توافق هسته‌ای در اولویت نیست

 به نظر می‌رسد که مواضع اروپایی‌ها و آمریکا بر این قرار بوده که یک توافق جدید صورت پذیرد و بعید است که آمادگی بازگشت به برجام به شکلی که در سال ۲۰۱۵ بود را داشته باشند. اما با این حال احیای برجام هم یکی از گزینه‌هاست  و در عین حال که به نظر می‌رسد باید مذاکرات جامعی صورت بگیرد و در بخش هسته‌ای نیز باید اصلاحاتی صورت بگیرد. هر چند که در این خصوص حتما ایران صحبت‌هایی خواهد داشت  چرا که امروز دیگر شرایط ایران نیز مثل شرایط سال ۲۰۱۵ نیست  و آنها نیز می‌خواهند مواد جدیدی در برجام بگنجانند و زمان‌بندی‌ها باید تغییر کند. اما همانطور که اشاره شد  به احتمال زیاد اگر قرار باشد مذاکراتی  آغاز شود که بسیار سخت می‌نماید؛ چون آمریکایی‌ها اشتیاق چندانی حداقل تا برگزاری انتخابات در اوایل ژانویه آینده ندارند فعلا خیلی تمایل و آمادگی به مذاکره در باب مذاکرات هسته‌ای یا تحریم‌ها ندارند. البته شاید راجع به جنگ در لبنان و غزه یا قضیه اوکراین و روسیه آمادگی داشته باشند اما فعلا در خصوص توافق هسته‌ای، در زمینه رفع تحریم و مذاکرات نگاه مثبتی ندارند. از طرفی بالاخره هر توافقی داد و ستد است و به شرایط زمانی و مکانی خود بازمی‌گردد. الان شرایط حساسی در خاورمیانه است که ایران می‌‌تواند از این شرایط استفاده کند تا صلح و امنیتی برقرار شده و امتیازاتی در قبال آن بگیرد . الان موضوع حساس در درجه اول این  اتفاقات در خاورمیانه است و حساسیت جهانی و منطقه‌ای روی این موضوع است که از گسترش جنگ جلوگیری شود و توقف جنگ  و آتش‌بس در لبنان صورت گیرد. لذا فعلا موضوع هسته‌ای اولویت اول هیچکس نیست.  اگرچه مساله هسته‌ای و اوکراین دو موضوع مهم در نظام بین‌الملل هستند. البته غربی‌ها هم خواسته‌هایی دارند که باید به آنها توجه کرد و هم ایران امتیازات و امکاناتی دارد که در مبادلات می‌تواند از آن استفاده کند. به خصوص اینکه حتما گسترش جنگ  و احتمال اینکه مواضع نتانیاهو باعث می‌شود پای ایران به جنگ کشیده شود یک خطر عمده برای ایران ، منطقه و صلح جهانی است.  این موضوعی هست که ایران می‌تواند الان با توجه به حساسیتش بتواند هنرمندانه از امکانات و دیپلماسی خود استفاده کند. فعلا به نظر نمی‌رسد که مساله رفع تحریم‌ها آنطور که ایران انتظار دارد اتفاق بیفتد. مگر اینکه اول در خاورمیانه صلح برقرارشده و به مساله اوکراین توجه شود بعد شاید بتوانیم راجع به مساله رفع تحریم‌ها بعد از انتخابات آمریکا باآمریکایی‌ها و سپس اروپایی ها صحبت کنیم. یعنی بدون اینکه به آمریکایی‌ها به نتیجه مثبتی برسیم مثل سال ۲۰۱۵ که چنین اتفاقی افتاد با اروپایی ها هم نتیجه‌ای نخواهیم گرفت.

*قاسم محبعلی

تحلیلگر مسائل بین‌الملل