحریم داشتند. یا تحریم‌هایی که اتحادیه اروپا و شورای اروپا علیه ایران داشتند. بعد از قضیه برجام تحریم‌ها برداشته شد ولی وقتی که آمریکا از برجام خارج شد اروپا نتوانست به تعهداتش عمل کند. درست است که اروپا به اندازه آمریکایی‌ها به سیاست تحریم اعتیاد ندارند ولی چندان فرقی نمی‌کند یعنی برای ایران خیلی مهم نیست که اروپا ایران را تحریم کند یا نتواند با ایران تجارت کند چرا که خروجی یکی است. پیش از این هم اروپایی‌ها خیلی به ابزار تحریم متوسل نمی‌شدند ولی از تحریم آمریکا تبعیت می‌کنند. برای همین خیلی تفاوتی بین رویکرد اروپا و آمریکا وجود ندارد.

*امیر علی ابوالفتح

تحلیلگر مسائل بین‌الملل