برخی از منتقدین عجله دارند

چنانکه پس از انتصاب فاطمه مهاجرانی به سخنگویی دولت و علی احمدنیا به سرپرست امور اطلاع‌رسانی دولت از رسانه‌های مکتوب و رسمی مخالف تا صدا و سیما و فضای مجازی بابت اینگونه انتصابات انتقادات بسیاری را به دولت و پزشکیان وارد کردند. مساله دیگر؛ اما بحث وفاق ملی است. شعاری که پزشکیان از پیش از انتخابات تا پس از تشکیل دولت همواره مطرح کرده است و اساسا دولت خود را بر این پایه پیش می‌برد. اما به قرائت بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران از آنجا که رئیس‌جمهور برای وفاق ملی مدنظر خود حدود و ثغوری را مشخص نکرده هر جریان و شخصی قرائت خاص خود را نسبت به آن مطرح می‌کند، آن را مصادره به مطلوب کرده و در نهایت مطرح می‌کنند که رئیس‌جمهور باید بر این اساس پیش برود. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد که پزشکیان ابتدا باید نوع مواجهه خود را با این مساله روشن کند و با تعریف مشخص خود از وفاق ملی اجازه برداشت‌های مختلف را ندهد تا از طرفی به برنامه‌های خود بر مبنای اهداف از پیش تعیین شده بپردازد و از سوی دیگر نیز با برخی مخالفت‌های جهت‌دار و مغرضانه مقابله کند. آنچه مسلم است اقدامات کوتاه مدت، اما موثری مثل بازگشت اساتید و دانشجویان به دانشگاه، رفع فیلترینگ و حل مساله گشت ارشاد می‌توان تا حد زیادی امید و اعتماد آسیب دیده را به جامعه بازگرداند. در این راستا برای بررسی انتقادات علیه دولت، وفاق ملی و حدود آن و تاثیر اقدامات کوتاه مدت دولت در جامعه «آرمان ملی» با احمد شیرزاد، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و استاد دانشگاه به گفت‌وگو پرداخته است که در ادامه می‌خوانید.

*با اینکه هنوز 2 ماه از تشکیل دولت چهاردهم نگذشته شاهد موجی از انتقادات از سوی مخالفان و دلواپسان علیه دولت به ویژه در حوزه اقتصادی هستیم؛ از دیدگاه شما این هجمه و انتقادات زودهنگام از چه جهتی صورت می‌گیرد.

من معتقدم که اگر دولت سیاست شفافی را در پیش بگیرد و در حوزه‌های مختلف با مردم صحبت کند می‌تواند اینگونه حملات را نیز خنثی کند. به عنوان مثال خب وقتی نرخ تورم بالا وجود دارد و همه می‌دانیم واقعاً یک دفعه نمی‌شود نرخ تورم را کاهش داد و مجموعه سیاست‌های ضد تورمی لازم است تا این تورم کنترل شود. در کشور ما به غیر از اینکه حالا مثلاً یک نرخ تورم بالا داریم با مشکلات اقتصادی دیگری هم مواجه است که حل آنها نهایتا آثار تورمی دارد. مثلا اگر بخواهیم مساله حامل‌های سوخت و اسراف و حیف و میلی که در سوخت صورت می‌گیرد را حل کنیم خب طبیعتاً این منجر به افزایش قیمت‌ها می‌شود. البته راه اصولی این است که اول یک مقدار سیاست‌های ضد تورمی در پیش گرفته شود و بعد به جراحی‌های بزرگ اقتصادی دست زنده شود. ولی در هر حال هیچ اقدامی نیست که بی‌هزینه باشد و بدون هیچ آثار و نتایجی بتوان به اصلاح وضعیت اقتصادی پرداخت و وضعیت مدیریت کشور را به سامان برد و همه اینها زمان می‌خواهد. واقعا اصلا فرض کنیم که رئیس دولت تغییر نکرده و همان رئیس قبلی هست. طبیعتاً آن زمان یک انتقاداتی وجود داشته حالا هم وجود دارد. برخی از انتقاداتی که منتقدین و مخالفین دولت آقای پزشکیان به این سرعت مطرح می‌کنند و به اصطلاح شروع به تخریب کردند چیزهایی‌است که به مرحوم رئیسی هم می‌شد وارد کرد. مشکلات مدیریتی و مشکلات اجرایی کشور چیزی نیست که ظرف یکی دو ماه تغییر خاصی در آن اتفاق افتاده باشد. اتفاقاً جاهایی که ممکن است به آقای پزشکیان هم انتقادی وارد باشد و اگر کسی خواست انتقاد کند باید بر روی آنها دست بگذارد چیزهایی است که با دولت گذشته تفاوت داشته است. من فکر می‌کنم در مواردی که رفتار آقای پزشکیان با دولت قبل تفاوت دارد اتفاقا بر روی آن رفتاری است که برای جامعه هم جذاب و مورد پسند بوده است. مثلا همین سادگی و صداقت آقای دکتر پزشکیان و صفای نفسی که از حرف زدن وی کاملا واضح و مشخص است یک تفاوت جدی ایجاد می‌کند. البته ما نمی‌گوییم دیگران صداقت نداشتند ولی واقعا این صداقت و صفای آقای پزشکیان یک عنصر خیلی برجسته در کلامش است و

