اسرائیل زمانی به ایران حمله می‌کند که از حمایت آمریکا مطمئن باشد

«آرمان ملی» برای پاسخ به این سوالات با مرتضی مکی، تحلیلگر روابط بین‌الملل گفت ‌و گو کرده است. مکی معتقد است:«عملیات وعده صادق2 نشان داد که آسیب‌پذیری اسرائیل بسیار بالاست.اگر واقعا اسرائیل قصد داشته باشد مراکز اقتصادی و صنعتی و زیرساخت‌های ایران را هدف قرار بدهد در شرایطی قرار خواهد گرفت که هیچ راه بازگشتی برای آن وجود ندارد و در وضعیتی قرار می‌گیرد که نمی‌توان آن را مدیریت  کرد.رویکردی که امروز آمریکا نسبت به مدیریت تنش بین ایران و اسرائیل در پیش گرفته ناشی از  همین مسأله است و آمریکا به خوبی می‌داند که نباید اسرائیل اقدامی کند که وضعیت منطقه و اسرائیل در شرایط غیرقابل پیش بینی و خطرناکی قرار بگیرد.حمله به تأسیسات زیرساختی ایران قطعا پیامدهای غیرقابل پیش‌بینی برای اسرائیل خواهد داشت.این در حالی است که واقعیت جنگ نشان می‌دهد که اسرائیل به مراتب آسیب‌پذیرتر از ایران است». در ادامه ماحصل این گفت وگو را می‌خوانید.

*چرا در حالی که سران اسرائیل عنوان کردند پاسخ به حمله موشکی ایران قطعی است اما تاکنون در این زمینه اقدامی نکرده‌اند؟آیا این وضعیت همچنان ادامه خواهد داشت؟

در هفته‌های اخیر و به خصوص پس از ترور سیدحسن نصرالله ایران و اسرائیل وارد یک دوران پرتنش شده‌اند که ایران به عنوان محور جبهه مقاومت در مقابل اسرائیل قرار گرفته است.نتانیاهو پس از ناکامی در تحقق اهدافی که در غزه دنبال می کرد با حمله به مرزهای شمالی و هدف قرار دادن مقر فرماندهان حزب‌الله تلاش کرد هم موفقیت‌هایی برای خود کسب کند تا بتواند بین افکار عمومی داخل اسرائیل نوعی اقناع برای اقداماتی که انجام می‌دهد به وجود بیاورد و هم اینکه در معادلات منطقه خاورمیانه دست برتر را پیدا کند.نتانیاهو با هدف قرار دادن سیدحسن نصرالله و رده‌های اول و دوم فرماندهان حزب‌الله تصور می‌کرد که در بازی‌ای که وارد شده برنده شده و به همین دلیل نیز برای ایران رجزخوانی می‌کرد و عنوان می‌کرد که در خاک ایران هیچ نقطه‌ای نیست که در دسترس اسرائیل نباشد.با این وجود عملیات وعده صادق2 ورق را برگرداند و این امیدواری را در جبهه مقاومت ایجاد کرد که معادلات آنچنان که نتانیاهو می‌خواهد پیش نمی‌رود.این عملیات نشان داد به همان اندازه که حملات اسرائیل به غزه و لبنان در ماه‌های اخیر افزایش پیدا کرده آسیب‌پذیری اسرائیل نیز افزایش پیدا کرده است.از سوی دیگر این عملیات به خوبی نشان داد که سامانه پدافندی اسرائیل و گنبد آهنین به چه میزان در مقابل موشک‌های ایران آسیب‌پذیر است.در چنین شرایطی نتانیاهو در جبهه لبنان دست به عقب‌نشینی نخواهد زد.

*چرا اسرائیل دست به عقب‌نشینی نمی‌زند؟

 واقعیت این است که تجربه نشان داده که فشارهای سیاسی و کنشگری‌هایی که در این زمینه صورت می‌گیرد به اندازه‌ای نیست که اسرائیل حتی بخواهد مواضع خود را تعدیل کند.به همین دلیل نیز نتانیاهو همچنان به حملات خود علیه حزب‌الله ادامه خواهد داد تا بتواند حزب‌الله را نیز مانند حماس در تنگنا قرار بدهد.

*اسرائیل در مقابل ایران نیز عقب‌نشینی نخواهد کرد؟

 به نظر نمی‌رسد این اتفاق رخ بدهد و این احتمال وجود دارد که عملیات محدودی علیه ایران انجام دهد تا ایران را به سطح بازدارندگی خود بازگرداند.البته درباره اقدام احتمالی نتانیاهو علیه ایران گمانه‌زنی‌های مختلفی وجود دارد و هر احتمالی  نیز وجود دارد. با این وجود دموکرات‌ها در آمریکا به دنبال این هستند که تا مشخص شدن نتیجه انتخابات آمریکا منطقه خاورمیانه در شرایط ناپایداری قرار نگیرد.در چنین شرایطی این احتمال وجود دارد که نتانیاهو قصد داشته باشد عملیات محدودی علیه ایران انجام بدهد که بتواند از آن بهره برداری سیاسی کند.صوتی هم از نتانیاهو منتشر شده که عنوان می‌کند ما به دنبال ضربه محدودی به ایران هستیم که بتوانیم پس از آن موج تبلیغاتی علیه ایران راه بیندازیم.آمریکا نیز حملات اسرائیل به جنوب لبنان را توجیه می‌کنند و با توجه به اینکه حزب‌الله را در  گروه تروریستی قرار داده‌اند شاید به دنبال این هستند که نتانیاهو تا به کجا پیش خواهد رفت؟البته شرایط نیز به شکلی نیست  که اسرائیل با انفعالی که از سوی کشورهای غربی وجود دارد بتواند به همه اهدافی که در لبنان و غزه دارد دست پیدا کند.حزب‌الله هیچ گاه قائم به شخص نبوده و جنبشی بوده که در جامعه لبنان ریشه دارد و در آینده نیز ادامه پیدا خواهد کرد.به همین دلیل اسرائیل نمی‌تواند این جنبش را به‌راحتی از بین ببرد.حملاتی که به حیفا و تل‌آویو می‌شود نشان می‌دهد که حزب الله همچنان زنده است و به مسیر خود ادامه می‌دهد.شاید حزب الله نتواند در یک مقطع کوتاه به اهداف خود به دلیل از بین رفتن فرماندهان ارشد خود دست پیدا  کند اما این جنبش در درازمدت به حیات خود ادامه می‌دهد و اهداف خود را دنبال می‌کند.

