دیپلماسی منطقه‌ای و نقش ایران
اتفاقات سنگینی در لبنان می‌افتد که نیاز به دیپلماسی دارد؛ چون به هر جهت باید در منطقه آتش‌بس برقرار شود. البته شاید بتوان گفت که تا حدی نیز ایران در مساله دیپلماسی منطقه‌ای تاخیر داشته است؛ اما به هر صورت سفر آقای دکتر عراقچی به عربستان را باید در مسیر همین دیپلماسی منطقه‌ای به فال نیک گرفت که به نوعی ابتکار عمل را در اختیار گرفته است.
آقای عراقچی ابتدا سفری به لبنان داشت و با مقامات این کشور ملاقات و گفت‌وگو کرد. از طرفی لبنانی‌ها با آمریکا و با واسطه با اسرائیل و با اروپایی‌ها به ویژه فرانسوی‌ها در ارتباطند و از سیاست‌های آنها مطلع‌اند لذا در گفت‌وگوهایی که صورت می‌گیرد ایران هم باید مطلع شود. چرا که ایران امروز محور اصلی کشورهای جریان مقاومت است. البته گفته می‌شود که آمریکایی‌ها دنبال طرح آتش بس کلی در منطقه هستند و در واقع می‌خواهند عرب‌ها را نیز دخالت بدهند. لذا لازم است که ایران هم در این قضایا باشد. در راستای همین قضیه دیپلماسی ایران در منطقه به ویژه در رابطه با عربستان که محور کشورهای عربی است فعال شده که ببینند چه کاری می‌توانند انجام دهند. چون الان مطرح است که امتیازاتی در راستای قطعنامه ۱۷۰۱ به اسرائیل بدهند و تلاش می‌کنند تا بالاخره آتش‌بس پذیرفته شود. البته کار سختی است چرا که اسرائیلی‌ها چون در جنگ هوایی دست بالا را دارند تصور می‌کنند که آتش بس به نفع‌شان نیست ضمن اینکه می‌خواهند جنگ را ادامه بدهند که دموکرات‌ها را از کاخ سفید بیرون کنند. آنها در واقع قصد دارند که ترامپ در کاخ سفید بنشیند؛ لذا رسیدن به آتش‌بس از مسیر دیپلماسی آن هم در شرایط فعلی کار سختی است. اما به هر صورت تلاش‌ها صورت می‌گیرد و آمریکایی‌ها نیز قرار است که امتیازات بزرگ نظامی به اسرائیل بدهند تا به نوعی آنها را راضی به آتش‌بس کنند. البته به نظر نمی‌رسد که این کار به زودی جواب دهد و شاید هفته‌ها به طول انجامد، اما تلاش‌ها در منطقه و خارج از منطقه در سطح فرانسه، اروپا و آمریکا در حال انجام است و به نظر اسرائیلی‌ها نیز در جریان این طرح آمریکایی‌ها هستند. از سوی دیگر نقش ایران امروز مهم‌تر از گذشته شده چون وقتی بحث دیپلماسی، راه‌حل و پروژه می‌شود بالاخره نقش ایران مهم می‌شود و ایران بایست با حزب‌ا... گفت‌وگو کند. ایران حامی حزب‌ا... است و همه طرف‌ها چه آمریکا، چه حتی دولت لبنان چه طرف‌های عربی و چه فرانسه به ایران نیاز دارند که از توان دیپلماتیک و تاثیرگذاری ایران بر حزب‌ا... استفاده کنند. آمریکایی‌ها نیز تلاش می‌کنند از آن سوی قضیه با اسرائیل کار کنند. لذا الان نقش ایران مهم‌تر شده است. تا زمانی که صرفا بحث جنگ است نقش ایران یک نقش کمک کننده است. اما وقتی بحث دیپلماسی می‌شود نقش ایران مهم‌تر می‌شود چون باید بحث اقناعی، سود و منفعت و ضرر بررسی شود. ایران هم می‌تواند روی گروه‌های مقاومت تاثیرگذار باشد. لذا نقش ایران اهمیت پیدا کرده است. در راستای همگرایی منطقه‌ای نیز اگر دیپلماسی منطقه‌ای ایران در رابطه با روابط دوجانبه با کشورها، مثل ایران و عراق باشد به عنوان قدم اول می‌تواند مثبت باشد و اعتمادسازی کند. اما اگر دیپلماسی در جهت همگرایی منطقه‌ای در رابطه با جنگ لبنان و غزه است خیر این همگرایی صورت نمی‌گیرد، هر چند که می‌توانند تفاهماتی داشته باشند و کمک کنند که آتش‌بس ایجاد شود؛ اما همگرایی علیه اسرائیل صورت نخواهد گرفت؛ چون برخی کشورهای عربی متحد آمریکا هستند.
*عبدالرضا فرجی‌راد
تحلیلگر مسائل بین‌الملل
ارسال نظر