همین مردم را جذب کرده است. خب حالا اگر کسی در مواردی که پزشکیان با گذشته تفاوت کرده انتقادی دارد بسم‌ا... بگوید. ولی اگر چیزهایی است که مربوط به عموم دولت می‌شود و هنوز تصمیم خاصی روی آن گرفته نشده من فکر می‌کنم این کاملاً بی‌انصافی است. الان تاکنون و در این مدت مهم‌ترین کاری که دولت کرده یه مقدار انتصاباتی است که هنوزم هم به اصطلاح حلقه انتصابات کامل نشده و فقط در حد وزرا مانده است. برخی از وزارتخانه‌ها مثل وزارت آموزش و پرورش یا وزارت آموزش عالی هنوز در واقع همان حلقه مدیران دولت آقای رئیسی سر کار هستند و طبیعتاً شخص وزیر خیلی نمی‌تواند تغییر تحول ایجاد کند. به هر حال ما بایستی منتظر اولین تصمیمات و اولین کارهای اجرایی دولت باشیم. خب نسبت به آن تصمیماتی که در این دولت صورت می‌گیرد و کارهای جدید است می‌شود انتقاد کرد اگر حالا انتقادی وارد باشد. بعد هم فراموش نکنیم که آقای پزشکیان به طور جد می‌گوید که برنامه من همان برنامه هفتم توسعه است و سیاست‌هایی که از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده است. بنابراین اگر کسی نسبت به آن سیاست‌ها یا برنامه انتقاد دارد خب بیاید صراحتاً آنها را مطرح کند و اگر آقای پزشکیان در جایی می‌توانست کاری را در جهت آن سیاست‌ها انجام دهد و انجام نداده باید بیایند روی اینها دست بگذارند. ولی دست گذاشتن روی مشکلاتی که همیشه بوده، وجود داشته و در کوتاه مدت هم امکان برطرف کردنش نیست طبیعتا بی‌انصافی است و قابل قبول نیست. فکر کنم کمی زود شروع کردند یعنی درست مثل کسانی که پشت خط مسابقه دو ایستادند و هنوز داور سوت نزده شروع به دویدن می‌کنند. برخی از منتقدین در مجلس یا در بعضی از رسانه‌ها فکر می‌کنم کمی عجله دارند باید حوصله کنند و چهار اقدام اجرایی از دولت ببینند و بعد صدایشان بلند شود.

*از نظر شما اقدامات کوتاه مدتی مثل بازگشت اساتید و دانشجویان اخراجی تا چه میزان می‌تواند بر جامعه تاثیر مثبت بگذارد؟

بازگشت اساتیدی که حالا با مشکلات ادامه کار مواجه شدند؛ نمی‌خواهم کلمه اخراجی به کار ببرم و دوست ندارم واقعاً‌شان همکاران عزیزمان پایین بیاید بازگشت کسانی که برای کارشان مشکل ایجاد شده یا بازگشت دانشجویانی که در مسیر ادامه تحصیلشان مشکل به وجود آمده اقدامات کوتاه مدتی است که انجام شد یعنی به سرعت انجام شد و یا در دست انجام و در حال بررسی است. ولی اینها خیلی موارد زیادی نیست یعنی مثلا همین بازگشت همکاران هیأت علمی که ممانعتی در کارشان ایجاد شده بود چیزی نیست که بگوییم آموزش عالی کشور را زیر و رو می‌کند. دلگرمی‌هایی بین اعضای هیأت علمی وجود می‌آورد و همین الان هم واقعاً بین نخبگان فرهنگی کشور و اساتید و دانشجویان دانشگاه بالاخره امیدهای خیلی بیشتر از قبل هست. بعد از سال‌های 1400 و 1۴۰۱ و بحران‌هایی که در شروع سال تحصیلی وجود داشت من درست خاطرم هست در شروع سال تحصیلی 1402 یعنی یک سال پیش یک چنین موقع‌هایی خیلی نگرانی وجود داشت و به اصطلاح هشدارهایی بود که ممکن است دانشگاه‌ها دوباره دچار تنش شوند در حالی که همین الان واقعا همه احساس آرامش و راحتی می‌کنند و یک فضای آرامشی بر محیط‌های فرهنگی کشور حکمفرماست. آرامش دوای هر دردی است هم برای کل جامعه هم برای آموزش عالی کشور و خوشبختانه این فضا وجود دارد. خب برخی از این اقدامات یا در دست انجام است یا انجام گرفته ولی طبیعتاً خیلی خیلی کارهای بیشتر از این باید صورت بگیرد، اما من فکر می‌کنم آن کسانی که به اصطلاح علم مخالفت با دولت آقای پزشکیان را بلند می‌کنند اتفاقاً کسانی‌ هستند که بازگشت به کار اساتید دانشگاه که کنار گذاشته شدند یا بازگشت دانشجویانی که مساله‌دار بودند برایشان خوشایند نیست. لذا فکر می‌کنم در واقع اینها مواردی است که شاید اصلا مورد انتقاد آنها هم باشد. ولی برای جامعه دانشگاهی طبیعتا دلگرم کننده است همین که همه بتوانند در یک فضای امنی به کار خود ادامه دهند و استاد از بابت اینکه اظهار نظری کرده نگران آینده شغلی خود نباشد، دلگرم کننده است.