نتانیاهو با هدف قرار دادن سیدحسن نصرالله و رده‌های اول و دوم فرماندهان حزب‌الله تصور می‌کرد که در بازی‌ای که وارد شده برنده شده و به همین دلیل نیز برای ایران رجزخوانی می‌کرد و عنوان می‌کرد که در خاک ایران هیچ نقطه‌ای نیست که در دسترس اسرائیل نباشد.با این وجود عملیات وعده صادق2 ورق را برگرداند و این امیدواری را در جبهه مقاومت ایجاد کرد که معادلات آنچنان که نتانیاهو می‌خواهد پیش نمی‌رود.این عملیات نشان داد به همان اندازه که حملات اسرائیل به غزه و لبنان در ماه‌های اخیر افزایش پیدا کرده آسیب‌پذیری اسرائیل نیز افزایش پیدا کرده است

گمانه‌زنی‌های وجود دارد که نشان می‌دهد این احتمال وجود دارد که اسرائیل قصد داشته باشد مراکز اقتصادی و انرژی ایران را هدف قرار بدهد. این گمانه‌زنی‌ها به چه میزان امکان تحقق خواهد داشت؟

عملیات وعده صادق2 نشان داد که آسیب‌پذیری اسرائیل بسیار بالاست.اگر واقعا اسرائیل قصد داشته باشد مراکز اقتصادی و صنعتی و زیرساخت‌های ایران را هدف قرار بدهد در شرایطی قرار خواهد گرفت که هیچ راه بازگشتی برای آن وجود ندارد و در وضعیتی قرار می‌گیرد که نمی‌توان آن را مدیریت  کند.رویکردی که امروز آمریکا نسبت به مدیریت تنش بین ایران و اسرائیل در پیش گرفته ناشی از  همین مسأله است و آمریکا به خوبی می‌داند که نباید اسرائیل اقدامی کند که وضعیت منطقه و اسرائیل در شرایط غیرقابل پیش بینی و خطرناکی قرار بگیرد.حمله به تأسیسات زیرساختی ایران قطعأ پیامدهای غیرقابل پیش‌بینی برای اسرائیل خواهد داشت.این در حالی است که واقعیت جنگ نشان می‌دهد که اسرائیل به مراتب آسیب‌پذیرتر از ایران است.نکته مهم دیگر اینکه اسرائیل زمانی اقدام به حمله نظامی به ایران می‌کند که از حمایت آمریکا مطمئن باشد.دلیل این موضوع این است که در چنین شرایطی  بحران از یک مرحله به مرحله دیگری رفته و شدت بیشتری پیدا کرده است.این در حالی است که اگر اسرائیل با حمایت آمریکا ایران را مورد هدف قرار بدهد مشخص نیست این اقدام چه پیامدهایی برای آمریکا و اسرائیل داشته باشد.نتانیاهو نیز به‌خوبی به این نکته آگاهی دارد و به همین دلیل نیز عنوان می‌شود که وی بیشتر به دنبال یک عملیات محدود علیه ایران خواهد بود که بیشتر جنبه تبلغیاتی داشته باشد.اگر نتانیاهو از این مسأله مطمئن باشد که جنگ ایران و اسرائیل در نهایت به جنگ ایران و آمریکا منجر خواهد شد در چنین شرایطی اقدام به حمله نظامی به ایران خواهد کرد.

*چرا آمریکا بیش از آنکه به دنبال تنش با  ایران باشد به دنبال مدیریت تنش بین ایران و اسرائیل است.آیا این وضعیت تنها تا انتخابات آمریکا ادامه دارد یا اینکه پس از انتخابات نیز وجود خواهد داشت؟

 نتانیاهو در ماه‌های اخیر نشان داده که زیاد به توصیه‌های واشنگتن اهمیت نمی‌دهد و بیشتر تلاش می‌کند اهداف خود را پیش ببرد.این در حالی است که وی از حمایت آمریکا و کشورهای اروپایی اطمینان خاطر دارد. این در حالی است که در شرایطی  که مکرون از قطع صادرات تسلیحات به اسرائیل صحبت کرد اما این صحبت‌ها با واکنش منفی انگلیس و آلمان همراه شد و در داخل فرانسه نیز کاخ الیزه این صحبت‌ها را به منزله کاهش روابط سیاسی و اقتصادی قلمداد نکرده و همچنان بر روابط با اسرائیل در زمینه‌های مختلف تأکید کرد.حمایت‌های آمریکا از اسرائیل در زمینه‌های مختلف وجود داشته و در شرایط کنونی نیز به صورت آشکار و پنهان وجود دارد. با این وجود طرحی که بایدن در شرایط کنونی به اسرائیل داده بیشتر جنبه سیاسی و تبلیغاتی داشته و این جنبه آن پررنگ تر است.بسته پیشنهادی نیز تنها درباره حمله به ایران کاربرد دارد و نه لبنان.