توسعه اقتصادی از مسیر توسعه سیاسی می گذرد

خرم در دولت روحانی ریاست سازمان نظام مهندسی ساختمان رابرعهده داشت و در دوران نخست‌وزیری موسوی و ریاست جمهوری هاشمی استاندار هرمزگان و همدان نیز بوده‌است.«آرمان ملی» برای بررسی مهم ترین چالش ها و فرصت های پیش روی دولت پزشکیان با احمد خرم گفت وگو کرده است. وزیر پیشین راه معتقد است:« مهم ترین زمینه برای توسعه کشور توسعه سیاسی است و به همین دلیل پزشکیان باید توسعه سیاسی را در اولویت نخست خود قرار بدهد و به صورت ویژه آن را دنبال کند.توسعه سیاسی نیز به معنای تأمین آزادی های فردی و اجتماعی است.البته توسعه سیاسی نیز دارای تعریفی است،الزاماتی دارد و باید معقول و متناسب با دیدگاه های انسان های متعالی و نظریه پرداز باشد.در واقع مقدمه و زمینه توسعه فراهم کردن توسعه سیاسی یعنی آزادی بیان،آزادی مطبوعات و آزادی و در انتخاب است. رقابت در انتخاب یکی از مهم ترین وجوه آزادی های سیاسی است که متأسفانه در انتخابات اخیر اعم از ریاست جمهوری،مجلس شورای اسلامی و شورای شهر کمرنگ بوده و بسیاری از افراد شایسته به دلایل نامشخص رد صلاحیت شده و خانه نشین شده اند». در ادامه ماحصل این گفت وگو را می خوانید.

*دولت پزشکیان در حالی کار خود را آغاز کرده که هنوز چشم انداز روشنی از برنامه های دولت وجود ندارد. در چنین شرایطی دولت چگونه می تواند اولویت های خود را مشخص کند؟

مهم ترین اولویت هایی که برای همه دولت ها پس از انقلاب وجود داشته تهیه و تدوین سند چشم انداز و توسعه است. مگر می توان شرایطی را متصور شد که کشوری توسعه پیدا کند اما دولت سند آمایش سرزمین تهیه نکرده باشد؟امروز هم سوالی که مطرح است این است که دولت چهاردهم که شعار توسعه ملی داده است براساس چه سند یا اسناد و مطالعات و مشورت چه کسانی قرار است در مسیر توسعه حرکت کند و چه استراتژی برای این کار دارد.نداشتن برنامه توسعه مهم ترین مشکل دولت های پس از انقلاب بوده و در شرایط کنونی نیز است.قبل از انقلاب طرح آمایش سرزمین و طرح جامع حمل و نقل تدوین شد و در سال1353 ابلاغ شد و چشم اندازی که برای آن در نظر گرفته شده بود تا سال1378 یعنی25 سال بعد بود.نکته جالب این بود که پس از انقلاب این طرح ها گم شد و من زمانی که وزیر بودم طرح جامع حمل و نقل را در سال81 در انبار اسقاطی وزارت راه و شهرسازی پیدا کردم.به همین دلیل اگر دولت پزشکیان قصد دارد در مسیر توسعه گام بردارد در مرحله نخست باید برای خود برنامه ریزی و چشم انداز ترسیم کند و براساس برنامه حرکت کند.تنها در چنین شرایطی است که می توان به توسعه دست پیدا کرد و یا در مسیر تحقق آن گام برداشت.

*در شرایطی که به گفته شما دولت های گذشته از مفهوم توسعه دور بوده اند و هر کدام بیشتر به دنبال مدیریت امور روزمره برای اقناع افکار عمومی بوده اند چگونه می توان از پزشکیان انتظار داشت کشور را در مسیر توسعه قرار بدهد؟

وظیفه و رسالت اصلی هر رئیس جمهوری است که کشور را در مسیر توسعه قرار بدهد و آقای پزشکیان نیز می بایست در همین مسیر حرکت کند. البته آقای پزشکیان در رقابت های انتخابات ریاست جمهوری روی مقوله توسعه تأکید کرده اند و به همین دلیل این انتظار از دولت وجود دارد که به صورت جدی به مفهوم توسعه توجه کند.نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که مهم ترین زمینه برای توسعه کشور توسعه سیاسی است و به همین دلیل پزشکیان باید توسعه سیاسی را در اولویت نخست خود قرار بدهد و به صورت ویژه آن را دنبال کند.توسعه سیاسی نیز به معنای تأمین آزادی های فردی و اجتماعی است.البته توسعه سیاسی نیز دارای تعریفی است،الزاماتی دارد وباید معقول و متناسب با دیدگاه های انسان های متعالی و نظریه پرداز باشد.در واقع مقدمه و زمینه توسعه فراهم کردن توسعه سیاسی یعنی آزادی بیان،آزادی مطبوعات و آزادی در انتخاب است. رقابت در انتخاب یکی از مهم ترین وجوه آزادی های سیاسی است که متأسفانه در انتخابات اخیر اعم از ریاست جمهوری،مجلس شورای اسلامی و شورای شهر کمرنگ بوده و بسیاری از افراد شایسته به دلایل نامشخص رد صلاحیت شده و خانه نشین شده اند.

