دیپلماسی از ریاض تا عشق‌آباد

چه اینکه یا خود این قدرت‌ها در اتفاقات و تحولات رخ داده در منطقه منشأ تاثیر بوده‌اند یا اینکه با اتخاذ برخی مواضع  یا حمایت از برخی کشورها یا جریانات بر این تحولات اثرگذار ظاهر شده‌اند. به طور مشخص در اتفاقات چند ماهه اخیر در منطقه خاورمیانه و جنگ اسرائیل علیه محور مقاومت و به طور مشخص غزه و لبنان با وجود آشکار بودن جنایت‌ها و تجاوزات صهیونیست‌ها به غزه ، کرانه باختری و ضاحیه بیروت، اما بسیاری از قدرت‌ها حتی به محکوم کردن اسرائیل هم نپرداخته‌اند چه رسد به اینکه بخواهند در مقابل صهیونیست‌ها درآیند و آنها را از جنگ بازدارند. آمریکا که به طور رسمی و مستقیم حمایت خود را از اسرائیل اعلام می‌کند و اروپایی‌ها نیز گرچه از جنایت در غزه ابراز ناراحتی می‌کنند، اما همچنان مراودات و حمایت‌های خود را از  اسرائیل ادامه می‌دهند. هر چند که رفته‌رفته اروپایی‌ها نیز به این مهم پی برده‌اند که حمایت از اسرائیل فقط آنها را در جهان منفورتر می‌کند. از این رو است که چندی پیش مکرون، رئیس جمهور فرانسه خواستار ممنوعیت ارسال سلاح به اسرائیل شد و پس از وی نیز آلمان همین رویکرد را در پیش گرفت. در چنین شرایطی محور مقاومت نیز بیکار ننشسته و گردان‌های نظامی حماس از قبیل گردان‌های عز‌الدین قسام و سرایا القدس از یک سو ، حزب‌ا... لبنان از سوی دیگر، انصارا... یمن از موضعی دیگر  و مقاومت اسلامی عراق نیز از ناحیه دیگری مواضع صهیونیست‌ها را بمباران می‌کنند. چنانکه روز گذشته به اذعان خود صهیونیست‌ها حزب ا... لبنان در بزرگ‌ترین حمله موشکی به حیفا و کریات‌شمونه دست کم صد موشک شلیک کردند. در این میان ایران نیز به عنوان یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین باریگران منطقه‌ای حامی جبهه مقاومت با حملات موشکی حساب شده و دقیق به مناطق استراتژیک سرزمین اشغالی مثل پایگاه هوایی نوآتیم؛ پایگاه هوایی تل‌نوف و همچنین مقر فرماندهی موساد و شاباک توانسته موازنه را به نفع جبهه مقاومت تغییر دهد. در چنین شرایطی سایر قدرت‌های منطقه‌ای مثل عربستان سعودی سکوت اختیار کرده و مطابق معمول نظاره‌گرند و موضع خاصی را نیز اتخاذ نمی‌کنند و صرفا منتظر پایان مخاصمه هستند. در حالی که منطقه نیاز به حضور فعال قدرت‌های منطقه‌ای دارد تا در مقابل صهیونیست‌ها وحشی‌گری‌ آنها بایستد. حال این موضع فعال می‌تواند تلاش دیپلماتیک مثل تشکیل سازمان همکاری‌های اسلامی یا اتحادیه عرب باشد یا تلاش نظامی در جهت بازدارندگی در قبال اسرائیل. آنچه مسلم است منطقه با تحولات بسیاری مواجه است و باید دید بازیگران منطقه‌ای در این تحولات چگونه نقش ایفا می‌کنند.

* دیپلماسی منطقه‌ای

به جرات می‌توان گفت در شرایطی که تمامی کشورهای منطقه بهت زده به تماشای تحولات منطقه‌ای نشسته‌اند ایران تنها کشوری است که فعالانه و مسئولانه دیپلماسی منطقه‌ای را پیش می‌برد. پس از حضور مقتدرانه نظامی نیروهای مسلح کشورمان در میدان؛ حال نوبت دیپلماسی است که در سطح منطقه‌ای وارد عمل شود. چنانکه اگر نگاهی به رویکردهای دیپلماتیک ایران بیندازیم هفته گذشته مسعود پزشکیان رئیس جمهور در سفر به قطر با امیر قطر دیدار و راجع به تحولات منطقه گفت‌و‌گو  کرد و جمعه آینده نیز برای نخستین بار در ترکمنستان با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه دیدار خواهد داشت. سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه نیز در سلسله سفرهای منطقه‌ای خود پس از قطر به لبنان و سوریه سفر کرد و طی این سفرها نیز بر حمایت خود از جبهه مقاومت تاکید داشت. اما این پایان کار نبوده و عراقچی به ریاض -پایتخت عربستان- هم سفر می‌کند تا دیپلماسی مقاومت منطقه‌ای را در سایر کشورها نیز در مذاکرات و گفت‌و‌گوهای خود مطرح کند تا به عبارتی بتواند با نوعی مشارکت فعال در منطقه سایر کشورها را نیز به سمت سوی حمایت از جبهه مقاومت ترغیب کند. این در حالی است که برخی کشورهای منطقه‌ای به جای تحرکات فعال و مثبت و عادی‌سازی شرایط را بیشتر به التهاب‌آفرینی پیش می‌برند. شرایط ایران امن و امنیت کامل برقرار است اما برخی کشورها مثل قطر یا عربستان به واسطه اتفاقات رخ داده در منطقه و مفروض گرفتن شرایط جنگی خواستار بازی با تیم ملی ایران یا نمایندگان ایران در کشور ثالث هستند. پرسش اینجاست که این رویکرد بیشتر همگرایی منطقه‌ای را تحکیم می‌کند یا به پررنگ‌تر شدن واگرایی منطقه‌ای کمک می‌کند؟

