سفرهای درون شهری با تاکسی‌های اینترنتی

 مادر هم لبخندزنان دور می‌شود، باز مردد می‌گوید: نمی‌شد همون تاکسی تلفنی بگیری؟ می‌گوید: مادرجان من دارم با گوشی می‌بینم از کجا میره و کی میرسه، نگران نباش، حواسم هست! مگه دیگه تاکسی تلفنی داریم؟ آژانس سرکوچه که چندساله تعطیل شده. این پا و آن پا می‌کند، اما می‌رود. از گوشی همراهش تماس می‌گیرد با مادری که رسیده است به خانه خاله، مادر راضی از راننده‌ای که قول داده است از بی‌راهه نرود و کلی هم با هم خندیدند به روزگار!

تاکسی‌های اینترنتی در ایران از سال 92 با یک اپلیکیشن خاص فعالیت خود را آغاز کردند. هرچند در ابتدا چندان موردتوجه واقع نشدند و مخالفت‌هایی با آنها وجود داشت، از آن جمله می‌توان به شکایت سازمان تاکسیرانی از اولین شرکت تاکسی اینترنتی که در ایران فعالیت خود را آغاز کرد، نام برد. دلیل این شکایت هم کاهش نرخ کرایه تاکسی و ارائه خدمات ناایمن بود. اما آن شرکت توانست همه چالش‌ها را پشت‌سر‌ گذارد و تبدیل به اپلیکیشنی پرطرفدار شود. به طوری که عملا گوی سبقت را از تاکسی‌های خطی و تاکسی‌های تلفنی ربود. تاکسی‌های تلفنی، با ظهور تاکسی‌های اینترنتی کمرنگ و کمرنگ‌تر شدند، به طوری که امروز تقریبا از رده خارج شدند. تنها در برخی محل‌ها هنوز تاکسی‌های تلفنی وجود دارند.

البته از نقطه ضعف‌های تاکسی‌های اینترنتی این است که فردی که توانایی استفاده از گوشی‌های هوشمند را نداشته باشد، عملا نمی‌تواند از امکانات این اپلیکیشن‌ها استفاده کند. هرچند این افراد هم می‌توانند از آشنایان خود بخواهند که برای آنها تاکسی اینترنتی بگیرند. حتما برای شما هم پیش آمده است که از اقوامتان نیاز به تاکسی داشته باشد و از شما بخواهد این کار را برایش انجام دهید. به خصوص در ساعت‌های شلوغی و ترافیک که اغلب تاکسی خطی‌ها هم به دنبال مسافر دربستی می‌گردند، می‌توانید با گرفتن تاکسی اینترنتی، مشکل را برطرف کنید. البته در ساعت‌های شلوغی هم این اپلیکیشن همانند خیابان‌های شلوغ است و به راحتی نمی‌توانید تاکسی پیداکنید. این تاکسی‌های اینترنتی هم در ساعت‌های شلوغی، بهایشان افزایش می‌یابد و در مواردی هم اصلا راننده‌ای سفرتان را نمی‌پذیرد.

در سال‌های اولیه ظهور این تاکسی‌ها، آنچه سبب رونق ناگهانی این تاکسی‌ها شد، نرخ پایین کرایه تاکسی‌ها بود. به طوری که وقتی مثلا در ساعت‌های دیروقت منتظر تاکسی بودید، بهایی معادل همان نرخ کرایه تاکسی‌های خطی را پرداخت می‌کردید، اما تنهایی و خیلی زود به محل موردنظر خود می‌رسیدید. هرچند در سال‌های اخیر، افزایش بهای این تاکسی‌ها سبب کاهش تقاضای آنها شده است. اما می‌توان نقطه اوج این اپلیکیشن‌ها را دوران کرونا دانست، وقتی همه از ترس وجود این ویروس سمج جرات بیرون آمدن نداشتند، برخی افراد هم با تاکسی اینترنتی به محل کار خود می‌رفتند، تا با افراد کمتری از تاکسی‌های عمومی در تماس باشند، وضعیت این تاکسی‌ها بهتر از اکنون بود. اما حالا با افزایش بهای همه وسایل حمل و نقل عمومی و افزایش نرخ بنزین در سال‌های اخیر، دیگر خبری از آن رونق سابق نیست. این را هم راننده‌ها می‌گویند و هم مسافرانی که قبلا بیشتر از تاکسی‌های اینترنتی استفاده می‌کردند و اکنون برایشان امکان ندارد که مانند قبل از این تاکسی‌ها استفاده کنند.

اما هنوز هم هستند افرادی که ترجیح می‌دهند با این تاکسی‌ها رفت و آمد کنند و به قول خودشان در وقت خود صرفه جویی کنند. افرادی با درآمدی متوسط که حوصله مترو سوارشدن یا انتظار طولانی برای رسیدن تاکسی خطی‌ها را ندارند. هرچند همه از افزایش نرخ این تاکسی‌ها انتقاد دارند، اما باز ترجیح می‌دهند بخش بزرگی از درآمد خود را به رفت و آمد با این تاکسی‌ها اختصاص دهند.

