توازن در دیپلماسی، مذاکره و گفت‌وگو

 در دنیای امروز بدون افکار عمومی بدون توجیه دیگران، بدون استفاده از رسانه‌ها به عنوان دیپلماسی عمومی و بدون توجیه کردن دیگران و گفت‌وگو نمی‌‌توان سیاست‌های خود را به پیش برد. چرا که سیاست صرفاً با سخت‌افزار به پیش نمی‌رود. سخت‌افزار و قدرت نظامی حتماً باید پشتوانه سیاست باشد. اما در دیپلماسی یعنی در گفت‌وگو، در رفت‌و‌آمدها و در دادن پیام مستقیم و گرفتن پیام مستقیم همیشه اثرساز و اثرگذار بوده است. اما همین اکنون نیز با اینکه بسیار دیر شده باید با  دول غربی  هم مذاکره کرد. به کما اینکه آقایان به نیویورک هم رفتند و‌ ای کاش آنجا شرایط مهیا می‌شد و می‌توانستند گفت‌وگوی مستقیم داشته باشند. از حدود دو سال و اندی قبل که ماجرای زمستان سخت مطرح شد رابطه‌ای که با اروپایی‌ها داشتیم نیز خراب شد. البته حالا خوشبختانه اولین ارتباطی که آقای عراقچی برقرار کرد با آقای بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی بود و در همین سفر اخیری هم که به نیویورک داشتند در آنجا هم آقای بورل و هم آقای انریکه مورا معاونش بودند که آقای عراقچی با آنها گفت‌وگو کرد. این نوع مناسبات ببسیار خوب و مطلوب است چرا که اساسا باید گفت‌وگو صورت گیرد. گفتن، شنیدن، توجیه‌کردن و توضیح دادن امر مرسومی است که باید باشد. از طریق رسانه‌ای هم از این جهت خوب است که به هر حال همه دنیا بدانند که ایران تحرک دیپلماتیک خود را دارد. مثلا خود آقای رئیس‌جمهور هم نیویورک رفته هم بعد به قطر و بعد به ترکمنستان رفت و در آنجا هم با آقای پوتین، رئیس‌جمهور روسیه دیدار و گفت‌وگو کرد. البته ضمن اینکه باید گفت‌وگو و مذاکره صورت گیرد باید به محتوای گفت‌وگو‌ها نیز توجه شود. مثلا آقای رئیس‌جمهور به آقای پوتین می‌گوید که روابط ما با شما راهبردی یا استراتژیک است اما او پاسخ می‌دهد که روابط روسیه با ایران سطح بالایی دارد. خب اینها باید مورد توجه واقع شود و باید حواسمان باشد که روسیه رابطه خود را با ایران استراتژیک و راهبردی نمی‌داند. یا از طرف دیگر با چینی‌ها همواره گفتیم روابط ما با شما استراتژیک است ولی آنها گفتند که روابط ما با شما دوستانه است. هر چند که بد نیست این روابط پایدار باشد و باید استقبال کنیم اما این استقبال در نهایت باید توام با رعایت حقوق متقابل باشد. یعنی به همان توازنی که آقای رئیس‌جمهور شعارش را می‌دهد برسیم و لازمه این امر نیز همین گفت‌وگو‌هاست. البته فقط هم نباید به سفر‌ها و گفت‌وگو‌های وزیر خارجه بسنده کنیم. چرا که کار اصلی او همین است. لذا سایرین هم باید به این سفرها و گفت‌وگو‌ها بپردازند. مثلا آقای رئیس مجلس هم که به بیروت و ژنو رفت باید در آنجا تشریح کند و توضیح دهد که در دیپلماسی خود چه کاری می‌خواهد انجام دهد.

*سیدجلال ساداتیان

تحلیلگر مسائل بین‌الملل