تقابل به جای تعامل

 با این حال هر زمان که ایران در مسائل بین‌المللی دست بالا را داشته  و طرف‌های غربی را مجبور به مذاکره و گفت‌وگو کرده آنها نیز در مذاکرات حقانیت ایران را به چشم دیده‌اند و از سر توافق و مصالحه با ایران در آمده‌اند. نمونه بارز این امر را نیز می‌توان ماجرای مذاکرات هسته‌ای دانست که 12 سال غربی‌ها به انحاء مختلف در مواجهه با ایران با تهدید و تحریم کار خود را به پیش بردند، اما وقتی ایران در 2 سال مذاکرات هدفمند در ژنو و وین توانست 6 قدرت جهانی را مقهور اراده دیپلماتیک خود کند، دیدیم که چگونه توافقی چون برجام منعقد شد. گرچه آمریکایی‌ها پس از 3 سال از آن خارج شدند و باز هم رویه کور تحریمی خود را پیش گرفتند و اروپایی‌ها نیز مستاصل از پیگیری آن ماندند، اما این ایران بود که همواره حقانیت خود را در نظام بین‌الملل ثابت کرد.  با این حال به نظر می‌رسد که اروپایی‌ها نیز مانند آمریکا به هر نحوی از انحاء به‌دنبال تحت فشارگذاشتن ایران هستند و از هیچ موضوعی در این میان دریغ نمی‌کنند. به طور مشخص در جنگ روسیه و اوکراین ایران از ابتدا بی‌طرفی خود را اعلام کرد و دیپلماسی و راه‌حل‌های سیاسی را بهترین راهکار موجود برای رسیدن به صلح و آتش‌بس مطرح کرد. اما اروپا و آمریکا متحد علیه روسیه در پشت اوکراین قرار گرفتند و همگرایی ایران و روسیه را دستاویزی برای فشار بر ایران قرار دادند. هر چند که از همان زمان تاکنون نیز مقامات کشورمان بارها  و به طور رسمی ارسال هر گونه تسلیحات به روسیه برای استفاده در جنگ  را انکار کردند و حتی خود اوکراینی‌ها نیز در چند مقطع وجود تسلیحاتی از ایران از جمله پهپادها و موشک‌های بالیستیک را انکار کردند، اما از آنجایی که اساسا غربی‌ها بر اتهام واهی خود اصرار داشته و دارند بر مبنای همین توهم پیش رفته و حکم صادر می‌کنند. چنانکه روز گذشته جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در تهدیدی آشکار علیه ایران اظهار داشت: «پیشنهاد تحریم ایران به اتهام تحویل موشک‌ها به روسیه مطرح شده است که از تاییدشدن آن حمایت می‌کنم.» وی افزود: «پیشنهاد قراردادن نام سپاه پاسداران ایران در فهرست سازمان‌های تروریستی مطرح شده و کارگروه‌ها در حال بررسی این موضوع هستند. فکر نمی‌کنم تصمیمی اتخاذ شود.» به نظر می‌رسد به رغم رویکرد مثبت ایران به تعامل با اروپا آنها رویکرد دیگری را اتخاذ کرده‌اند که نمی‌توان به دیپلماسی مثبت با آنها امیدوار بود.

*از تهدید تا تحریم

موضع  اروپا در خصوص تهدید و تحریم ایران در شرایطی مطرح می‌شود که دولت چهاردهم مسعود پزشکیان سیاست خارجی خود را متمرکز بر تنش‌زدایی با اروپا و محور قراردادن گفت‌وگو درباره مسائل مورد اختلاف و تمرکز بر همکاری برای رفع تهدید‌های مشترک در منطقه است. چنانکه رئیس‌جمهور نیز در نیویورک صحبت ار وفاق در سطح بین‌المللی و مذاکره و گفت‌وگو کرد. اما تصور می‌شود که اروپایی‌ها نمی‌توانند مسائل را از هم تشخیص و تمیز دهند و صرفا همه چیز را با هم می‌بینند. ادعای واهی اروپایی‌ها در خصوص کمک تسلیحاتی ایران به روسیه به کنار، اما استفاده ابزاری از واژه تروریسم  و استاندارد دوگانه در خصوص برداشت از این موضوع است که اروپایی‌ها را محل سوال قرار داده که چطور جنایت‌های رژیم تروریست صهیونیستی در غزه و لبنان  و به خون  و آتش کشیدن ده‌ها هزار زن و مرد و کودک را نمی‌بینند؛ اما حمله موشکی ایران به مناطق اشغالی که بر مبنای حق دفاع مشروع ایران بوده را مشمول قرار دادن نیروی رسمی نظامی ایران یعنی سپاه پاسداران  در لیست گروه‌های تروریستی می‌دانند و احتمال آن را مطرح می‌کنند. واقعیت این است که اروپایی‌ها نیز بر خلاف ژست متمدنانه، صلح دوست و حامی حقوق بشری که می‌گیرند در عمل تفاوتی با آمریکا ندارند. شاید تنها تفاوت ظاهری این باشد که آمریکا همه چیز را بازی می‌کند. چنانکه جمعه گذشته وزارت خزانه‌داری آمریکا از اعمال تحریم علیه چند ده نهاد و کشتی در ارتباط با صنعت نفت و فراورده‌های پتروشیمی ایران خبر داد.  دفتر کنترل دارایی‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد که ۱۶ نهاد و ۲۳ کشتی را در این رابطه در لیست تحریم‌های خود قرار داده است. اما اروپایی‌ها تصمیمات خود را در پشت پرده می‌گیرند بعد اتهامی واهی به آن چسبانده و رویکرد آمریکا را پی می‌گیرند.  حال چه تفاوتی بین اروپا و آمریکا است وقتی هر دو یک رویکرد یعنی تحریم را علیه ایران اتخاذ می‌کنند. آنچه مسلم است رویکردهای خصمانه اروپایی‌ها نسبت به تهران هر چه بیشتر باشد بیش از پیش درهای مذاکره و گفت‌وگو میان تهران و پایتخت‌های اروپایی را خواهد بست.

* تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ایران

اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای اعلام کرد که شورای اروپا روز دوشنبه هفت فرد و هفت نهاد ایرانی را به اتهام ارسال موشک‌های ایرانی به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین تحریم کرده است. در این بیانیه با ادعاهایی علیه همکاری‌های نظامی ایران و روسیه آمده است: شورای اروپا، دوشنبه تدابیر محدودکننده‌ای را علیه هفت فرد و هفت نهاد ایرانی در پی ارسال موشک‌ها و پهپادهای ایرانی به روسیه اتخاذ کرد. این تصمیم در پی این توصیه شورای اروپا در مارس ۲۰۲۴ انجام شد که اگر ایران موشک‌های بالستیک و فناوری‌های مرتبط با آن را برای استفاده در اوکراین به روسیه بدهد، اتحادیه اروپا آماده پاسخ سریع، از جمله از طریق تدابیر محدودکننده قابل‌توجه خواهد بود. در این بیانیه با اشاره به شرکت‌ها، نهادها و افراد تحریم‌شده آمده است: این تحریم‌ها شامل سه شرکت هواپیمایی ایران شامل هواپیمایی ساها، ماهان و ایران ایر و ۲ شرکت تامین است. این شرکت‌ها مسئول انتقال و تامین پهپادهای ایرانی و قطعات و فناوری‌های مرتبط با آن از طریق شبکه‌های تامین خارجی به روسیه و برای استفاده در جنگ متجاوزانه آن در اوکراین هستند. ۲ شرکت دیگر نیز که در تولید موتورهای مورد استفاده در راکت‌ها و موشک‌ها نقش داشتند نیز تحریم شده‌اند. اتحادیه اروپا همچنین اعلام کرد که دارایی افراد تحریم‌شده بلوکه می‌شود و از سفر به اتحادیه اروپا منع خواهند شد. در این بیانیه با بیان ادعاهایی علیه مقامات ایرانی آمده است: علاوه بر این، شورای اروپا تصمیم گرفته تدابیر محدودکننده‌ای را علیه «سید حمزه قلندری» معاون وزیر دفاع ایران، مقامات برجسته سپاه پاسداران، فرماندهی مرکزی قرارگاه خاتم‌الانبیا و نیروهای هوافضای سپاه پاسداران ایران، همچنین مدیران شرکت‌های تحریم‌شده توسط اتحادیه اروپا، یعنی صنایع هواپیماسازی ایران(هسا) و سازمان صنایع هوافضا را تحریم کند. اعمال تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا علیه ایران در پی تکرار ادعای غرب درباره ارسال موشک‌ها و پهپادهای ایرانی به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین مطرح می‌شود. این در حالی است که این ادعا از سوی ایران و روسیه، بی‌اساس تلقی و رد شده است. ایران تاکید کرده موضع آن نسبت به جنگ اوکراین تغییری نکرده و برخلاف غرب که به مداخله نظامی آشکار در جنگ اوکراین می‌پردازد، از هیچیک از طرفین جنگ حمایت نمی‌کند. مقامات ایران آمادگی خود برای میانجیگری مذاکرات صلح میان کی‌یف و مسکو را اعلام کرده‌اند. مسکو نیز گفته بر خلاف اوکراین که در این جنگ به صنایع نظامی متحدان خود در ناتو متکی است، از تولیدات صنایع نظامی داخلی خود برای پیشبرد «عملیات نظامی ویژه» در اوکراین استفاده می‌کند.