افزایش نرخ وسایل حمل و نقل عمومی، از اتوبوس و مترو گرفته تا تاکسی و همچنین تاکسی‌های اینترنتی، سبب نارضایتی بخش بزرگی از افراد شده است. هرچند این افزایش بها بسیاری را به سمت استفاده از اتوبوس و مترو سوق داده است، اما بخش پررنگی آرامشی که در طول مسیر در هنگام سواری با تاکسی اینترنتی و در تنهایی را دارند، به جابه جایی در ساعت‌های اوج شلوغی با مترو و اتوبوس ترجیح می‌دهند. به خصوص اینکه افزایش بهای تاکسی‌ها آنقدر بالا رفته است که مردم ترجیح می‌دهند از همان مترو و اتوبوس استفاده کنند. اما یک مساله دیگر این است که این تاکسی‌ها در سال‌های آغاز فعالیت خود، تخفیف‌های بسیاری می‌دادند، اما هرچه جلوتر رفتند و رشد کردند، از این تخفیف‌ها کاسته شد.

دردِ دلِ رانندگان، از نصفِ جهان تا تهران

از نصف جهان تا تهران را با پرایدش اندازه مصرف چندروز بنزین کار کرده است. می‌گوید: هم از مناظر لذت بردم و هم با افراد مختلفی که سوارشدند، صحبت کردیم و اصلا نفهمیدم کی به تهران رسیدم. این را یکی از رانندگان تاکسی‌های اینترنتی می‌گوید که محل سکونتش اصفهان است. او که اهل سفر است، معتقد است که در تهران کرایه‌ها بالاتر از دیگر شهرها است. البته این را هم بیان می‌کند، که هزینه‌ها هم در تهران بالاتر است.

ساعت 8صبح است. به محض اینکه درخواست می‌دهم، راننده می‌پذیرد. نرخ تاکسی‌های اینترنتی در شهرهای دیگر غیر از تهران، خیلی کمتر است. همین سبب شده است که در شهرهای دیگر ایران، استقبالی اندازه پایتخت از این تاکسی‌ها نشود. در اصفهان که یکی از راننده‌ها می‌گوید: دانشجوهستم و به صورت پاره وقت، مسیرهای طولانی‌تر را مسافر می‌گیرم، اما به عنوان کار دائم نمی‌توان روی آن حساب کرد.

خانم میانسالی که خودش با تاکسی‌های اینترنتی کار می‌کند، و ساکن تهران است هم می‌گوید: به صورت پاره وقت کار می‌کنم. هم سرگرم هستم و هم بخشی از هزینه‌های روزانه‌ام تامین می‌شود. اما مساله این است که اگر بخواهی هرروز کار کنی، ماشین به خرج می‌افتد و هزینه تعمیرآن هم بسیار بیشتر از درآمدی است که دارید.

خانم دیگری که همسرش در ساعت‌های بیکاری با تاکسی‌های اینترنتی کار می‌کند، هم می‌گوید: سال گذشته مجبور شدیم، ماشین صفر بخریم، تا از هزینه‌های تعمیر ماشین کم شود.

یکی از رانندگان این تاکسی‌ها می‌گوید: قبلا که سهمیه بنزین داشتیم بهتر بود. اما حالا با این بهای بنزین و استهلاک ماشین، دیگر نمی‌شود مرتب کار کرد. هرچند من خودم رانندگانی را می‌شناسم که همه هزینه زندگی‌شان با همین کار می‌گذرد.

درآمد ناشی از رانندگان تاکسی اینترنتی در سال‌های اخیر، برخی افراد را از شهرستان‌ها به پایتخت کشاند. آنها که در تهران هم کار می‌کنند و هم زندگی. البته که اززندگی در تهران آنقدر که باید راضی نیستند. چندنفری از یک شهر به تهران می‌آیند و خانه‌ای در محله‌های پایین شهر اجاره می‌کنند. با ماشین خود کار می‌کنند و بیشتر درآمد خود را برای خانواده در شهرستان می‌فرستند. این زندگی دور از خانواده هرچند مورد پسندشان نیست، اما معتقدند که در شهرستان‌ها کار با درآمد کافی نیست.

حوادثِ ناگوار تاکسی‌های اینترنتی

اما تاکسی‌های اینترنتی حادثه آفرین هم بودند. اتفاق‌های ناگواری هم در این سال‌ها افتاده است. گاه پیش آمده است که، برخی دختران و زنان جوانی که از تاکسی‌های اینترنتی استفاده می‌کردند، از رفتارنامناسب برخی رانندگان شکایت داشتند. مانند راننده‌ای که دخترجوان را به دلیل شباهت به نامزد سابقش به جاده خلوتی برده است و همین مساله سبب درگیری آنها شده است. که راننده گفته است اورا با نامزدم اشتباه گرفتم.

البته که این حوادث تلخ وجهه این تاکسی‌ها را کمی مخدوش کرد اما همچنان درصد زیادی از مردم و به ویژه شاغلان، از تاکسی‌های اینترنتی استفاده می‌کنند. همین حوادث تلخ، نیاز به لزوم نظارت بیشتر بر این تاکسی‌ها را مطرح کرده است. در پایان هر سفر شما می‌توانید نظر خود نسبت به راننده را با بیان مشکلاتی که پیش آمده است، برای سرویس‌های پشتیبانی این اپلیکیشن‌ها بفرستید. اما این مساله کافی نیست.

هوا گرگ و میش است؛ راننده حواسش به راه نیست. شاید دیشب را نخوابیده است و نزدیک است که با جدول کنار خیابان برخورد کند و ناگهان ترمز می‌کند. چشم‌هایش از بی‌خوابی سرخ شده است، اما جرات نمی‌کنم حرفی بزنم. تا پایان مسیر مدام آینه را نگاه می‌کنم تا ببینم بیدار است و هشیار.