تروریسم دیجیتال در دست قاتلان مدرن

  برای مقابله مؤثر با این تهدیدات، نیاز به هماهنگی‌های گسترده، تقویت زیرساخت‌های امنیتی، تدوین قوانین و مقررات بین‌المللی و افزایش آگاهی عمومی وجود دارد. استفاده صحیح و مسئولانه از فناوری‌های نوین می‌تواند به حفظ امنیت ملی و عمومی کمک کند و از تبدیل شدن این فناوری‌ها به ابزار تهدید جلوگیری کند.کارشناسان معتقدند؛ تدوین قوانین و گسترش دیپلماسی فناوری در این راستا می تواند با اِعمال مجازات‌ها برای کشورها و گروه‌هایی که از فناوری ها و ابزارهای دیجیتال در راستای نیل به اهداف خود، با کشتارهای فردی یا گروهی مانند آنچه در لبنان رخ داد، فضای توسعه و رشد دیجیتالی را ناامن می سازند، از حاشیه های احتمالی در این عرصه پیشاپیش جلوگیری کنند.

به گزارش «آرمان ملی»، محمدرضا زنوزی، کارشناس حوزه فناوری در این باره گفت: تهدیدات ناشی از استفاده از فناوری های نوین دیجیتال و ابزار الکترونیکی، به‌ویژه در زمینه امنیت ملی و عمومی، یکی از چالش‌های مهم دنیای امروز است. نمونه‌هایی از این تهدیدات را می‌توان در حوادث مختلف جهانی مشاهده کرد که در آن گروه‌ها یا  رژیم‌‌های مختلف از فناوری‌های پیشرفته برای حملات سایبری، انفجارها، جاسوسی و سایر ویژگی‌ها استفاده کرده‌اند. فناوری خود به طور بالقوه به‌عنوان تهدید تلقی نمی‌شود، اما یکی از نمونه‌های بارز این تهدیدات، انفجار پیجرها در لبنان است. در این حادثه، از پیجرها به‌عنوان ابزار انفجاری استفاده می‌شود که به شکلی مشخص می‌شود برخی افراد را هدف قرار می‌دهند، در حالی که مردم عادی نیز در این بین آسیب دیدند. در نتیجه شاهد این بودیم که ابزارهای دیجیتالی که در ابتدا برای ارتباطات و احساس راحتی عمومی طراحی می‌شوند، می‌توانند در دستان گروه‌ها یا همان‌هایی که به دنبال مقاصد ویژه هستند، به سلاح‌های خطرناک تبدیل شوند. فناوری‌هایی مانند تلفن‌های همراه، پهپادها، ابزارهای جاسوسی و حتی شبکه‌های اجتماعی، همگی می‌توانند در خدمت تخریب و ... قرار گیرند. با افزایش پیچیدگی این ابزارها و دسترسی آسان به آن‌ها، خطرات آن‌ها برای امنیت ملی و بین‌المللی نیز افزایش یافته است.

روش‌های سوء‌استفاده از فناوری‌های نوین

او افزود: یکی از متداول‌ترین شیوه‌های استفاده نادرست از فناوری، برنامه سایبری است. این برنامه می‌تواند شامل هک کردن شبکه‌های دولتی، مالی و زیرساخت‌های حیاتی باشد. برخی از کشورها یا گروهها از این نوع ابزار برای دستیابی به اطلاعات حساس یا ایجاد بی‌ثباتی در سایر موارد استفاده می‌کنند. از سوی دیگر با پیشرفت فناوری های دیجیتال، جاسوسی نیز افزایش یافته است، استفاده از تلفن های همراه، کامپیوترها، و حتی دوربین های هوشمند برای جمع آوری اطلاعات حساس از افراد، سازمان‌ها و دولت‌ها، به یکی از تهدیدات بزرگ برای امنیت ملی تبدیل می شود. استفاده از پهپادها برای عملیات نظامی یا جاسوسی نیز در این سالها بعدی گسترش یافته است، هرچند این فناوری ها که در ابتدا برای مصارف غیرنظامی و تجاری طراحی شده بود، اکنون به سلاحی تبدیل شده است که می‌توان آن را با دقت به هدف مورد نظر انجام داد.این امر در خصوص شبکه‌های اجتماعی نیز صادق است، این شبکه ها نیز گاهی به بستری برای انتشار ایدئولوژی‌های افراطی و حرکت به خشونت تبدیل می‌شوند. گروه‌های تروریستی از این پلتفرم‌ها برای جذب نیرو، جمع‌آوری کمک‌های مالی، و برنامه‌ریزی از برنامه‌های کاربردی می‌کنند، از مصادیق این امر می توان به تشکیل گروه‌های داعش و ... اشاره کرد که طی سالیان اخیر انجام شد. زنوزی توضیح داد: تهدیدات پنهان این ابزارها، با وجود کاربردهای مثبت‌شان، پتانسیل تهدید امنیت عمومی را نیز دارند. فناوری و ابزارهای دیجیتالی می‌توانند زیرساخت‌های حیاتی مانند برق، آب، و حمل‌ونقل و ... را مختل کنند. همچنین، امور، افراد و جاهای مرتبط با فناوری‌ها و احتمال انفجار باعث ایجاد نگرانی‌های شدید بین مردم و امنیت می‌شود. از این رو لازم است برای مقابله با این امر دولت ها با سرمایه گذاری بیشتر اقدام به تقویت زیرساخت های امنیت سایبری را مدنظر داشته باشند. دولت‌ها باید با ایجاد نهادهای نظارتی قوی‌تر و کارآمدتر، بر استفاده از فناوری‌های نوین نظارت بیشتری داشته باشند. این نهادها می‌توانند مسئولیت تنظیم و تصویب استانداردها و مقررات لازم برای استفاده ایمن از فناوری را برعهده بگیرند. علاوه بر این، تقویت همکاری این نهادها با بخش خصوصی برای شناسایی تهدیدات فناوری‌های جدید ضروری است. شرکت‌های بزرگ فناوری باید به‌طور مداوم با نهادهای دولتی در ارتباط باشند و فناوری‌های خود را برای جلوگیری از سوءاستفاده‌ها تقویت کنند.

