دولت و دغدغه‌های بین‌المللی

 اولین شرط هویت و ضرورت است. هویت یعنی اینکه یک عمل تجاوزکارانه در جریان باشد و وقتی در جریان باشد، عکس‌العمل به آن، دفاع مشروع می‌شود. وقتی آن عمل انجام شده و مدتی از آن گذشته دیگر نمی‌توان به عنوان دفاع مشروع توجیه‌اش کرد. پس ما سراغ بحث دفاع مشروع نرویم بلکه حق تنبیه متجاوز و حق خونخواهی را داریم. حقوق بین‌الملل اینجا اگر بخواهد دفاع مشروع باشد بعد از آنکه عمل ترور خاتمه یافته، دیگر با دفاع مشروع نمی‌توان توجیه کرد. ایران هم مواضع خودش را اعلام کند و انتقامش هم انجام می‌گیرد و برای ایران این حق ایجاد شده است؛ ولی این حق در چارچوب ماده 51 نیست. دولت جدید هم سر کارآمد و آقای عراقچی از دیپلمات‌های باسابقه است و در مورد مسائل بین‌الملل و کلا سیاست خارجی ایران در قبال صلح در خاورمیانه و غزه موضع‌گیری کنند و مواضع خود را صریح و شفاف اعلام کنند. همین‌طور در مورد پرونده هسته‌ای ایران اعلام موضع کنند تا ایرادات و اشکالاتی که گرفته می‌شود، ایران در دولت جدید به جامعه جهانی و جامعه بین‌الملل اطمینان دهد که همچنان فعالیتش صلح‌آمیز است و از مسیر فعالیت صلح‌آمیز منحرف نمی‌شود. در مورد مسائل منطقه‌ای هم باید فعالانه وارد میدان شویم برای اینکه شرایط صلح پایدار در منطقه فراهم شود. این درحالی است که تنبیه متجاوز به منظور بازدارندگی بیشتر نظامی امنیتی است. یعنی به دشمن و متجاوز نشان دهیم که قدرت این را داریم که اگر عملی خلاف حقوق بین‌الملل یا تروری انجام دهند پاسخ بسیار کوبنده و پرهزینه‌ای را متحمل خواهند شد. از این جهت وقتی طرف محاسبه کند که در مقابل اقدام تجاوزکارانه‌اش یک عکس‌العمل شدیدتر و پرهزینه‌تری از سوی طرف مقابل دریافت می‌کند، دیگر آن عمل را تکرار نمی‌کند. ولی به لحاظ فنی و نظامی این عمل باید خیلی بزرگ یا مخرب برای طرف مقابل باشد و آن‌وقت اگر خیلی مخرب و شدید باشد، وقتی امنیت آنها به خطر بیفتد اقدام دیگری انجام می‌دهند چون آنها هم می‌خواهند بازدارندگی ایجاد کنند و همین‌طور عمل و عکس العمل دنبال می‌شود و در این‌صورت خطر تبدیل این معادله به جنگ تمام عیار در منطقه وجود دارد. و چون خطر یک جنگ تمام عیار مناسب نیست، باید در طراحی عملی که به عنوان تنبیه یا مجازات یک عمل تجاوزکارانه انجام می‌دهیم، خیلی دقت کنیم و کارشناسی انجام بگیرد. ایران نباید از روی احساسات و بدون ملاحظه دست به اقدام حساب نشده‌ای بزند. بعضی وقت‌ها دشمن می‌خواهد از یک موضوع به عنوان یک تله استفاده کند و ایران را درگیر یک عمل زیانبار شدیدی کند که برای ما مناسب نیست. دولت جدید باید این مقوله را در اولویت قرار دهد. با بهره گیری از کارشناسان مورد اعتمادش در شورای امنیت ملی، موضوع را مطرح کند و یک سیاست روشنی که هم از حیثیت و عزت ایران دفاع کند و هم از اینکه در دام یک جنگ تمام عیار گرفتار نشویم را ملاحظه کند و در سیاست خود تعریف کند که سیاست قابل دوامی باشد و بتواند بازدارندگی واقعی ایجاد کند. در عین حال که انتقام بگیریم و تنبیه کنیم از نظر فنی و نظامی بتواند بازدارندگی هم ایجادکند. بازدارندگی برای ما خیلی اهمیت دارد چون هزینه تداوم عملیات نظامی پرهزینه است و باید سنجیده عمل کنیم به گونه‌ای که هم به عمل تجاوزکارانه پاسخ دهیم و هم بازدارندگی موثر و بادوام و پایداری ایجاد کنیم.

​یوسف مولایی

تحلیلگر مسائل بین‌الملل