دیپلماسی محرمانه

 ایران نمی خواهد که خودش را  درگیر یک جنگ تمام عیار بکند به خاطر اینکه هم شرایط داخلی و هم وضعیت اقتصادی ما به دولت اجازه نمی دهد که وارد یک جنگ کنترل نشده ای شویم. از این جهت  شاید ایران دست به یک اقدام کنترل شده تحت فشار دیپلماسی محرمانه ای که الان در جریان است، بزد. اما اینکه گفته می شود اسرائیل تهدید کرده چنانچه ایران حمله کند حتی اگر تلفات نداشته باشیم دست به اقدام متقابل می زنیم، می تواند خطرناک باشد. به‌خاطر اینکه این تسلسل می تواند ایران را به یک مدار جنگ تمام عیار بکشاند. از این رو به نظر می رسد ایران باید به سمت یک سیاست هوشمندانه حرکت کند و با هماهنگی دولتهای منطقه ای و مخصوصا کشورهای آلمان، فرانسه و آلمان اقدامی  را انجام دهد که هم بتواند به انتظارات داخلی پاسخ دهد و هم اینکه از حق حاکمیت ملی خود بتواند دفاع کند. وگرنه اگر بخواهد نسبت به آوریل گذشته که 400 موشک و پهپاد به سمت اسرائیل پرتاب کرد، بیشتر عمل کند ممکن است این سیاست همچنان ادامه پیدا کند. با توجه به اینکه دولت نوپاست و به سامان سیاسی داخلی نرسیده ایم و مجموع این عوامل می تواند مشکلات جدیدی به‌وجود بیاورد. بنابراین ایران در یک موقعیت بسیار حساسی قرار گرفته که نه می تواند دست از حمله بردارد و نه می تواند دست به یک حمله گسترده ای بزند که جنبه بازدارندگی داشته باشد. باید منتظر بمانیم که ایران چه نقشی را بازی خواهد کرد. ولی تا آنجا که می توان پیش بینی کرد قطعا حمله ایران محدود و کنترل شده است که هم بتواند با آن دیپلماسی محرمانه هماهنگ باشد و هم بتواند پرستیژ داخلی و منطقه ای را حفظ کند. از طرفی آمریکا براساس یک سنت تضمین شده ای باید در شرایط خطر از اسرائیل دفاع کند و این مرتبه با حجم زیادی از تسلیحات وارد منطقه شده که یک بخشی نمایش قدرت است که ایران را از حمله وسیع و غیرقابل کنترل منصرف کند ولی اگر ایران در پی حمله وسیع و گسترده باشد از آنجا که مخصوصا اسرائیلی ها روی جمعیت و نفراتشان بسیار حساس هستند، چنانچه در این حمله کسی کشته شود، آنوقت اسرائیل ممکن است دست به حملات سنگین تری بزند و بعد از آن هم ما باید همین کار را بکنیم. از این رو اگر ماجرا به دور تسلسل برسد، می تواند یک جنگ کامل بین ایران و اسرائیل رخ دهد که در آنصورت ممکن است آمریکا مستقیما در جنگ به نفع اسرائیل دخالت کند. این درحالی است که از این طرف نمی توان انتظار داشت که روسیه و چین به طرفداری از ایران وارد شوند. روسیه از بحران بوجود آمده در منطقه خاورمیانه خشنود می شود که رقیبان غربی گرفتار می شوند. این بحران می تواند قیمت نفت را بالا ببرد که به نفع روسیه است. بنابراین روسیه به هیچ وجه توان کمک کردن به ایران را ندارد. جنگ روسیه و اوکراین به مرحله خطرناکی رسیده و ورود اوکراین به خاک روسیه این کشور را در یک تنگنای جدیدی قرار داده. به همین دلیل هم تا الان ایران دست به هیچ اقدامی نزده و درحال سبک و سنگین  کردن است که فضای منطقه به چه سمت و سویی می رود. ولی آنچه مشخص است ایران دست به یک اقدامی خواهد زد هرچند کم و کیف آن خیلی مشخص نیست ولی حتما تحت تاثیر دیپلماسی محرمانه گسترده ای که بین ایران و غرب در جریان است، قرار می‌گیرد.

*علی بیگدلی

استاد دانشگاه