مهم ترین اولویت هایی که برای همه دولت ها پس از انقلاب وجود داشته تهیه و تدوین سند چشم انداز و توسعه است. مگر می توان شرایطی را متصور شد که کشوری توسعه پیدا کند اما دولت سند آمایش سرزمین تهیه نکرده باشد؟امروز هم سوالی که مطرح است این است که دولت چهاردهم که شعار توسعه ملی داده است براساس چه سند یا اسناد و مطالعات و مشورت چه کسانی قرار است در مسیر توسعه حرکت کند و چه استراتژی برای این کار دارد

*در شرایط کنونی مهم ترین مطالبه مردم از دولت بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی است. در چنین شرایطی دولت چگونه می تواند اولویت خود را به توسعه سیاسی تغییر بدهد؟

اگر قرار است توسعه اقتصادی رخ بدهد و وضعیت معیشتی و اقتصادی مردم رشد پیدا کند باید از مسیر توسعه سیاسی و حل چالش های سیاسی عبور کند.امروز مهم ترین مشکل دولت پزشکیان تحریم های بین المللی و ارتباط اقتصادی با غرب است که باید هرچه زودتر حل شود.در سال های اخیر ضرر و زیان زیادی به دلیل عدم رابطه اقتصادی با کشورهای توسعه یافته متوجه کشور شده و ما در این زمینه هزینه های زیادی داده ایم.چالش مهم دیگری که پزشکیان با آن مواجه است تورم افسارگسیخته است.تورم ما باید همواره نزدیک به تورم جهانی یعنی دو و نیم تا سه درصد باشد در حالی که تورم در کشور ما در سال های اخیر40 درصد و حتی بالاتر بوده است.این وضعیت شکننده و برای مردم آزاردهنده است.امروز شرایط به شکلی است که جوانان دیگر نمی توانند شغل و درآمد مناسب داشته باشند و به همین دلیل علاقه ای به ازدواج ندارند. هنگامی که وضعیت شغلی و ازدواج جوانان مناسب نیست به معنای این است که کشور با چالش های جدی مواجه است.مسکن چالش دیگری است که امروز جوانان با آن مواجه هستند و زندگی آنها را تحت تأثیر قرار داده است.توسعه اقتصادی مهم ترین وجه توسعه است که روی دیدگاه مردم نسبت به حکومت و میزان مقبولیت آن تأثیر مستقیم دارد.آیا کسانی که امروز در کشور مسئولیت دارند از خود این سوال را پرسیده اند که چه اتفاقی رخ داد که میزان مشارکت مردم در انتخابات که زمانی98 درصد بود امروز به زیر30 درصد رسیده است؟در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری اخیر در حدود49 درصد مردم در انتخابات شرکت کردند که به دلیل اینکه احساس خطر کردند در انتخابات شرکت کردند وگرنه شرکت نمی کردند.مردم احساس کردند اگر در انتخابات شرکت نکنند این احتمال وجود دارد که افرادی به قدرت برسند که از صلاحیت کافی برخوردار نیستند. حتی اگر میزان مشارکت کنندگان را همان50 درصد در نظر بگیریم این سوال وجود خواهد داشت که که چه کار با مردم کرده ایم که50 درصد مردم از دست رفته اند و دیگر حاضر نیستند در انتخابات مشارکت کنند.به همین دلیل می بایست عواملی که باعث کاهش میزان مشارکت مردم شده را شناسایی کرد و برای آن راه حل ارائه داد.

*روندی که دولت براساس آن تشکیل شد به چه میزان متناسب به شعارهایی بود که پزشکیان در رقابت هایی انتخاباتی مطرح کرد؟

روندی که کابینه چهاردهم براساس آن شکل گرفت منطقی تر و قابل قبول تر از دولت های گذشته بود اما کامل نیست.برای تشکیل دولت چهاردهم کارگروه هایی تشکیل شد که در دولت های گذشته نیز این روند مرسوم بود. با این وجود بهتر این است که این کارگروه ها درآینده نیز به کار خود ادامه بدهد و عملکرد وزرا را در زمینه های مختلف مورد تحلیل و بررسی قرار بدهد.رویکرد این کارگروه ها نیز باید به شکلی باشد که از وزرای مختلف گزارش کار بگیرند و با بررسی این گزارش کار درباره آینده کاری آنها تصمیم گیری کنند.پیشنهاد من این است که کارگروه هایی که برای تشکیل کابینه و انتخاب وزرای مختلف تشکیل شد تا پایان دولت به کار خود ادامه بدهد. در چنین شرایطی است که روند خدمت رسانی به مردم توسط دولت تغییر خواهد کرد.من روند دولت را نسبت به دولت گذشته بهتر می بینم اما باید تلاش بیشتری برای حل مشکلات کشور انجام داد.در شرایط کنونی مهم ترین چالش دولت تحریم های بین المللی که سالانه بیش از500 میلیارد دلار به کشور خسارت وارد می کند.این در حالی است که کشور از این ظرفیت برخوردار است که سالانه بیش از1000 میلیارد دلار درآمد ارزی داشته باشد در حالی که در شرایط کنونی درآمد ارزی کشور در حدود110 میلیارد یعنی یک دهم نقطه مطلوب است.ترکیه به عنوان کشوری که همسایه ماست سالانه در حدود1080 میلیارد دلار درآمد ارزی دارد.چرا ما نباید چنین درآمدی داشته باشیم؟این در حالی است که بسیاری از سرمایه های کشور به دلایل مختلف حیف و میل می شود و مشخص نیست چرا برای توسعه کشور از آنها استفاده نمی شود؟ناکارآمدی ها وسیاست گذاری های اشتباه در گذشته باعث شده که شرایط زندگی برای مردم سخت شود. در چنین شرایطی است که کار آقای پزشکیان برای حل این مشکلات سخت است.