ایجاد سیستم‌های هشداردهی سریع

او ادامه داد: ایجاد سیستم‌های هشداردهی سریع برای شناسایی حملات سایبری یا تهدیدات فناوری یکی دیگر از راهکارهای مهم است که در بسیاری از کشورها در حال حاضر استفاده می شود. این سیستم‌ها باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که هرگونه فعالیت مشکوک در فضای مجازی یا در استفاده از فناوری‌های دیجیتال را شناسایی و به‌سرعت به مقامات امنیتی گزارش دهند. استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی برای شناسایی زودهنگام تهدیدات می‌تواند به کاهش خطرات کمک کند. علاوه بر این مسئولان و سازمان‌های امنیتی باید فراتر از اقدامات محافظتی صرف رفته و برنامه‌هایی برای دفاع فعال در برابر تهدیدات فناوری داشته باشند. دفاع فعال به این معناست که به‌جای تنها واکنش نشان دادن به حملات، به‌صورت پیش‌دستانه تهدیدات شناسایی و خنثی شوند. این امر نیازمند تربیت نیروهای متخصص در زمینه امنیت سایبری، جنگ الکترونیک، و مقابله با حملات فناوری است.

ضرورت رصد و مدیریت فناوری‌های در حال توسعه

این کارشناس اضافه کرد: فناوری‌هایی که در حال توسعه هستند، مانند اینترنت اشیا IoT)) واقعیت مجازی (VR) و هوش مصنوعی (AI) می‌توانند تهدیدات جدیدی برای امنیت ملی و عمومی ایجاد کنند. به همین دلیل، دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی باید به‌طور مداوم این فناوری‌ها را رصد کنند و برای پیش‌بینی و مدیریت خطرات آن‌ها برنامه‌ریزی داشته باشند. تدوین مقررات برای این فناوری‌ها قبل از آنکه به‌طور گسترده در دسترس قرار گیرند، از اهمیت زیادی برخوردار است. علاوه بر این زیرساخت‌های حیاتی کشورها مانند سیستم‌های انرژی، آب، حمل‌ونقل و ارتباطات به‌شدت در معرض تهدیدات سایبری و فناوری‌های نوین قرار دارند. هرگونه اختلال در این زیرساخت‌ها می‌تواند به بحران‌های بزرگ اجتماعی و اقتصادی منجر شود. تقویت امنیت این زیرساخت‌ها از طریق فناوری‌های پیشرفته مانند شبکه‌های رمزنگاری، پایش لحظه‌ای، و استفاده از نرم‌افزارهای دفاعی مدرن از اولویت‌های اصلی هر دولت باید باشد.

شفاف‌سازی مسئولیت‌ها و توسعه دیپلماسی دیجیتال

او معتقد است: یکی از چالش‌های پیش روی مقابله با تهدیدات فناوری این است که اغلب مشخص نیست چه کسی مسئول سوءاستفاده از این ابزارهاست. برای مقابله مؤثر با این تهدیدات، دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی باید سازوکارهایی برای شناسایی مسئولین حملات دیجیتال و فناوری‌های مخرب تدوین کنند. این شامل ایجاد پیمان‌های بین‌المللی برای جلوگیری از استفاده نادرست از فناوری‌ها و پاسخگو کردن افرادی است که از این ابزارها برای اهداف خصمانه استفاده می‌کنند. بر این اساس؛ یکی از راهکارهای نوین در مقابله با تهدیدات فناورانه، توسعه دیپلماسی دیجیتال است. دیپلماسی دیجیتال به همکاری‌های بین‌المللی در زمینه امنیت سایبری و فناوری‌های دیجیتال اشاره دارد. کشورها باید از طریق دیپلماسی دیجیتال با یکدیگر در زمینه مقابله با تهدیدات فناوری همکاری کنند و به یک توافق جهانی برای استفاده مسئولانه از فناوری‌های نوین برسند. همچنین، می‌توان از این طریق به جلوگیری از رقابت‌های مخرب و تسلیحاتی در حوزه فناوری پرداخت.

ظرفیت های مثبت پنهان فناوری‌ها در ارتقای امنیت

با وجود اینکه فناوری‌ها می‌توانند به تهدید تبدیل شوند، اما همین فناوری‌ها نیز می‌توانند به افزایش امنیت کمک کنند. استفاده از هوش مصنوعی، بلاکچین، و دیگر فناوری‌های پیشرفته برای محافظت از اطلاعات حساس و ایجاد سیستم‌های دفاعی قوی‌تر می‌تواند به مقابله با تهدیدات فناوری کمک کند. همچنین، توسعه فناوری‌های تشخیص تهدید و نرم‌افزارهای امنیتی می‌تواند به کاهش احتمال سوءاستفاده از فناوری‌های نوین کمک کند. یکی از جنبه‌های مهم در مقابله با تهدیدات فناوری، ایجاد فرهنگ مسئولیت‌پذیری در میان کاربران است. افراد باید درک کنند که استفاده از فناوری‌های نوین مسئولیت‌هایی نیز به همراه دارد. دولت‌ها و سازمان‌ها باید تلاش کنند تا با برگزاری کمپین‌های آگاهی‌بخشی و آموزش‌های عمومی، کاربران را با خطرات احتمالی و روش‌های ایمن استفاده از فناوری آشنا کنند.