زنگ خطر شیوع آبله میمون به صدا درآمده؟

سازمان بهداشت جهانی دوباره وضعیت اضطرار اعلام کرده و نسبت به شیوع و همه‌گیری یک عفونت ویروسی هشدار داده. این بار نه کرونا و سویه‌های متفاوت آن؛ بیماری مخصوص خفاش‌ها که آبله میمونی به تدریج راه خود را به کشورهای مختلف باز می‌کند و مسئولان کشور ما هم در این باره هشدارهایی داده و گفته‌اند باید مراقب باشیم این بیماری از راه فرودگاه و از طریق مسافرانی که به ویژه از کشورهای آفریقایی به ایران می‌آیند به مردم منتقل نشود و راهکارهایی ارائه داده‌اند. نکته اینکه اگر این ویروس به ایران راه پیدا کرده و کسانی را درگیر کند، واکسنی برای مقابله با آن وجود ندارد. این را اخیرا عضو هیات علمی انستیتو پاستور ایران، گفته و البته گفته است که کیت تشخیص داریم و می‌توانیم بفهمیم چه کسی مبتلا شده است هرچند به نظر می‌رسد علائم این بیماری به دلیل ایجاد بثورات پوستی تاول مانند در کنار علائم آنفلوآنزا مانند دیگر نیاز به کیت و تشخیص نداشته باشد.

واکسن نداریم؛ کیت داریم

صحبت‌هایی که عضو هیات علمی انستیتو پاستور ایران در روزهای اخیر داشته، به نظر مهر تاییدی از حالت آماده باش کشور ما در برابر عفونت مسری آبله میمونی باشد.

آرتمیس رمضانی، درباره احتمال سرایت بیماری آبله میمونی به کشورمان به دنیای اقتصاد گفته: «مسافران کشورهای پرخطر، به‌ویژه آفریقا باید به‌شدت کنترل شوند. در واقع بیش از همه باید موارد سرایت را کاهش داد و این امکان‌پذیر نمی‌شود، مگر با کنترل سلامت مسافران از کشورهایی که موارد بیماری در آن‌ها شیوع یافته است.»

نکته حائز اهمیتی که عضو هیات علمی انستیتو پاستور ایران به آن اشاره کرده این است که «واکسن این بیماری در ایران نیست، چرا که موارد ابتلا تا کنون دیده نشده است. بیشتر این واکسن‌ها باید به کنگو برود. چرا که به‌شدت کشور‌های آفریقایی درگیر این بیماری شدند و به زودی قاره آفریقا را می‌گیرد و چون یک مورد هم در سوئد دیده شده این خطر افزایش یافته، اما به نظر من باید بهداشت جهانی اقدام جدی برای جلوگیری از این بیماری در آفریقا انجام دهد.» رمضانی در مورد کیت‌های آزمایشگاهی هم گفته: «کیت تشخیص در ایران وجود دارد و در زمینه شناسایی مشکل نداریم، اما مهم این است که مسافران کنترل شده و تشخیص سریع انجام و بیمار ایزوله شود.» او تاکید کرده که «آگاهی مردم و پزشکان در این زمینه بسیار مهم است.»

شرایط اضطراری

از سوی دیگر، فرشید رضایی، مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت ایران در گفت‌وگویی با ایسنا به شرایط اضطراری اشاره کرده با این توضیح که: «در شرایط اضطراری بهداشتی نیاز به یک پاسخ هماهنگ بین‌المللی برای توقف این شیوع و نجات جان انسان‌ها وجود دارد تا از تصمیم‌گیری‌های پراکنده و متناقض در کشور‌ها جلوگیری شود.»