*اقداماتی در حوزه بحث فیلترینگ و برداشتن آن و همچنین دیگر گشت ارشاد و برخورد با بانوان در جامعه و حل و فصل این مسائل تا چه حد می‌تواند اعتماد و امید کاهش یافته در جامعه را بازگرداند؟

تا جایی که من به یاد دارم آقای پزشکیان در این موارد قولی نداده ولی مطئنم هستم که با رویکردی که آقای پزشکیان دارد سعی خواهد کرد که اینها را به نوعی مدیریت کند. آقای پزشکیان در مورد فیلترینگ اظهارنظرهای صریحی داشت و اینکه این سیستم فیلترینگ فعلی واقعا نوعی فساد در جامعه به وجود آورده باید از این حالت درآورد ولی قولی مبنی بر اینکه من فیلترینگ را حذف می‌کنم، نداد. طبیعتا راه حل درست و منطقی این است که فیلترینگ ضابطه‌مند شود و صرفاً موارد ضد اخلاقی را نشانه بگیرد. فیلترینگی که بخواهد اندیشه‌ها و منش سیاسی آدم‌ها را نشانه بگیرد محکوم به شکست است و نتیجه اش این است که فیلترشکنی و در واقع باز گذاشتن هر نوع فساد اخلاقی و ورود هر نوع فساد اخلاقی به فضای مجازی گسترش پیدا می‌کند. من فکر می‌کنم که آقای رئیس‌جمهور این کار را می‌تواند انجام دهد و باید مقداری در سیاست‌های مربوط به فیلترینگ تجدید نظر شود. آن بخش از سیاست‌ها که اندیشه‌ها را نشانه می‌گیرد و صرفاً برای حذف برخی از اظهار نظرهاست نه در مسائل اخلاقی اگر واقعا این بازنگری بتواند صورت بگیرد و این کار توسط آقای رئیس‌جمهور شدنی است طبعاً نتایج بسیار مثبتی را در بر خواهد داشت. در خصوص گشت ارشاد نیز به نظر من گشت ارشاد تصمیمی نیست که در حوزه دولت گرفته شود. البته دولت بی‌تاثیر نیست ولی در حوزه کار دولت نیست. البته من فکر می‌کنم که الان هم خیلی مساله پر رنگی در جامعه نیست بعد از مسائل سال ۴۰۱ تقریبا به نوعی گشت ارشاد کمرنگ شده و امیدواریم که عده‌‌ای درصدد احیای آن برنیایند.

* بعضا مشاهده می‌کنیم که با توجه به عملکرد دولت برخی ایده وفاق ملی رئیس‌جمهور را به نفع خود مصادره به مطلوب می‌کنند؛ بهتر نیست یک تعریف جامع و مشخصی از وفاق ملی ارائه شود تا هر کس نخواهد قرائت خاص خود را از آن مطرح کند؟

من فکر می‌کنم که تجلی نگاه وفاق ملی آقای پزشکیان در رای اعتماد کابینه بود و خوشبختانه آقای پزشکیان جواب مثبت گرفت. یعنی از این رویکردش کاملاً جواب مثبت گرفت. لذا این اتفاق می‌تواند به این شکل رقم نخورد. یعنی آقای پزشکیان با یک نگاه حداکثری مطلوب‌ترین کابینه‌ای که حالا برای خودش یا از دوستان اصلاح‌طلب ما مطلوب بود ارائه کند و مجلس هم رای ندهد و هفت هشت وزیر را بیندازد و بعد دوباره برای انتصاب وزرای بعدی هم همین جریان ادامه پیدا کند. مثل موضوعی که ما اول دولت آقای روحانی در مورد وزارت علوم داشتیم. خب خوشبختانه این اتفاق نیفتاد یعنی در واقع می‌خواهم عرض کنم آقای پزشکیان در بخشی از برنامه‌هایش تا اینجا موفق بوده و نشان داده که اگر با رویکرد وفاق ملی بیاید و به خصوص با حمایت بزرگان کشور و مقام معظم رهبری می‌تواند یک فضای جدیدی را رقم بزند. حالا ممکن است بعضی‌ها فکر کنند که وفاق ملی یعنی اینکه آقای پزشکیان خودش کنار برود و قلم و کاغذ را به دست مخالفین یا مثلا جناح رقیب داده و بگوید شما برای من وزیر و معاون وزیر تعیین کنید. اینکه نمی‌شود ولی عملاً آن رویکرد تعادلی که آقای پزشکیان در معرفی اعضای کابینه به کار برد رویکرد موفقی بود و مجلس هم خوشبختانه پاسخ مثبت به این رویکرد داد و امیدوار هستیم این رویکرد بعد از این هم بتواند کارآمد و موثر باشد.