سایه روشن‌های توافق جدید

 ترامپ در زمانی که رئیس‌جمهور بود اعلام کرد که برجام منافعی برای آمریکایی‌ها ندارد و از این توافقنامه خارج شد. جو بایدن رئیس‌جمهور کنونی آمریکا که در زمان مبارزات انتخاباتی اعلام کرده بود که به برجام بازخواهد گشت اما بعد از اینکه به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شد دقیقا مسیر آقای ترامپ را در این ارتباط دنبال کرد و نه تنها به انجام تعهدات برجامی خود پایبند نبود بلکه مجموعه‌ای از تحریم‌های جدید را هم علیه ایران اعمال کرد و بر فشارهای اقتصادی و سیاسی بر تهران افزود. اینکه اکنون خانم کامالا هریس نامزد دموکرات‌ها از بازگشت به برجام سخن می‌گوید و یا از توافق جدید با ایران خبر می‌دهد قابل اتکا نیست و در مجموع نمی‌توان این اظهارات را دارای پشتوانه اجرایی دانست. به نظر نگارنده اراده سیاسی دو حزب احیای برجام نیست چرا که احیای برجام، موجب قدرتمند شدن ایران و حل مشکلات اقتصادی کشورمان می‌شود لذا آمریکایی‌ها به هیچ وجه احیای برجام را مطابق منافع خود نمی‌دانند. در عین حال از نظر ایران برجام هنوز یک موافقتنامه زنده است و کشورهای روسیه و چین به آن پایبند هستند و اروپایی‌ها هم بحثی در ارتباط با خروج از این توافقنامه نکرده و تا پایان مهر 1404 که عمر برجام به پایان می‌رسد، چنانچه این پیمان باقی بماند در مجموع به نفع تمامی طرفین برجام غیر از ایالات متحده آمریکاست و هم روسیه و هم چین و هم کشورهای اروپایی از آن منتفع خواهند شد. لذا نباید به دنبال خروج از برجام و یا ضربه زدن به آن بود و از سوی دیگر نیز نباید میز مذاکرات هسته‌ای را ترک کرد و باید اجازه داد به طور طبیعی موعد برجام در مهره ماه سال آینده به اتمام برسد. در ارتباط با توافق جدید هم در ابتدا باید صبرکرد تا خانم کامالا هریس به پیروزی برسد و به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا فعالیت خود را آغاز کند آنگاه بررسی کرد که دولت جدید آمریکا چه پیشنهاداتی در ارتباط با توافق با ایران خواهد داشت آنگاه در ایران تصمیم گرفته خواهد شد که چگونه در ارتباط با مذاکرات رفتار شود. مبنای مذاکرات هم البته همان طور که رهبری انقلاب اسلامی فرمودند عدم اعتماد به آمریکاست در عین حال تعامل را با در نظر گرفتن این عدم اطمینان ادامه داد تعامل بنای مذاکره عزتمندانه برای دستیابی به منافع ملی است. لذا در ارتباط با هر توافقی باید دید دولت جدید آمریکا چه تصمیمی دارد و آیا به دنبال برجام است یا توافقنامه جدیدی را می‌خواهد؟ آنگاه ایران نیز بر اساس معیارهای خود و اصول سیاست خارجی کشورمان در این ارتباط تصمیم گیری می‌کند.

*محسن پاک آیین

 سفیر سابق ایران در آذربایجان