رضایی درباره واکسن آبله میمونی هم توضیح داده که «در حال حاضر، ۲ واکسن برای آبله میمونی استفاده می‌شود. سازمان بهداشت جهانی و برخی کشور‌ها مانند نیجریه و جمهوری دموکراتیک کنگو این واکسن‌ها را تایید کرده‌اند.» به اعتقاد او: «سازمان بهداشت جهانی برای امکان افزایش فوری واکسیناسیون، ۱.۴۵ میلیون دلار از صندوق اضطراری سازمان بهداشت جهانی برداشت کرده است و این احتمال وجود دارد که طی روز‌های آینده به پول بیشتری نیاز داشته باشد. سازمان بهداشت جهانی برای تامین تمام نیاز‌ها علیه آبله میمونی به کمک‌های مالی نیاز دارد.»

آبله میمونی چطور منتقل می‌شود؟

کارشناسان می‌گویند: آبله میمونی (Mpox) از طریق تماس نزدیک مانند رابطه جنسی، تماس پوست به پوست، استفاده از حوله حمام یا ملحفه رختخواب بیماران، به افراد سالم دیگر منتقل می‌شود. اگر یک فرد طی سفر، به آبله‌میمونی مبتلا شود، خانواده و اطرافیان وی، بیش‌ترین افرادی هستند که در معرض خطر قرار دارند. آبله میمونی سبب تب و ضایعات پوستی می‌شود و در موارد شدید می‌تواند کشنده باشد؛ به نحوی که از هر ۱۰۰ مورد چهار مورد منجر به مرگ می‌شود. اگرچه این بیماری بیشتر در جنگل‌های بارانی گرمسیری غرب و مرکز آفریقا رایج است و هر ساله هزاران نفر به آن مبتلا می‌شوند اما در شرایط فعلی ممکن است به سایر کشورهای جهان هم گسترش یابد.

علائم آبله میمونی

اما علائم بیماری آبله میمونی چیست؟ بنا به اعلام متخصصان؛ معمولاً یک تا دو هفته پس از تماس نزدیک با بیمار تظاهر پیدا می‌کنند و می‌تواند شامل تب و سردرد باشد و پس از چند روز به ضایعات آبدار پوستی یا زخم تبدیل شود. اگرچه مواردی به فوت منجر شده اما در همه‌گیری اخیر آفریقا اکثر افراد علائم خفیف تا متوسط را تجربه کرده‌اند و پس از آن بهبودی کامل داشتند. البته ممکن است افراد دارای نقص ایمنی در معرض خطر بیشتری باشند.

مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت با بیان اینکه در حال حاضر اطلاعاتی از تعداد بیماران بدون علائم در آفریقا در دسترس نیست، گفته: هرچند احتمال می‌رود تعداد این افراد محدود باشد و نقشی در گسترش همه گیری نداشته باشند؛ اما در حال حاضر نمی‌توان با قطعیت نظر داد. این موضوع به گذر زمان و مطالعات بیشتر نیاز دارد.

مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت درباره واکسن بیماری آبله میمونی هم تصریح کرده: واکسن‌های محدود فعلی برای «افراد در معرض خطر» و «با فرد آلوده در تماس بوده‌اند» قابل‌استفاده است. بسیاری از کارشناسان در ارتباط با تامین واکسن و تامین بودجه کافی برای رساندن واکسن به تمام جهان در صورت لزوم، احساس نگرانی می‌کنند که واکسن برای افراد در مناطق پرخطر که بیش‌ترین نیاز به واکسن را دارند واکسن وجود نداشه باشد.

رضایی با بیان اینکه احتمال شناسایی موارد بیشتری از آبله میمونی وجود دارد، تصریح کرد: کارشناسان بهداشتی معتقدند احتمال شناسایی موارد بیشتری از این بیماری در اروپا و سایر نقاط جهان وجود دارد؛ چرا که در حال حاضر هیچ مکانیزم مطمئنی برای جلوگیری از وقوع موارد وارداتی و مسافران آبله میمونی وجود ندارد. اقدام سریع بین‌المللی ممکن است به جلوگیری از گسترش بیشتر بیماری کمک کند.

حال باید دید که سازمان جهانی بهداشت می‌تواند، در یک عزم جهانی مانع افزایش آبله میمونی در کشور‌های جهان شود.