* اراده برای برقراری روابط با بحرین وجود دارد

وزیر امور خارجه بعد از ظهر دیروز اظهار داشت: سفر من به عربستان و برخی از کشورهای منطقه شروع خواهد شد. وی هدف از این سفرها را رایزنی در مورد تحولات منطقه و تلاش برای توقف جنایت‌های رژیم صهیونیستی در لبنان و غزه عنوان کرد. سید عباس عراقچی که در حاشیه همایش «طوفان الاقصی: آغاز نصرا...» در جمع خبرنگاران صحبت می‌کرد، با بیان اینکه تلاش‌ها و رایزنی‌های جمهوری اسلامی ایران برای جلوگیری از ادامه جنایت‌های بی‌شرمانه ادامه دارد، اظهار کرد: در این راستا بعد از رایزنی‌هایی که در نیویورک داشتیم سفری نیز به بیروت و سوریه داشتیم. از عصر امروز (دیروز)سفر منطقه‌ای من به ریاض و برخی دیگر از کشورهای منطقه آغاز می‌شود. وی با تاکید بر اینکه ما به دنبال یک حرکت دسته جمعی از سوی کشورهای اسلامی برای توقف جنایت‌های وحشیانه رژیم صهیونیستی هستیم، تصریح کرد : همانطور که بارها اعلام کرده‌ایم سیاست ایران حمایت از جریان مقاومت است و این موضوع در آینده نیز ادامه خواهد داشت. رئیس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه «ما بارها اعلام کرده‌ایم جمهوری اسلامی ایران به دنبال افزایش تنش و جنگ نیست، گرچه از جنگ نمی‌ترسیم» عنوان کرد: ما برای هر سناریو و اتفاقی آمادگی داریم، نیروهای مسلح ما در آمادگی کامل هستند، تمام اهداف لازم را شناسایی کرده‌ایم و البته همان طور که تاکید کردم سیاست ما توقف درگیری‌ها و رسیدن به توافق آتش‌بس قابل قبول است. عراقچی در ارتباط با پیشنهاد ایران جهت برگزاری نشست فوق‌العاده سازمان همکاری اسلامی در ارتباط با تحولات اخیر در منطقه بیان کرد: ما  به صورت رسمی به دبیرکل سازمان همکاری اسلامی پیشنهاد دادیم که نشست فوق العاده سازمان همکاری اسلامی یا مثل اجلاس قبلی اجلاس مشترک کشورهای اتحادیه عرب  و سازمان همکاری اسلامی برگزار شود، دبیرکل در این زمینه در حال رایزنی هستند. نظرات مثبتی تاکنون از سوی کشورهای عضو اعلام شده است و رایزنی‌ها در این زمینه ادامه دارد. وی ابراز داشت: با تک تک این کشورها به غیر از بحرین که قطع ارتباط هستیم به صورت دوجانبه ارتباط داریم و رفت و آمدها وجود دارد. وزیر امور خارجه کشورمان در مورد روابط ایران و بحرین گفت: در طول ۳ماه گذشته ۳بار وزیر  امور خارجه بحرین به ایران برای شرکت در نشست وزیران امور خارجه مجمع گفت وگوی همکاری‌ آسیایی، مراسم درگذشت شهید رئیسی و  مراسم تحلیف آقای رئیس‌جمهور سفر کرده اند و این اراده برای برقراری روابط وجود دارد. عراقچی تصریح کرد: با وجود قطع رابطه با یکی از کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، این جلسه برگزار شد و این ابراز علاقه وجود داشت که این گفت وگوها و رایزنی‌ها وجود داشته باشد و ادامه پیدا کند. وی تاکید کرد: من در آن جلسه هم گفتم ۲  نوع موضوع بین ما وجود دارد. موضوعاتی که واقعاً مورد اختلاف است و باید درباره آنها صحبت کرد یا می‌توانیم حل کنیم و یا اگر نتوانیم، حداقل درک بهتری از همدیگر پیدا خواهیم کرد. مساله دوم موضوعاتی است که بر اساس سوءتفاهم به وجود آمده است و این سوءتفاهم‌ها را می‌توان رفع کرد. عراقچی خاطرنشان کرد: اراده خوبی را کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس در این نشست نشان دادند و نسبت به استمرار و انشاءا... ادامه آن ابراز علاقه کردند.