به سگ‌های ولگرد غذا ندهیم

 می گوید: پسرم میگه مامان دیگه حالم از بوی مرغ به هم می خوره! هفته ای یک تا دوبار مرغ های آب پز را تا اینجا می آورد، که تقریبا به محل سکونتش نزدیک است. خودش هم یک سگ در خانه دارد. از دور سگ ها را صدا می زند. برای برخی نام هم گذاشته است: سیاه، اون یکی بلک، که با هم قاطی نشن! اون سفید و مشکیه هم گندمه! گندممممم. بعضی وقت ها صدای فریادش در کوه می پیچد که گندم را صدا می زند و گندم این نزدیکی ها نیست. بعضی اوقات تعدادی از این سگ ها تا بالای کوه همراهی اش می کنند. اما جرات ندارید که بگویید چرا به سگ ها غذا می دهی؟ چون داد و بیدادی راه می اندازد که نگو و نپرس.

اطراف همه مناطق کوهستانی داخل شهر تهران، پرشده است از سگ های ولگردی که برخی مواقع به عابران حمله می کنند. سال گذشته فردی فقط درحال عبور از کنار آنها بود اما یکی از سگ ها به او حمله کرد. زخمش چندان عمیق نبود اما خاطره تلخی در ذهنش باقی گذاشت. خاطره ای که هربار با دیدن این دسته سگ ها، باعث وحشت اش می شود.

مردی با کوله ای بزرگ از دور می آید، کوله از پراز استخوان مرغ، سگ ها انگار او را می شناسند. دورش جمع می شوند. خانمی اما جلو می آید و می گوید: آقا به این سگ ها غذا ندهید. هفته گذشته کودکی را پایین همین کوه گاز گرفتند. اما مرد توجهی نمی کند و استخوان ها را پخش می کند.

این تنها شامل یک منطقه خاص نیست. حتی برخی از کوهنوردانی که به گفته خودشان از بچگی با سگ بزرگ شدند، هم از این تعداد گله ای سگ های وحشی در اطراف مناطق کوهستانی هراس دارند. کافی است صبح زود و تنها به این مناطق بیایی. سال گذشته دونفر بودیم، هنوز هوا گرگ و میش بود. سگ ها به صورت دسته‌ای دورمان جمع شدند و یک ریز پارس می کردند. خانمی نزدیک شد به ما گفت: چکارشون کردید که پارس می کنن؟ با تعجب نگاهش کردم. درست است که حیوان آزاری بسیاری مواقع در جامعه ما رخ می دهد، اما دلیل نمی شود که بدون اینکه بدانیم چه اتفاقی افتاده است، قضاوت کنیم. ما نگاهمان چندان منصفانه نیست. نه این سگ ها مقصر هستند، شاید نه آن انسان هایی که از روی محبت به آنها غذا می دهند. بلکه نیازمند نگاهی فرهنگی به این مساله هستیم تا به مردم آموزش داده شود که غذا دادن شما به این حیوانات چرخه طبیعی محیط زیست را برهم می زند.

370هزارمود حیوان گزیدگی در سال گذشته

اما آمار دقیقی از سگ گزیدگی وجود ندارد. محمدرضا شیرزادی ، رئیس اداره مبارزه با بیماری‌های قابل انتقال از حیوان به انسان وزارت بهداشت با اشاره به بروز ۳۷۰ هزار مورد حیوان گزیدگی در کشور طی سال گذشته به تسنیم گفت: از ابتدای سال جاری پنج نفر به دلیل ابتلا به بیماری هاری جان خود را از دست داده‌اند که دو نفر کودک بودند.

 او درباره آخرین آمار حیوان‌گزیدگی در کشور گفت: در سال 1402 بالغ بر 370 هزار مورد حیوان گزیدگی در کشور داشتیم که به مراکز وزارت بهداشت مراجعه کرده‌اند و اقدامات شست‌وشوی محل گزش و واکسن و سرم دریافت کرده‌اند. تاکنون 5 مورد مرگ ناشی از هاری در کشور داشته‌ایم که دو نفر از فوتی‌ها کودک بوده‌اند.

