دولت وفاق ملی بدون حضور زنان معنا ندارد

اتفاقی که می‌تواند پشتوانه اجتماعی دولت را از سوی زنان تقویت کند و نیمی از جمعیت کشور با حمایت خود از دولت شرایط را برای رسیدن کابینه پزشکیان به اهداف خود هموارتر کند. با این وجود زنان جامعه مطالبات جدی از دولت پزشکیان دارند که نیازمند توجه جدی رئیس‌جمهور و اعضای کابینه است. «آرمان ملی» برای تحلیل و بررسی این مطالبات با دکتر زهرا نژاد بهرام، عضو سابق شورای شهر تهران و فعال حوزه زنان گفت‌وگو کرده است. او معتقد است: مطالبات انباشته شده زنان در طول بیش از ۴۰ سال به خصوص پس از اعتراضات سال ۱۴۰۱باعث شده بود که زنان عدم حضور خود را در عرصه‌های تصمیم‌گیری به روشنی درک کنند. در شرایط کنونی نیز انتخاب یک زن یک اقدام حداقلی است و ‌ای کاش که این انتخاب برای بیش از سه زن صورت می‌گرفت. انتخاب حداقل سه زن به عنوان سکاندار وزارتخانه‌ها در واقع می‌توانست از ظرفیت تخصصی زنان شایسته بیشتر استفاده شود و در معرفی کابینه آقای پزشکیان حضور پیدا می‌کردند. ما در شرایط زندگی می‌کنیم که حدود ۱۶ میلیون فارغ‌التحصیل دانشگاهی داریم که نیمی از آن‌ها زن هستند. زنانی که تجارب بسیار ارزنده‌ای هم در عرصه دانش و هم در عرصه مهارت‌های شغلی در بخش‌های مختلف به دست آورده‌اند. این زنان قابلیت این را دارند که امروز به عنوان سرمایه بالفعل و بالقوه به سرمایه حقیقی و کاربردی بالفعل مبدل شوند. تجربه پیشرفت در کشور‌های مختلف حاکی از این واقعیت است که از همه ظرفیت منابع انسانی خودشان اعم از زنان و مردان استفاده کرده‌اند.» در ادامه این گفت‌وگو را می‌خوانید.

*خانم صادق به عنوان وزیر راه و شهرسازی کار خود را آغاز کردند. حضور یک زن در کابینه پزشکیان به چه میزان با مطالبات جامعه زنان در دولت همخوانی دارد؟

انتخاب خانم صادق و رأی اعتماد مجلس به ایشان به همراه دیگر اعضای کابینه اتفاق مبارک و امیدوارکننده‌ای است. البته انتخاب خانم انصاری به عنوان رئیس سازمان محیط زیست نیز اقدام مثبت دیگری بود که آقای پزشکیان انجام دادند. اولین بار که ما شاهد حضور یک زن در کابینه دولت بودیم در دولت آقای احمدی نژاد برای وزارت بهداشت بود، و دیگر غیر از خانم دستگردی، این انتخاب برای زنان تکرار نشد. به رغم اینکه ما ۱3 دولت را تجربه کرده‌ایم و فقط در این دولت‌ها فقط یک زن وزیر شده است و این بار دومی است که یک زن برای وزارت انتخاب می‌شود. البته انتظار جامعه بعد از مشارکت جدی که زنان در انتخابات انجام دادند بیش از یک وزیر زن بود. مطالبات انباشته شده زنان در طول بیش از ۴۰ سال به خصوص پس از اعتراضات سال ۱۴۰۱باعث شده بود که زنان عدم حضور خود را در عرصه‌های تصمیم‌گیری به روشنی درک کنند. در شرایط کنونی نیز انتخاب یک زن یک اقدام حداقلی است و ‌ای کاش که این انتخاب برای بیش از سه زن صورت می‌گرفت. انتخاب حداقل سه زن به عنوان سکاندار وزارتخانه‌ها در واقع می‌توانست از ظرفیت تخصصی زنان شایسته بیشتر استفاده شود و در معرفی کابینه آقای پزشکیان حضور پیدا می‌کردند. ما در شرایط زندگی می‌کنیم که حدود ۱۶ میلیون فارغ‌التحصیل دانشگاهی داریم که نیمی از آنها زن هستند. زنانی که تجارب بسیار ارزنده‌ای هم در عرصه دانش و هم در عرصه مهارت‌های شغلی در بخش‌های مختلف به دست آورده‌اند. این زنان قابلیت این را دارند که امروز به عنوان سرمایه بالفعل و بالقوه به سرمایه حقیقی و کاربردی بالفعل مبدل شوند. تجربه پیشرفت در کشور‌های مختلف حاکی از این واقعیت است که از همه ظرفیت منابع انسانی خودشان اعم از زنان و مردان استفاده کرده‌اند. در واقع در دنیای امروز اینکه کشوری این حجم سرمایه‌گذاری انجام دهد برای ارتقای دانش زنان خود و سپس از آن‌ها در پست‌های کلیدی و در بخش‌های تصمیم‌گیری کلان استفاده نکند، در واقع یک نقطه ضعف است که باید به مرور از سوی سیاست ورزان و سیاستمداران مورد بازنگری قرار بگیرد.