دکتر فهیمه اسلامی، دامپزشک حیات وحش، درباره تعداد سگ های ولگرد بی صاحب  به آرمان ملی گفت: وجود سگ های ولگرد بی صاحب، یک واقعیتی است که نمی شود آن را انکار کرد. جمعیت این سگ ها در آمارهای مختلفی از 4میلیون تا11میلیون گزارش می شود که هر تعدادی از این آمار که درست باشد، فاجعه است. زمانی می گفتند که منشا بیماری هاری حیات وحش است. اکنون با توجه به مدارکی که ما از سگ گزیدگی ها داریم، منبع آن سگ های ولگرد است.

افزایش16برابری سگ گزیدگی در35سال

براساس مستندات اداره بیماری‌های مشترک انسان و حیوان‌وزارت بهداشت ایران آمار سگ گزیدگی از حدود ۱۵ هزار نفر مورد در سال ۱۳۶۶ به بیش از ۲۴۸ هزار مورد در سال ۱۴۰۱ رسیده است که از افزایش ۱۶ برابری سگ گزیدگی در در ۳۵ سال اخیر حکایت دارد. طبق اعلام رسمی بیشترین سگ گزیدگی ها در سال گذشته مربوط به سه استان خراسان رضوی تا102، تهران98 و اصفهان83 مورد بوده است.

در جهان 50درصد کشته های سگ گزیدگی، کودکان هستند. در جهان هر 15دقیقه یک نفر براثر سگ گزیدگی از بین می رود.

اسلامی درباره مهم ترین علت افزایش سگ گزیدگی گفت : از مهم ترین علت این سگ گزیدگی ها می توان به نابسامانی سگ های ولگرد اشاره کرد. سگ های بلاصاحب قطعا باید کنترل شوند. متولی کنترل این سگ ها، وزارت کشور است که به شهرداری ها دستور کنترل آنها را می دهد. واقعا باید آمار گرفت که شهرداری ها در این زمینه چه کردند؟ آیا میزان گزش در شهرها کمتر شده است؟ نهادهای قانونی باید شهرداری را بازخواست کنند، که چه اقدامی در این زمینه انجام داده است؟ برای کنترل این فاجعه چه کردید؟

در توضیح بیماری هاری آمده است، هاری نوعی بیماری ویروسی است که از طریق گزش حیوانات هار به انسان منتقل می‌شود. این ویروس در بزاق حیوان ترشح می‌شود و زمانی که حیوان هار، انسان یا حیوان دیگری را گاز می‌گیرد به‌دنبال جراحت وارد شده بر سطح پوست، ‌ویروس وارد بدن می‌شود و از آنجا که این ویروس عصب‌دوست است، به نخاع و در نهایت مغز می‌رسد و منجر به ایجاد التهاب در مغز می‌شود که اگر فرد به این وضعیت برسد، هاری در بدن مستقر می‌شود و فرد به این بیماری مبتلا شده است؛ در صورت بروز علائم هاری در انسان، مرگ او قطعی خواهد بود.

در همین راستا اسلامی درباره ویروس هاری نیز گفت: اگر فردی دچار علائم هاری شود، 100درصد از بین خواهد رفت. باید سریعا به مراکز درمانی مراجعه کند و سرم ضدهاری بزند، اگر دیرشود و علائم رخ دهد، قطعا از بین خواهد رفت. سالانه در ایران بین 10 تا20 نفر به هاری مبتلا می شوند. این رقم عددکمی نیست. این آمار قطعا در سال‌های اخیر بیشتر بوده است. ما به‌خاطر اینکه در کنترل سگ‌های بلاصاحب موفق نبودیم، هزینه های گزافی را تحمیل می‌کنیم. هر ویال سرم هاری برای وزارت بهداشت، حدود50یورو هزینه برمی‌دارد. در حالی که از این مبلغ می‌توان در جاهای دیگر هزینه کرد. سالی بالغ بر300هزارنفر گزش که منجر به مرگ 5تا10نفر می شود.