*عملکرد خانم صادق به چه میزان می‌تواند در آینده حضور زنان در سمت‌های مهم تصمیم‌گیری نقش داشته باشد؟

بدون تردید عملکرد موفق خانم صادق در وزارت راه و شهرسازی که وزارتخانه بزرگ و مهمی است می‌تواند زمینه حضور زنان را در عرصه‌های دیگر فراهم کند. خانم فرزانه صادق مالواجرد یکی از شایسته‌ترین، کارآمدترین، ضد فسادترین و برجسته‌ترین زنانی هستند که در حوزه شهرسازی، مسکن و راه فعالیت می‌کنند. معرفی‌ایشان به مجلس شورای اسلامی برگ برنده‌ای از سوی دولت چهاردهم بود تا بتواند ظرفیت‌های بالقوه جامعه را به بالفعل تبدیل کند و نشان از این واقعیت دارد که زنان در عرصه فعالیت‌های تخصصی و در مشارکت در کابینه در ارائه تصمیم‌گیری‌های کلان چقدر موفق هستند و قادرند که تغییرات جدی را در عرصه مدیریت کلان کشور به وجود بیاورند. این امر بی‌شک به سود پیشرفت جامعه، به نفع مردم، به نفع فساد ستیزی، به سود نوآوری و به سود بهره‌گیری از ظرفیت‌های کلان و سرمایه‌های بزرگی که در درون کشور خواهد بود. آقای پزشکیان بعد از حضور خانم صادق در کابینه، نسبت به تقویت کابینه با حضور چندین معاون زن که در حوزه‌های مختلف تخصص دارند، اعم از حوزه اطلاع‌رسانی، حوزه ارتباط، حوزه حقوقی و سایر حوزه‌ها کابینه استفاده کند که بتواند پاسخگوی زنان و مردان این جامعه باشد. ما از آقای پزشکیان این را به عنوان یک مطالبه جدی طرح می‌کنیم که گوش شنوای جامعه باشند. ایشان نیز زمانی می‌توانند گوش شنوایی جامعه باشند که به حداقلی‌ترین خواسته آن‌ها یعنی مشارکت مؤثر زنان و مردان واقع پاسخ بدهند.