این دامپزشک حیات وحش درباره غذا دادن مردم به سگ های ولگرد نیز گفت: مساله دیگر این است که مردم به صورت خودجوش به این سگ های ولگرد غذا می دهند. این میزان غذا دادن باعث افزایش سگ های بلاصاحب می شود. افزایش این سگ ها در تهران و همچنین در حاشیه شهرها و روستاها سبب هراس روستاییان شده است. به صورتی که مردم می ترسند صبح ها کودکانشان را تنها به مدرسه بفرستند. اما اینکه سگ ها را به بیرون شهر ببرید راهکار مناسبی نیست. ما شاهد بودیم که مردم حتی مولتی ویتامین روی گوشت می ریزند و به سگ ها می دهند. ژست انسان دوستی و حیوان دوستی می گیرند و نتیجه اش این می شود. اثرش نه صرفا برای انسان، که به حیات وحش هم برمی گردد. این سگ ها هم قلمروطلب هستند و هم گوشت خوار. ما ویدیوهای زیادی دیدیم که این سگ ها به دنبال خرگوش های می افتند و آنها را شکار می کنند. دنبال نوزادان حیات وحش می کنند. نوزادان گوسفندان وحشی و ...نتیجه آن آسیب جدی به انسان و حیات وحش است.

او معتقد است که نیازمند نگاهی آموزشی به این مساله هستیم. باید برنامه آموزشی تهیه و تدوین شود. صداو سیما کلیپ آموزشی بسازدو اطلاع رسانی در این زمینه بیشتر شود.

او درباره غذا دادن به سگ ها می گوید: آیا غذا دادن به سگ ها صحیح است؟ مردم نتیجه اش را می بینند. سال گذشته دومورد در قم داشتیم که بچه4ساله را گلویش را جویدند. بچه4ساله فوت کرده است. بخاطر اینکه یک نهادی کنترل نکرده است. انسان های نا آگاه هم این میان مقصر هستند. باید آگاهی سازی صورت گیرد.

اسلامی درباره اینکه برخی معتقدند که عقیم سازی راه حل مفیدی است گفت: سگ ها هم مانند هر پستان دار دیگری غذا که می خورند، نرخ زادو ولدشان بالا می رود. برخی می گویند با عقیم سازی تعداد این سگ ها کاهش می یابد اما آیا این صحیح است؟ مگر اگر عقیم شود، رژیم غذایی شان تغییر می کند؟ گوشتخواری اش از بین می رود؟ تنها زادو ولد کمتر می شود. دستگاه گوارش سگ هرچقدر هم غذا بخورد، 6ساعت بعد کاملا خالی است. شما برای آن6ساعت بعد چه می کنید؟ سگی که غذا را خورده است و شما در خیابان و بیابان به آنها غذا می دهید، 6ساعت بعد حمله می کند به فرزندان مردم. عقیم کردن آنها باعث نمی شود که بیماری هاری را منتقل نکنند. رژیم غذایی آنها هم تغییری نمی‌کند.

متاسفانه برخی از مردم همه حیوان دوستی را تنها در سگ دوستی می بینند، درحالی که جای سگ در طبیعت و کوه نیست. تعدادشان که زیاد می شود، می‌افتند دنبال حیات وحش و در طبیعت و کوه ها به دیگر حیوانات حمله می‌کنند. ما اگر حیوان دوست هستیم باید همه حیوان ها را دوست داشته باشیم. نمی شود که تنها به سگ ها توجه کنیم. شما به این خرگوش های وحشی که شکار می شوند اهمیتی نمی دهید؟ یا افرادی که ازگزش این حیوانات آسیب می بینند؟