*خانم صادق در وزارت راه و شهرسازی با چه چالش‌ها و فرصت‌هایی مواجه است؟

خانم صادق مسئله راه و مخصوصا راه‌های آبی را عامل رشد و توسعه می‌داند و نسبت به سه عنصر راه‌های ریلی، هوایی و دریایی تمرکز جدی دارد و توسعه کشور را در این سه عنصر نهفته می‌داند. ایمن‌سازی راه‌ها و گسترش ظرفیت حمل و نقل در این سه مسیر را عامل رشد اقتصادی می‌داند و ایشان با این تفکر جدی می‌تواند به کشور برای رسیدن به رشد ۸درصد کمک زیادی کند. باتوجه به عملکرد ایشان می‌توان با قاطعیت گفت که در برابر هر نوع فساد مقاومت جدی دارد و نسبت به مسائل شهر، انسان‌محور است و قانون و مسأله آمایش سرزمین ملاک اصلی کار اوست. در تامین مسکن شهروندان خانم صادق معتقد است که از ظرفیت زیرساخت‌های درون شهر‌ها باید استفاده کرد که با توجه به این ظرفیت‌ها می‌توان مقوله نوسازی بافت فرسوده و تامین مسکن باتوجه به جمعیت شهر را مورد توجه قرار داد. باتوجه به ثبت‌نام و پرداخت مبالغ از سوی شهروندان، خانم صادق علاوه بر تکمیل این طرح‌ها، معتقد است که بایستی زیرساخت‌های لازم تامین شود و با نگاهی انسان‌محور، هر مسکن در ‌شأن یک شهروند ایرانی را شامل زیرساخت‌های محکم از جمله برق و آب و گاز و امکانات تفریحی مثل پارک و مراکز خرید و … در محدوده این خانه‌ها می‌داند.

*مهم‌ترین مطالبات زنان جامعه از دولت پزشکیان چه می‌دانید؟

واقعیت این است که نمی‌توان کشور را با نیمی از منابع انسانی هدایت کرد و به کرانه‌های توسعه رساند. دولت دکتر پزشکیان مکلف است هم به مطالبات افراد رای‌دهنده پاسخ دهد هم به طیفی که به ایشان رای نداده‌اند. از سوی دیگر باید به مطالبات افرادی که در انتخابات مشارکت نداشته‌اند توجه نشان دهند. نیمی از افرادی که در فرآیند انتخابات مشارکت کرده یا نکرده‌اند، زنان هستند. مجموعه آنها مطالبات انباشت شده‌ای دارند که انتظار می‌رود پزشکیان که با رویکرد وفاق ملی روی کار آمده به این مطالبات توجه نشان دهد. در طول 40سال گذشته، مطالبات زنان در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بر زمین مانده و ذیل مطالبات انباشت شده قرار گرفته‌اند. زنان ایرانی نگرانند که دولت وفاق ملی، تنها با مردان، ایده وفاق را شکل دهد. اما دولت، مکلف به تحقق مطالبات زنان نیز هست. هر اندازه مطالبات زنان کمتر دیده شود، دولت چهاردهم از وعده‌ها و قول‌های بنیادینش بیشتر دور افتاده است. آقای پزشکیان خود را صدای بی‌صدایان خطاب کرد و عنوان کرد مسائل اقشار مختلف از جمله زنان را خواهد شنید. بر اساس این رویکرد، باید مطالبات زنان هم در دولت طنین‌انداز شود. هم در حوزه انتخاب مدیریت‌های کلان دولت، هم در حوزه‌های مدیریت‌های میانی و هم در سایر حوزه‌های مرتبط با زنان این مطالبات طنین‌انداز شود. اولویت مسعود پزشکیان در گام نخست، فعال کردن لایحه نفی خشونت علیه زنان است که 3سال است در بایگانی مجلس خاک می‌خورد. تا امنیت خانگی، فرهنگی و اجتماعی برای زنان وجود نداشته باشد، آنها نمی‌توانند فعالیت‌های مولد خود را در عرصه جامعه و خانواده از سر بگیرند. در کنار این لایحه، باز پس‌گیری لایحه یا طرح مرتبط با گشت ارشاد است که تاکنون دستاوردی نداشته است. اصلاح‌طلبان، اصولگرایان و طیف‌های معتدل معتقدند این نوع برخوردهای سلبی، فضای اجتماعی کشور را نسبت به زنان نا امن و غیر اصولی ساخته است. از دکتر پزشکیان می‌خواهیم به سرعت نسبت به بازپس‌گیری این لایحه اقدام جدی کنند. لایحه نفی خشونت علیه زنان را فعال کنند و مساله امنیت زنان در جامعه و خانواده را اولویت اصلی خود قرار دهند. این مسیر را از طریق معاونت امور زنان پیگیر باشند. در کل باید گفت که دولت وفاق ملی بدون حضور زنان معنای عینی نخواهد داشت.